بد اقبالی! دست بردار از سر جامعه سهام‌ دار!

عصر ایران؛ علیرضا باغانی: چشم‌ انداز بازار هنوز مثبت است چرا که فضای اقتصاد کشور نسبت به سال‌ های گذشته تغییر محسوسی را تجربه کرده و بازار تنها تاوان هیجانات مثبت در زمستان 94 را پس می‌ دهد.. 

بازار سهام هفته معاملاتی منتهی به بیست و ششم خرداد ماه سال جاری را با تشدید ضعف تقاضا و فروکش کردن ذائقه خرید سپری کرد، در بورس تهران گویی شرایط کاملا به دوران رکودی قبل از زمستان 94 بازگشته است و در این بازار تنها حرفه ای ها برای شکارهای خاص که فقط در مواقع خاص قابل دستیابی است، مانده اند.

دیگر از آن شور و حال پسابرجامی در بورس خبری نیست و داستان سرایی درباره این که با توافقات رخ داده و مشارکت با خارجی ها چه روزهای خوشی برای بازار سهام در راه است.

واقعا چقدر زود دیر می شود و حافظه انسان ها چقدر سریع آنچه که اتفاق افتاده و پیش بینی کرده را از یاد می برد!چه شد روزهای رویایی که برای بورس 95 پیش بینی شده بود و سودهایی که الان فقط به عنوان یک آرزو در ذهن هر سرمایه گذار آشنا به بورسی نقش بسته است.

بد شانسی و بد اقبالی دست بردار جامعه سهامداری نیست و انگار بازار سهام شرطی شده و هر سه سال یکبار فقط چند هفته به سرمایه گذاران فرصت کسب بازدهی می دهد، آن هم بازدهی که فقط در هیجان به دست می آید و اگر کسی نجنبد سرش کلاه می رود! یکی از سهامدارنی را که سالهاست او را در تالار شیشه ای می بینم هفته پیش در مراسمی ملاقات کردم، حرف های نا امید کننده ای می زد و گفت: حیف آن هم پولی که در بازار سرمایه از دست دادم و البته افسوس من زمانی بیشتر می شود که چرا به حرف هایی که راجع به رشد بورس و بهبود اوضاع اقتصادی مطرح می شد، اعتماد کردم!

او می گفت: در بورسی که دولت بازیگر اصلی آن است فقط باید از پشت پرده ماجرا خبر داشت و این که چه زمانی می خواهند بازار را مثبت کنند، مثل زمستان 94!نکته نگران کننده بازار این روزها این است که بازار سهام واکنشی به رخدادهای واقعی اطراف خود نشان نمی دهد.. مهمترین رخداد استارت کاهش نرخ سود بانکی به 16 درصد بود که توسط یکی از بانک های معتبر خصوصی در هفته گذشته رسما کلید خورد.

طی دو سال گذشته نرخ سود سپرده‌ ها چهار بار تغییر کرده است، یک بار در اردیبهشت‌ ماه 93 به 22 درصد، در اردیبهشت‌ ماه 1394 به 20 درصد، در بهمن 94 به 18 درصد و خرداد 95 به 16 درصد کاهش یافته است، ولی بازار سهام واکنش خاصی به از پای درآمدن مهمترین رقیب خود یعنی سود سپرده بانکی نداشته و احتمالا نخواهد داشت. البته همیشه که صحبت از شرایط بد بازار سهام مطرح می شود، نگاه ها به سمت سازمان بورس و اوراق بهادار است. در حالی که به نظر می رسد مقصر اصلی شرایط فعلی بورس، اقتصاد کشور است و البته سکان دارهایی که با گرفتن پوزیشن اقتصاد آزاد و رقابتی آن را اداره می کنند!

وگرنه برای سازمان بورس و اوراق بهادار دو وظیفه اصلی در قانون در نظر گرفته شده یکی نظارت و دیگری توسعه.در حوزه نظارت که با امکانات فعلی به نظر می رسد که کارهای لازم در حال انجام است و در حوزه توسعه نیز این همه ابزار نوین مالی، صکوک و صندوق و ایجاد بازارهای جدید نمایانگر این است که بخش توسعه ای بازار سهام در حال انجام وظایف قانونی خود است. اما مشکل کجاست!؟پاسخ ساده است: اولویت دولت کنترل نرخ تورم است به هر قیمت. خرداد ماه سال 1392 که حسن روحانی در مقام ناجی به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور انتخاب شد کشور در رکود تورمی به سر می برد، در عالم اقتصاد به این شرایط مرحله آخر بحران می گویند، اما حالا پس از گذشت سه سال از آن روزها دولت تدبیر و امید در مهمترین شعار انتخاباتی خود یعنی کنترل تورم موفق بوده اما تورم تک رقمی روحانی به قیمت تشدید رکود در همه بازارها منتج شده است.

فعالان اقتصادی این روزها تنها یک حرف تکراری و البته مهم دارند «کاسبی نمی چرخد!» هر چند این شرایط رکودی حدود سه سال است که ادامه دارد ولی به نظر می رسد که در آخر سال جاری و در ماه های قبل از انتخابات خرداد 96 دولت بازارها را با اعمال سیاست های انبساطی تحریک کند و احتمالا باید تا آن روزها برای صید ماهی از بازار سهام صبر کرد!

