اوراق سلف، ابزاری امروزی با روح ایرانی و اسلامی

یاسر فلاح ـ مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس

کمی قدیم‌ تر از امروز، کشاورزان برای تأمین معاش و مخارج روزمره، محصولات‌ شان را به بار ننشسته می‌ فروختند. «سلف خریدارانی» بودند که چند ماه قبل از محصول‌ دهی زمین، سر و کله‌شان پیدا می‌شد و محصول کشاورزان را نقدی می‌ خریدند و با قبول ریسک، سود می‌ بردند و از سویی کشاورز هم زودتر به نان و نوایی می‌ رسید. 

حالا این سنت قدیمی و شرعی در بازار سرمایه ایران لباس نو و امروزی به تن کرده است! شرایط اقتصادی به گونه‌ای شده که بسیاری از تولیدکنندگان و فعالان صنعت برای تأمین مالی نیاز به منابعی دارند که از قضا تهیه‌ی آن راحت نیست.

امروز دیگر بانک‌ ها آنطور که باید و شاید وام راحت نمی‌ دهند. برای همین است که این بار بازار سرمایه آستین بالا زده و با ایجاد ابزاری نوین و اسلامی، مشکلات صنایع مختلف را چاره می‌ کند.

اوراق سلف، اینجا در ایران این سنت حسنه را زنده کرده و تولید کننده را راضی از تلاش و کوشش، و مصرف‌ کننده را در منافع تولید شریک می‌ کند. اوراق سلف ابزاری پیشرو در اقتصاد ایران است که محصول را زودتر از تولیدکنندگان می‌ خرد و ابزار تامین مالی است.

نکته جالب درباره اوراق سلف، مبتنی بودن آن بر یک کالای تولیدی است. حالا در بورس‌ های کالایی ایران این اوراق به طور گسترده‌ ای در حال استفاده است.بطوریکه انواع اوراق سلف گندم، میلگرد و فولاد در بورس کالای ایران و قراردادهای سلف برق و اوراق سلف بنزین و نفت کوره در بورس انرژی ایران معامله شده یا در حال معامله است.

اوراق سلف کاری کرده کارستان، باز هم همانند قدیم الایام برای کشاورزان ارمغانی به همراه آورده و منافعی که این بار کشت و زرعشان بر زمین نماند و قبل از اینکه زردی گندم زار را ببینند سبزی اسکناس و حاصل رنجشان را ببینند و بگیرند.

این بار اما بانی آن بورس کالای ایران است تا با اوراق سلف گندم، اشتیاق کشاورزان به تولید را دو چندان کند.

سلف های جدید فقط گندم پیش خرید نمی کند. بنزین تولید نشده پالایشگاه ستاره خلیج فارس در چند ثانیه مهمان بورس انرژی ایران می شود و بیش از 3000 میلیارد ریال پول روانه پالایشگاه می کند. یا چرخه ای که این روزها به کمک قراردادهای سلف استاندارد در صنعت برق ایجاد شده و تولید کنندگان برق را خشنود کرده است.

بورس انرژی 4 سال است که پول نیروگاه های عضوش را جلو جلو می گیرد و برق تولیدیشان را یک ماه بعد تحویل می دهد. چرخه ای که اگر بزرگتر شود، انگیزه های تولید را بیشتر می کند و راه تامین مالی تولیدات داخلی را هموار. اینجا در بازار سرمایه ایران، اقتصاد مقاومتی هم اقدام شده و هم عمل می شود. یک راهش اوراق سلف است تا چرخ تولید کننده با سرعت بیشتری بچرخد و پول کالایش زود تامین شود. 

استقبال تولیدکنندگان از این روش تأمین مالی به گونه‌ ای بوده که تا پایان شش ماهه سال 95، بیش از 43 هزار میلیارد ریال از محل اوراق سلف در بورس‌ های کالایی جهت مصارف تولیدکنندگان تأمین مالی شده است.

منبع: سنا