سال‌ها جنگ، تحریم و بحران ژئوپلیتیک، بازارهای سرمایه خاورمیانه را به مسیرهای متفاوت اما هم‌ریشه کشانده است؛ از بورس بیروت با ۱۰ شرکت و رکودی عمیق، تا بورس بغداد با ۳۶ نماد فعال روزانه، بازار کوچک اما محصور دمشق، ایرانِ دارنده بزرگ‌ترین بورس منطقه بحران‌زده و یمنِ بی‌بازار. مقایسه این کشورها نشان می‌دهد که بدون ثبات اقتصاد کلان و اصلاحات ساختاری، بورس‌ها یا به دفینه‌ای فراموش‌شده بدل می‌شوند یا در بهترین حالت، به میدانی پرنوسان و شکننده برای سرمایه‌گذاران.
بورس24 : سال‌ها جنگ، تحریم و بحران ژئوپلیتیک، بازارهای سرمایه خاورمیانه را به مسیرهای متفاوت اما هم‌ریشه کشانده است؛ از بورس بیروت با ۱۰ شرکت و رکودی عمیق، تا بورس بغداد با ۳۶ نماد فعال روزانه، بازار کوچک اما محصور دمشق، ایرانِ دارنده بزرگ‌ترین بورس منطقه بحران‌زده و یمنِ بی‌بازار. مقایسه این کشورها نشان می‌دهد که بدون ثبات اقتصاد کلان و اصلاحات ساختاری، بورس‌ها یا به دفینه‌ای فراموش‌شده بدل می‌شوند یا در بهترین حالت، به میدانی پرنوسان و شکننده برای سرمایه‌گذاران.
اقتصاد و بورس در سایه جنگ و بحران ژئوپلیتیک
در سال‌های اخیر، بازارهای سرمایه در کشورهای خاورمیانه که مستقیماً درگیر جنگ یا بحران‌های ژئوپلیتیک بوده‌اند، هر یک مسیری ویژه را پشت سر گذاشته‌اند. تصویر کلی اقتصاد منطقه از لبنانِ گرفتار بحران ارزی و ساختاری، تا عراقی که بورس آن به تدریج جان می‌گیرد، ایران با بزرگ‌ترین بازار سرمایه منطقه‌ی بحران‌زده، سوریه‌ای که همچنان زیر فشارهای خارجی نفس می‌کشد، و در نهایت یمنِ جنگ‌زده و بدون بورس، نشان می‌دهد ریسک‌های کلان تا چه اندازه می‌توانند نقش بازار سرمایه را در اقتصاد کشور فرو بکاهند یا کاملاً از میان ببرند.
لبنان؛ کهنه‌سربازی در رکود
بورس بیروت که فعالیت خود را از سال ۱۹۲۰ آغاز کرد، امروز تنها ۱۰ تا ۱۲ شرکت را در فهرست دارد. ارزش بازار آن بر اساس نرخ دلار آزاد حداکثر ۲ میلیارد دلار است. بازدهی یک‌ساله به لیره مثبت بوده، اما برای دارندگان سرمایه دلاری، بدون سود یا حتی زیان‌آور بوده است. رکود معاملات و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران، چشم‌انداز احیای این بورس را به آزادسازی نرخ ارز و اصلاحات بانکی گره زده است.
عراق؛ بازاری کوچک اما متعادل
بورس بغداد با ۱۰۴ شرکت ثبت‌شده و ۳۶ نماد فعال روزانه، در مرداد ۱۴۰۴ ارزشی نزدیک به ۱۷.۷ میلیارد دلار دارد. تمرکز اصلی بر گروه‌های بانکی و مخابرات است و رشد این بخش‌ها افت صنعت و کشاورزی را جبران کرده است. هرچند چشم‌انداز کوتاه‌مدت محتاط است، اما عرضه‌های اولیه و حضور سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند رشد بلندمدت را تقویت کند.
سوریه؛ رشد اسمی، بازده دلاری ناچیز
بورس دمشق با فهرست ۲۳ تا ۲۹ شرکت و ارزشی حدود ۲.۵ میلیارد دلار، طی یک سال اخیر رشد اسمی ۵۰ تا ۶۵ درصدی داشته اما کاهش ارزش لیره سوریه، سود دلاری را کم یا حتی منفی کرده است. فشار تورمی، تحریم‌ها و نااطمینانی سیاسی، سرمایه‌گذاری را پرریسک نگه داشته است.
ایران؛ بزرگ‌ترین بازار بورس منطقه بحران‌زده
بورس تهران و فرابورس ایران با مجموع حدود ۸۱۰ تا ۸۲۰ شرکت، ارزشی نزدیک به ۸۰ میلیارد دلار دارند. بازدهی شاخص کل در یک سال اخیر بین صفر تا منفی پنج درصد بوده و صنایع صادرات‌محور عملکرد بهتری از شاخص کل داشته‌اند. آینده این بورس وابسته به اصلاحات اقتصادی، شفافیت بیشتر و بهبود نقدشوندگی است.
یمن و غیبت کامل بازار سرمایه
یمن عملاً بورس فعال ندارد. طرح بورس صنعا هرگز به نتیجه نرسید و حتی وب‌سایت رسمی آن غیر فعال است. تا بازسازی ساختار مالی و رفع بحران داخلی، امکان شکل‌گیری بازار سرمایه در این کشور وجود ندارد.
نگاه مقایسه‌ای؛ فاصله‌ها و شباهت‌ها
ایران با حدود ۸۰ میلیارد دلار بزرگ‌ترین بورس این گروه است و یمن در نقطه مقابل بدون هرگونه بازار رسمی. لبنان و سوریه با وجود رشد اسمی شاخص‌ها، بازده دلاری ضعیفی دارند و عراق با وجود مقیاس کوچک، تعادل نسبی را نشان می‌دهد.
جنگ و نااطمینانی سیاسی یا بورس‌ها را به دفینه‌ای فراموش‌شده بدل می‌کند یا به بازاری پرنوسان اما اصلاح‌پذیر. اعتماد سرمایه‌گذاران، ثبات اقتصاد کلان و اصلاحات ساختاری سه عامل حیاتی برای بازگشت رونق واقعی‌اند.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.