شفاف سازی وضعیت کدهای موسوم به «پی آر ایکس» توسط مقام ناظر

بورس24 : کلیه قرارداد های سبد گردانی ، دارای کد سبد اختصاصی است که سازمان بورس تعیین می کند و با حروف PRX آغاز می شود. کدی که با «پی آر ایکس» آغاز شد، یعنی مربوط به سبدگردان است و دارایی های آن ها به سرمایه گذار حقیقی یا حقوقی تعلق دارد و نه شرکت خاص.

گفته می شود، در روزهای اخیر برخی شرکت های سبدگردانی با این کد ها معاملات نامرئی انجام می دهند و فروش هایی دارند که موجب اخلال در بازار شده است، بدون این که رد پایی از آن ها در معاملات باقی بماند. اما قانون بازار اوراق بهادار با متخلفین دارای کد «پی آر ایکس» چه می کند؟

جعفر جمالی معاون حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص موضوع اخیر پیرامون استفاده از کد های «پی ار ایکس» توسط سبدگردان ها و نحوه اعطای مجوز به این شرکت ها به خبرنگار بورس24 گفت:وفق ماده 4 دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان مصوب 89.8.29 هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، ظرف مدت 30 روز کاری پس از تکمیل مدارک و اطلاعات موضوع ماده 3 این دستورالعمل، تقاضای تأسیس شرکت سبدگردان یا تبدیل شرکت موجود به شرکت سبدگردان، توسط مدیریت مربوطه در سازمان رسیدگی شده و در صورت احراز شرایط مصرحه، حسب مورد به تشخیص سازمان، مجوز تأسیس شرکت سبدگردان یا تبدیل شرکت موجود به شرکت سبدگردان توسط سازمان صادر و به متقاضی تسلیم می‌شود.

وی گفت: لذا مهلت 30 روزه سازمان، بعد از تکمیل اسناد و مدارک لازم توسط متقاضی شروع گردیده و تا قبل از تکمیل اسناد و مدارک لازم توسط متقاضی، این فرایند آغاز نمی گردد.

این مقام نظارتی در پاسخ به این که آیا شخصیت های حقوقی ها روی تابلو و یا در قسمت نمایش سهامداران درصدی می توان به دو بخش حقوقی و نهاد مالی (صندوق و سبد) تقسیم کرد؟ گفت: این پیشنهاد به عنوان یک ایده قابلیت بررسی دارد. رویه سازمان در مواجه با پیشنهادات بدین نحو است که با طرح در مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی به منظور انجام مطالعات و تحقیقات تخصصی و در صورت لزوم تطبیقی، نتایج حاصله به هیأت مدیره سازمان جهت اتخاذ تصمیمات مقتضی ارائه می گردد.

جمالی گفت: بند 17 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار، به صورت مطلق به سبدگردان ها اجازه داده است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خرید و فروش اوراق بهادار برای شخص سرمایه گذار بپردازند. وفق ماده 12 دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان، سبدگردان، قبل از سبدگردانی اختصاصی، موظف ‌است ابتدا اطلاعات کافی در مورد مشتری را در قالب فرم‌های از پیش طراحی شده، کسب و تحلیل نماید تا مطابق تشریفات ماده‌ 13 و تبصره1 آن، اهداف، اصول و محدودیت‌های لازم‌الرعایه استخراج و به تأیید مشتری برسد.

وی ادامه داد: سبدگردانی سبد اختصاصی، بدون دریافت و تحلیل نظام‌مند اطلاعات مشتری، توسط سبدگردان تخلف محسوب می گردد لذا یکی از مهمترین اطلاعاتی که سبدگردان موظف به اخذ آن از مشتری می باشد براساس بند 2-1-2 ماده 12 دستورالعمل، "برنامه ها و اهداف مشتری از اقدامات خود" است و علاوه بر آن در صورتی که به هر نحو تخلف سبدگردان با نقض قوانین و یا مقررات مربوطه احراز گردد و یا این که جرائم فصل ششم قانون بازار و یا تخطی از مقررات حاکم از قبیل تبانی با مشتری برخلاف الزامات سازمان اثبات شود، موضوع وفق ماده 33 دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان و همچنین سایر مقررات مربوطه مستوجب رسیدگی می باشد.

معاون حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: ماده 8 دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان، ارائه‌ خدمات توسط سبدگردان به هر مشتری را منوط به انعقاد قرارداد جداگانه برای هر مشتری نموده است که در قرارداد منعقده ذکر مواردی از قبیل مشخصات و نشانی سبدگردان، مدت اعتبار قرارداد، تاریخ انعقاد آن، خدماتی که سبدگردان به مشتری ارائه می دهد، اهداف، اصول و محدودیت‌های لازم‌الرعایه، مسئولیت‌های سبدگردان در قبال خدمات ارائه شده به مشتری و ضمانت‌های اجرایی آن؛ حق‌الزحمه و کارمزدی که مشتری در قبال دریافت هر نوع خدمات سبدگردان، باید پرداخت کند و ... ذکر می گردد.

وی گفت: علاوه بر آن، وفق ماده 17 این دستورالعمل، به منظور دریافت کد معاملاتی یا اصطلاحاً PRX برای سبد اختصاصی، سبدگردان موظف است ظرف 3 روز کاری پس از انعقاد قرارداد سبدگردانی، فرم تقاضای اختصاص کد سبدگردانی را مطابق نمونه فرم‌های ابلاغ شده توسط شرکت سپرده‌گذاری که به امضای مشترک شرکت سبدگردان و امین رسیده باشد، تکمیل کرده و به شرکت سپرده‌گذاری ارائه دهد. درصورتی‌که آورده‌ مشتری، شامل اوراق بهادار باشد، مشخصات این اوراق بهادار در تقاضای اختصاص کد سبدگردانی قید می شود. شرکت سپرده‌گذاری مکلف است، ظرف یک روز کاری پس از دریافت فرم های مذکور و به شرط آن که شرکت سبدگردان قبلاً مجوز فعالیت سبدگردانی دریافت کرده و اعتبار آن منقضی نشده باشد کد سبدگردانی را اختصاص ‌دهد.لذا با اختصاص این کد هم عملیات شناسایی مشتریان سبدها از انسجام بیشتری برخوردار می گردد و هم این که امکان اعمال نظارت شفاف تری را فراهم می نماید.