رشد ناگهانی بورس همزمان با فعال‌شدن «مکانیزم ماشه» از نگاه مرتضی عباد موقتی است؛ او ورود پولی خارج از بدنه سنتی بازار، سلطه چند صندوق اهرمی و چرخه‌های کوتاه‌مدت را عواملی می‌داند که مانع تکرار جهش‌های بزرگ سال ۹۹ می‌شوند.
بورس24 : بازار سهام در حالی نشانه‌های رشد نشان می‌دهد که ورود پول تازه، بیشتر از بیرون بدنه سنتی بورس صورت گرفته و تکرار جهش‌های بزرگ گذشته را بعید کرده است؛ چرخه‌های کنونی عمدتاً کوتاه‌مدت‌اند و با ریسک‌های بیرونی و تمرکز سرمایه در چند صندوق اهرمی، جای سهام‌داری بلندمدت را به رفتارهای ضربتی داده‌اند.
مرتضی عباد تحلیل گر و فعال بازارهای مالی در خصوص وضعیت کنونی بازارسهام ایران به خبرنگار بورس24 توضیحاتی داده است...
بازار از اواخر هفته قبل و همین سه‌شنبه و چهارشنبه علامت‌هایی از مثبت‌شدن نشان داد و شنبه 5 مهر 1404 علیرغم فعال شدن مکانیسم ماشه قفل در صف خرید شد ؛ این اتفاق را چطور ارزیابی می‌کنید؟
سه‌شنبه و چهارشنبه بازار سیگنال‌هایی داد که می‌خواست مثبت شود. آن‌هایی که در همین روزها خرید کردند، خوب می‌دانستند که ۷۰ تا ۸۰ درصد این اتفاق می‌افتد. اما به نظر من این پولی که آمد و اجازه نداد حتی یک روز بازار منفی باشد، پول بچه‌های حرفه ای بازار نیست.
یعنی فکر می‌کنید روند رشد موقت است و سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ دوباره تکرار نمی‌شوند؟
الان بازاربورس آن‌قدر بزرگ شده که دیگر نمی‌تواند رشدهای عجیب‌وغریب ۹۸ و ۹۹ را تجربه کند. حجم بازارسهام بالا رفته و برای تکان‌دادن آن به منابع عظیم مالی نیاز داریم. الان سیکل‌های بزرگ رشد شاید ۵۰ تا ۶۰ درصدی باشند و سیکل‌های کوچک‌تر ۱۰ تا ۲۰ درصدی که مدام تکرار می‌شوند؛ مثلا ۱۵ یا ۲۰ درصد رشد می‌کند، بعد اصلاح می‌کند. رشد عظیمی مثل سال ۹۹ دیگر بعید است. با این شرایط کشور و بزرگی بورس، تکرار سال ۹۹ منابع بسیار بزرگ‌تری از پول فعلی می‌خواهد.
با وجود این، آیا بازاربورس رشد خواهد داشت؟
بله، بورس ما استعداد رشد را دارد؛ مثلاً اینکه بگویم فردا بورس بالا می‌رود یا بروید طلا بخرید چون جنگ می‌شود، این‌ها بیشتر شرط‌بندی است تا تحلیل. ما الان با تهدیدها و شرایط خارج از اراده بازار مواجهیم که خیلی ها نمی دانند چه می‌شود. هر اتفاقی بیفتد، ممکن است برعکس تحلیل ما رخ دهد.
وضعیت ارزندگی بازارسهام چطور است؟
با افت شدید اخیر و رسیدن ارزش دلاری بورس به پایین‌ترین سطوح، یک واکنش مثبت نشان داده شده است. اما ریسک بزرگی داریم، که قدرت اظهار نظر را می‌گیرد.
یعنی این پولی که الان وارد شده، ماندگار نیست؟
با اولین عرضه مشخص می‌شود، باید صبر کنیم بازار یک‌بار متعادل شود و بعد ببینیم رفتار این پول چطور است. بازاری های قدیم عموما یا در ضرر هستند یا نقد شده اند، کسی که نقد کرده با یک تحلیلی بیرون بازار است ، مثلاً 80 درصد پرتفوی خود را طلا خریده اند و برای ۱۰ یا ۲۰ درصد رشد بازار دیگر ریسک نمی‌کنند. این افراد با نگاه پوشش ریسک طلا خریده، نه سود کوتاه‌مدت. اگر ریسک های اصلی و مهم کشور از بین نرفته باشد، چرا باید طلا را بفروشد و سهام بخرد؟ نمی‌خرد.
با این حساب، یعنی طلا همچنان بهترین بازار است؟
نمی‌گوئیم بهترین گزینه است. آن‌هایی که طلا خریده‌اند دنبال پوشش ریسک هستند. من خودم فعال بازار طلا نیستم و به اوراق طلا یا صندوق‌های طلا اعتقادی ندارم. کسی که به طلا ایمان دارد باید طلای فیزیکی بخرد. اوراق ممکن است سود بدهد، ولی برای پوشش ریسک همان طلای فیزیکی است که حساب می‌شود.
فرض کنیم این پول در بازار ماندگار شد. نهاد ناظر چه باید بکند تا این ماندگاری بیشتر شود و مردم دوباره ضرر نکنند؟
در مورد سیاست‌های سازمان بورس باید گفت؛ حجم مبنایی که برای سهم‌های کوچک تعیین شده و همچنین محدودکردن بازار به هفت یا هشت نماد از صندوق‌های اهرمی، مشکل جدی ایجاد کرده است. الان ما دیگر صنعت پیشرو در بورس نداریم؛ صندوق‌های اهرمی تعیین می‌کنند بازار مثبت باشد یا منفی.
یعنی چه اتفاقی می‌افتد؟
شما به یک صندوق ، اهرمِ دو یا سه میدهید و دامنه نوسانش را هم سه درصد قرار میدهید و کارمزدش را کم می‌کنید، حجم مبنا را یک قرار میدهید، این باعث می‌شود وقتی بازار مثبت می‌شود، خالص ارزش دارایی این صندوق‌ها به‌صورت تصاعدی بالا برود و برعکس وقتی منفی می‌شود، ارزش‌شان سریع افت کند؛ خودش فشار مضاعفی به روند بازار بورس می‌آورد. این مدل باید اصلاح شود.
چه تغییری لازم است؟
باید دامنه نوسان این صندوق ها بیشتر شود و باید روی کارمزد یا حجم مبنای این صندوق‌ها محدودیت گذاشته شود و مطالعه شود تا بازار از تبعیت کامل از این چند نماد صندوق اهرمی خارج شود. الان ۲۰ تا ۳۰ سهم کوچک و خاص صف خرید یا فروش می‌شوند و بقیه بی‌توجه رها می‌شوند. پول قبلاً بین گروه‌ها می‌چرخید، الان ضربتی وارد چند سهم می‌شود، سود ۱۰ تا ۳۰ درصد می‌گیرد و بیرون می‌رود و منتظر فرصت بعدی می‌شود.
این تغییر رفتار سهام‌داران چه نتیجه‌ای داشته؟
سهام‌داری و نگه‌داشتن سهم غیرقابل توجیه شده است. برای فعالیت در بورس تمرکز بیشتری لازم است که همه ندارند. برای همین خیلی‌ها کنار ایستاده‌اند و فقط نظاره می‌کنند.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.