تسریع روند افول سلطه دلار؟

بورس24 : کشورهای آسیایی با سرعت در حال کاستن از وابستگی خود به دلار آمریکا هستند و این حرکت علل مختلف دارد. عدم قطعیت های ژئوپلیتیک، تحولات پولی و تنش های ژئوپلیتیک از عوامل اصلی این حرکت هستند اما به نظر می رسد مهم ترین عامل، سیاست های تجاری و غیرتجاری دولت جدید آمریکاست.

کشورهای عضو آ سه آن اخیرا متعهد شده اند زمینه را برای استفاده بیشتر از ارزهای محلی در تجارت و سرمایه گذاری فراهم کنند. این بخشی از برنامه بزرگ اقتصادی است که این کشورها برای پنچ سال آینده تدوین کرده اند. در این برنامه قرار است ترتیبی داده شود تا شوک های ارزی کاهش یابد و این هدف با بهره گیری بیشتر از ارزهای منطقه آسیا و سیستم پرداخت منطقه ای تحقق خواهد یافت.

سیاست های تجاری دولت جدید آمریکا کشورهای آسیایی را تشویق کرده به سمت کاستن از وابستگی به دلار حرکت کنند. وابستگی به دلار به معنی نوسان های بزرگ در نرخ های برابری در دوران های بحران در اقتصاد آمریکا و سیاست های تجاری حمایت گرایانه این دولت است.

در حال حاضر دلار آمریکا، یورو و ین ژاپن به ترتیب با 57.3 درصد، 20 درصد و 5.83 درصد، بیشترین سهم را در ذخایر ارز خارجی بانک های مرکزی جهان دارند. سال 2000 سهم دلار در سبد ذخایر ارزی بانک های مرکزی 70 درصد بود و اکنون زیر 60 درصد است. به دلیل تحولاتی که در ماه های اخیر رخ داده سرعت کاهش سهم دلار بیشتر خواهد شد.

روند کاهش سهم دلار در این سبد از پیش آغاز شده اما این یک روند آهسته است. در مناطق دیگر جهان غیر از آسیا نیز حرکت به سمت کاستن از وابستگی به دلار شروع شده است. در چند ماه اخیر فروش دلار و خرید ارزهای محلی در آسیا بیشتر شده و این عامل به رشد ارزش ارزها در برابر دلار منجر شده است. عملکرد شاخص دلار سال جاری میلادی تاکنون بسیار منفی بوده است. رقم شاخص دلار ابتدای سال 108.5 بود و اکنون 99 است.

واگرایی در سیاست های پولی دو سوی اقیانوس اطلس سبب بی ثباتی در بازار ارزهای معتبر شده است. در آمریکا بانک مرکزی کاستن از نرخ های بهره را به تعویق انداخته زیرا درباره رشد تورم نگران است. در اروپا بانک های مرکزی بارها نرخ های بهره را پایین آورده اند زیرا اقتصاد دچار ضعف شده است.

یک عامل مهم تمایل کشورها به کنار گذاشتن دلار، استفاده آمریکا از ارز ملی خود به عنوان ابزار اعمال فشار بر دیگر کشورهاست. غیر از اعضاء آ سه آن، اعضاء بریکس هم در حال ایجاد سیستم های پرداخت مستقل از دلار هستند. دولت آمریکا به این کشورها درباره تلاش برای کنار گذاشتن دلار هشدار داده اما این حرکت یعنی دور شدن از دلار ادامه پیدا خواهد کرد. سیاست های حمایت گرایانه آمریکا بر بازارها و اقتصادها فشار وارد می کند و کشورها مایل نیستند از این سیاست های تاثیر بپذیرند.

ین ژاپن، وون کره جنوبی و دلار تایوان بیشترین سهم را در خرید ارزها در آسیا دارند. مردم و سرمایه گذاران دلار می فروشند و این ارزها را می خرند.

یک پرسش مهم

آیا دور شدن از دلار یک فرایند زودگذر است یا یک فرایند پایدار؟ پاسخ به رفتار دولت آمریکا بستگی دارد. اگر ترامپ همچنان از دلار و سیستم سوییفت به عنوان ابزار برای اعمال فشار بر کشورها استفاده کند روند دور شدن کشورها از دلار با سرعت ادامه پیدا خواهد کرد.

یک نکته مهم این است که دلار و سیستم سوییفت برای دورانی طولانی در جایگاه بالای خود در سیستم مالی جهان باقی خواهند ماند اما افول این جایگاه از پیش شروع شده و سال جاری تسریع شده است.

سرنوشت کوتاه مدت دلار چیست؟

شاخص دلار سال جاری میلادی تاکنون زیر فشار بوده و برخی نهادهای سرمایه گذاری معتقدند کاهش ارزش دلار ادامه پیدا خواهد کرد. نکته نخست این است که به احتمال زیاد بانک مرکزی آمریکا در دو نشست از چهار نشست آتی خود در سال جاری میلادی نرخ های بهره را پایین خواهد آورد و این عامل سبب افت ارزش دلار می شود. نکته دوم این است که به دلیل تنش های تجاری وضعیت شاخص های اقتصاد آمریکا منفی خواهد شد. از پیش ضعف در برخی بخش ها نمایان شده است. در نهایت سومین نکته این است که به علل مختلف انتظار می رود ارزش ارزهای دیگر در برابر دلار رشد کند. اقتصاد آمریکا درگیر تنش های تجاری و عدم قطعیت هایی است که در اثر سیاست های ترامپ بوجود آمده است. برخی نهادهای بین المللی پیش بینی خود از نرخ رشد اقتصاد آمریکا در سال جاری را پایین آورده اند. برنامه های ترامپ به اقتصاد آمریکا لطمه می زند.