همکاری بازیگران بازار؛ عامل اصلی موفقیت اسناد خزانه اسلامی

 مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران گفت: اصلی‌ترین کارکرد اسناد خزانه اسلامی، ایجاد فرصت تامین مالی برای دولت به منظور تسویه بدهی‌ پیمانکاران است و خوشبختانه در دوسال اخیر همه اركان بازار و نهادهای دولتی ذی‌ربط اعم از وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان بورس و اوراق بهادار، شركت‌های تامین سرمایه و فرابورس با یکدیگر همکاری و هماهنگی بسیار خوبی داشتند تا در نهایت طرح اسناد خزانه اسلامی با موفقیت اجرایی شد.
به گزارش روابط عمومی فرابورس ایران، علیرضا توکلی در بخش سوم همایش مهندسی مالی و مدیریت ریسک كه در دانشگاه تهران برگزار شد، با تشریح «اسناد خزانه اسلامی و کارکردهای آن» به بند قانونی انتشار اسناد خرانه اسلامی (بند ط تبصره 6 قانون بودجه سال 1394) اشاره کرد و گفت: دولت مجاز است اسناد خزانه اسلامی را با حفظ قدرت خرید با سررسید یك تا سه‌سال به‌صورت بی‌نام و یا بانام، صادر كند و به‌منظور تسویه بدهی مسجل خود بابت طرح‌های تملك دارایی‌های سرمایه‌ای به طلبكاران غیردولتی واگذار کند.
به گفته وی، اسناد مزبور از پرداخت هرگونه مالیات معاف بوده و به ‌عنوان ابزار مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1/9/1384 محسوب شده و با امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی صادر می‌شود.
مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران سپس به بررسی مصوبات كمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار درباره این اسناد پرداخت و بیان کرد: در جلساتی که کمیته فقهی سازمان بورس در چند دوره برگزار کرد در نهایت انتشار اسناد خزانه اسلامی در سال 1390 به تصویب این کمیته رسید.
توکلی با مقایسه نحوه تسویه حساب با پیمانکار در شرایط فعلی و نیز با استفاده از اسناد خزانه اسلامی، گزارشی در خصوص معاملات نخستین سری از اسناد خزانه اسلامی ارائه کرد و توضیح داد: در تاریخ 8 مهرماه و در جریان عرضه اولیه، بالغ بر 383 میلیارد ریال اسناد خزانه اسلامی توسط 16 پیمانکار عرضه شد که قیمت هر ورقه از این اسناد 900 هزار و 500 ریال کشف شد.
وی ضمن اشاره به استقبال خوب بازار و به خصوص اشخاص حقیقی از اسناد خزانه اسلامی ادامه داد: تا تاریخ 15 دی ماه بیش از 60 درصد این اسناد به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم توسط اشخاص حقیقی خریداری شده است و اشخاص حقوقی نیز 40 درصد اسناد واگذار شده را در اختیار گرفته‌اند.
به گفته وی تا روز 22 دی ماه، تعداد 493 پیمانكار بخش غیردولتی، طلب خود را به میزان 910 میلیارد تومان توسط اسناد خزانه اسلامی از دولت وصول كرده‌اند. دولت نیز به‌ طور میانگین در هر ماه، تا 300 میلیارد تومان از بدهی خود به پیمانكاران را توسط اسناد خزانه اسلامی تسویه كرده است.
مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران در ادامه نحوه محاسبه نرخ بازده انواع اوراق را مورد بررسی قرار داد و در این كارگاه علمی كه با حضور دانشجویان و فعالان حوزه مالی برگزار شد، نحوه محاسبه سود مؤثر انواع اوراق بهادار بادرآمد ثابت را تشریح و فرمول محاسبه بازده تا سررسید (YTM) را ارائه کرد.
وی با بیان اینکه صحیح‌ترین شاخص محاسبه و مقایسه بازده اوراق بهادار مختلف، YTM (نرخ موثر بازده تا سررسید) است، گفت: بر این مبنا سپرده بانکی 20 درصدی با دوره ماهانه پرداخت سود، دارای سود موثر 21.9 درصد و اوراق مشارکت با نرخ سود اسمی 20 درصد كه سود خود را به صورت سه ماه یكبار پرداخت می‌كند، دارای نرخ سود موثر 21.5 درصد خواهند بود؛ این در حالی است که اسناد خزانه اسلامی كه فاقد پرداخت سود دوره‌ای بوده و اصل و سود آن در سررسید قابل پرداخت به دارندگان آن خواهد بود، دارای بازدهی مؤثر 25 درصد است.
به گفته وی كلیه فعالان بازار می‌توانند با مراجعه به وب سایت فرابورس، نرخ بازده مؤثر انواع اوراق را به صورت لحظه‌ای مشاهده كرده و نسبت به مقایسه انواع اوراق در بازار اقدام كنند.
توکلی مهمترین کارکرد اسناد خزانه اسلامی را تسویه بدهی دولت دانست و مزایای آن را مواردی همچون به تعویق افتادن بدهی‌های دولت، ایجاد فرصت برای دولت جهت تامین منابع مالی و دستیابی پیمانکار به وجوه نقد برشمرد.
مدیر ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران همچنین لازمه موفقیت در طرح اسناد خزانه اسلامی را همکاری و هماهنگی همه بازیگران بازار برشمرد و عنوان کرد: به طور کلی فاکتورهای مهم و موثر در طراحی موفق یک ابزار نوین مالی مانند اسناد خزانه مواردی مانند همکاری و هماهنگی همه بازیگران بازار، توجه به منافع کلیه ذی‌نفعان، ناشران، سرمایه‌گذاران، ارکان حکومتی و دولتی، توجه به فقهی بودن قراردادهای منعقده در انتشار ابزار، توجه به ریسک‌های ابزار و ... را شامل می‌شوند که هر یک از اهمیت ویژه‌ای برخودارند.