بازار خودرو در ایران؛ بین فرصت سرمایه‌گذاری و ریسک کلاهبرداری

بورس24 : خرید خودرو در ایران برای بسیاری از خانواده‌ها یک سرمایه‌گذاری بزرگ محسوب می‌شود، اما گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد در کنار نمایشگاه‌های معتبر و قانون‌مند، تخلفات و کلاهبرداری‌هایی نیز در جریان است؛ از فروش خودروهای تصادفی با ظاهر سالم تا اسناد جعلی و قراردادهای غیرمعتبر. کارشناسان معتقدند نظارت مؤثر نهادهای مسئول در کنار افزایش آگاهی خریداران می‌تواند مسیر را برای سودجویان ببندد و اعتماد از دست‌رفته را به بازار بازگرداند.

در شرایطی که قیمت‌ها در بازار خودرو روزبه‌روز افزایش می‌یابد، کوچک‌ترین اشتباه در معامله می‌تواند خسارت سنگینی به خریدار وارد کند. همین حساسیت، اهمیت شفافیت و اعتماد در بازار خودرو را دوچندان کرده است.

روایت‌های شهروندان؛ از موتور تعویضی تا شاسی جوشکاری‌شده

با این حال، گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که در کنار نمایشگاه‌های معتبر و فعالان قانون‌مند، مواردی از تخلف و کلاهبرداری نیز وجود دارد که چالش‌های جدی برای خریداران به وجود آورده است. از فروش خودروهای تصادفی با ظاهر آراسته تا ارائه اسناد جعلی و قراردادهای غیرمعتبر، همگی تجربه‌های مشترکی هستند که شهروندان گرفتار آن شده‌اند.

یکی از خریداران می‌گوید: «ماشینی خریدم که بعداً معلوم شد موتور تعویضی دارد و هیچ اشاره‌ای به آن نشده بود. حالا ماه‌هاست در دادگاه درگیرم.» شهروند دیگری هم از «جوشکاری شدن شاسی خودرویی» می‌گوید که در ابتدا سالم معرفی شده بود. این روایت‌ها نشان می‌دهد که ناآگاهی خریداران و نبود نظارت کافی، فضای سوءاستفاده را باز گذاشته است.

راهکارها؛ از نظارت جدی تا آگاهی خریداران

اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تأکید می‌کند تنها نمایشگاه‌های دارای پروانه کسب و کد رهگیری معاملات، مجاز به فعالیت هستند. با این وجود، بخشی از بازار به شکل غیررسمی و بدون نظارت کار می‌کند. کارشناسان معتقدند تا زمانی که سامانه یکپارچه شناسایی معاملات ایجاد نشود و مجازات بازدارنده برای متخلفان به اجرا درنیاید، بخشی از بازار همچنان مستعد تخلف خواهد بود.

با این حال، بسیاری از نمایشگاه‌داران رسمی نیز از بی‌اعتمادی ایجادشده در بازار متضرر می‌شوند. آن‌ها می‌گویند برخورد با واحدهای غیرمجاز و افزایش آگاهی خریداران، می‌تواند فضای بازار را به سمت شفافیت و اعتماد بازگرداند.

کارشناسان سه اقدام پیشگیرانه را برای خریداران ضروری می‌دانند: کارشناسی فنی خودرو پیش از معامله، استعلام وضعیت سند و پرهیز از قراردادهای غیررسمی یا عجولانه. به گفته آن‌ها، این اقدامات ساده می‌تواند بخش زیادی از مشکلات را برطرف کند.

اگرچه برخورد جدی‌تر نهادهای نظارتی و قضایی یک ضرورت است، اما بخش مهمی از راهکار به خود خریداران برمی‌گردد. کارشناسی رسمی خودرو، استعلام وضعیت سند و پرهیز از معامله‌های عجولانه سه گامی است که می‌تواند از بسیاری مشکلات جلوگیری کند. آگاهی و دقت مردم، در کنار نظارت مؤثر، تنها راه بستن مسیر برای نمایشگاه‌داران متخلف است.