در بازار چه خبر بود؟

در هفته گذشته ارزش کل معاملات در دو بازار بورس و فرابورس به 1.602 میلیارد تومان رسید ،حال آن که ارزش معاملات خرد ( بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ) در این دو بازار به 935 میلیارد تومان رسید. شاخص بورس تهران از ابتدای هفته تا انتهای هفته در حرکتی از 75.876 تا 73.877 واحد معادل 2.63 درصد افت داشت و شاخص فرابورس هم با 3.8 درصد افت روی عدد 777 واحد ایستاد. بورس تهران پس از ریزش روزهای میانی هفته و همزمان با رسیدن به محدوده حمایتی 73.800 واحدی وضعیت بهتری را در معاملات آخرین روز کاری هفته به نمایش گذاشت.

البته این واکنش مثبت در حالی رخ داده که کماکان تحولی در حجم و ارزش معاملات دیده نمی شود و از همین روی نمی توان صرفا به حمایت شاخص کل اعتنا کرد چراکه اگر نقدینگی جدیدی وارد بازار نشود ، این سطح بی رحمانه شکسته خواهد شد !

در این میان اما خبرهای مثبتی هم وجود دارد که بازار به آن بی توجه است و البته بهتر است بگوئیم میزان نقدینگی در بازار به قدری نیست که بتواند به این خبرها بها دهد. یکی از این اخبار، چشم ‌انداز نزولی نرخ سود سپرده هاست که می ‌تواند بازارها را متحول کند. نکته دیگری که می‌ تواند بازار را با رونق مواجه کند، عادی شدن روابط مالی با جامعه بین ‌المللی است که وزارت خارجه با کارنامه موفق خود وعده داده تا آن را پیگیری کند. باید پذیرفت که چشم‌ انداز بازار هنوز مثبت است، چرا که فضای اقتصاد کشور نسبت به سال‌ های گذشته تغییر محسوسی را تجربه کرده و بازار در شرایط فعلی، فقط تاوان هیجانات مثبت در دوره 3 ماهه زمستان سال گذشته را پس می‌ دهد.

از تحولات مهم بازار چهارشنبه می توان به رشد قیمت اوراق تامین مالی اشاره داشت که نشان از تحولات در بازار پول و نرخ سود بانکی دارد. اگرچه خبری درخصوص کاهش نرخ سود بانکی در جلسه شورای پول و اعتبار منتشر نشد اما گویا این بار بانک ها عزم خود را برای کاهش نرخ سود و تحولات عمیق تر جزم کرده اند. گفته می شود بانک ها نیز از ابتدای تیر ماه نرخ پرداخت سود سپرده ها را تا سطوح 15 – 16 درصد کاهش خواهند داد و با توجه به صحبت های وزیر اقتصاد ، هدف این است که نرخ بهره تا پایان سال رقمی بین 12 تا 14 درصد ، نرخ سود تسهیلات حداکثر 2 – 3 درصد بالاتر از نرخ سود بانکی و میزان تورم در سطوحی کمتر از 10 درصد باشد. به نظر با این حرکت به زودی نقدینگی های پارک شده در این حوزه ، در مسیر پروژه ها و حرکت هایی که سود بهتری محقق می کنند ، حرکت خواهد کرد و همین مساله می تواند به مرور وضعیت فلج شده اقتصادی را در مسیر رونق و خروج از رکود قرار دهد. به طور قطع 2 صنعت «بانکداری» و «انبوه سازی» از این تحولات اثر مثبت بیشتری خواهند گرفت و از همین روی باید این صنایع را بیشتر زیر نظر داشت.

ضمن این که توجه داشته باشید که ایجاد رونق در صنعت انبوه سازی موجب تحرک بیشتر در صنایعی همچون فولاد ، سیمان ، کاشی و سرامیک و حتی گروه سنگ آهن خواهد شد و با این رویداد بیش از 30 – 40 درصد بازار رونق خواهد گرفت. البته فعلا پولی در بازار نیست که بخواهد این صنایع را حرکت دهد اما چشم انداز بلند مدت صنابع نامبرده می تواند مثبت و مناسب باشد. در ادامه ، با کاهش نرخ سود و تسهیلات ، کاهش هزینه مالی بنگاه های اقتصادی را خواهیم داشت که به طور مستقیم بر روند سودآوری آن ها و افزایش سطح P/e (نسبت قیمت به درآمد) بازار تاثیرگذار خواهد بود.

مطالعه نوسانات قیمت سهام در صنایع مختلف بازار نشان می ‌دهد که از میان 37 صنعت ریز و درشت بازار ، 20 صنعت با روند صعودی و سایر صنایع نیز با روند نزولی و یا عدم تغییر سطح شاخص ها روبرو شدند. در معاملات آخرین روز کاری هفته ، مثبت 2 گروه دستگاه های برقی و خودروسازی و منفی گروه محصولات فلزی ( تجهیزاتی ) قوی تر از سایر صنایع بود. اما برای روز شنبه با وجود رشد نیمه دوم بازار روز چهارشنبه، احتمالا آغاز متعادلی را داشته باشیم. افت قیمت نفت و کامودیتی ها در بازار های جهانی قطعا موجب احتیاط فعالان و سرمایه گذاران خواهد شد. با این حال همانطور که پارگراف های بالاتر گفته شد، ورود نقدینگی جدید از اهمیت بالایی برخوردار است و بازار برای خروج از روند اصلاحی نیاز به کف سازی و افزایش حجم معاملات دارد..

_{*کارشناس بازار سهام}