پالایشگاه اصفهان فاز نخست انتقال آب دریا به فلات مرکزی را افتتاح کرد و همزمان پروژه‌های بازچرخانی آب، گوگردزدایی و نیروگاه خورشیدی را پیش می‌برد. تحولاتی که می‌تواند الگوی تازه‌ای از تولید پایدار و کاهش ناترازی انرژی در صنعت پالایش کشور رقم بزند.
بورس24 : پالایشگاه اصفهان در مسیر اجرای برنامه پنج‌ساله توسعه خود، مجموعه‌ای از پروژه‌های راهبردی را برای ارتقای بهره‌وری، پایداری تولید و بهبود شاخص‌های زیست‌محیطی آغاز کرده است. این پروژه‌ها از انتقال آب دریا به قلب فلات مرکزی تا بازچرخانی ۳۰۰ مترمکعب آب در ساعت، راه‌اندازی واحدهای خالص‌سازی هیدروژن و احداث نیروگاه خورشیدی را دربر می‌گیرند. راهبرد جدید پالایشگاه، حرکت از وابستگی به منابع فسیلی به سوی بهره‌گیری از انرژی‌های پاک و فناوری‌های نو در مدیریت آب و سوخت است؛ تغییری که می‌تواند الگوی تازه‌ای در صنعت پالایش کشور برای هم‌راستاسازی تداوم تولید با الزامات محیط‌زیستی و اقتصاد انرژی ترسیم کند. غلامرضا باقری، مدیرعامل پالایشگاه اصفهان در گفتگو با بورس24 در خصوص آخرین وضعیت نرخ خوراک و فرآورده ها ی پالایشگاه توضیح داد.
لطفاً درباره پروژه‌هایی که در حال حاضر در پالایشگاه اصفهان تعریف و اجرا شده‌اند توضیح دهید.
طبیعی است پروژه‌هایی که ما تعریف کردیم بر اساس برنامه‌ریزی استراتژیک پالایشگاه بوده است. این برنامه‌ریزی استراتژیک برای بازه‌های پنج‌ساله تدوین می‌شود و چشم‌انداز پنج سال آینده ما را دربر گرفته است. بنابراین، هر کدام از این پروژه‌ها با توجه به وزنی که در برنامه‌های پنج‌ساله دارد، به میزان خود در دستیابی به اهداف کلان و آرمانی ما نقش‌آفرینی میکند. اهداف استراتژیک فعلی ما از دل همین برنامه استخراج شده‌اند. در این منطقه به‌دلیل افزایش تجمعی آلودگی‌ها امکان افزایش بارندگی وجود ندارد، بنابراین تمام پروژه‌هایی که تعریف کرده‌ایم با محوریت افزایش بهره‌وری، ارتقای کیفیت و تداوم تولید است.
از جمله بزرگ‌ترین و استراتژیک‌ترین پروژه‌هایی که اخیراً راه‌اندازی کردیم رساندن آب دریا به منطقه است؛ پروژه‌ای بزرگ که ماه گذشته به بهره‌برداری رسید. در ماه‌های آینده نیز واحدهای جدیدی شامل تولید بخار، تولید ازت و دستگاه‌های PSA خالص‌سازی هیدروژن به مدار خواهند آمد. دستگاه خالص‌سازی هیدروژن به بهبود کیفیت فرآورده‌ها کمک خواهد کرد و دو واحد دیگر نیز در تداوم عملیات نقش کلیدی دارند.
شرایط فعلی ما به‌گونه‌ای است که تأمین بخار و برق در حد مرزی انجام می‌شود. با راه‌اندازی این واحدها امکان تعمیرات و نگهداری بهتر فراهم می‌شود و تداوم عملیات پایدار خواهد ماند.
پروژه‌های آبی و زیست‌محیطی جدیدتان چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟
در ادامه رساندن آب دریا به منطقه، پروژه‌های بازچرخانی و استفاده مجدد از آب نیز در دست اجرا است. جایگاه این پروژه‌ها برای پالایشگاه اصفهان بسیار حیاتی است، چون پالایشگاه در منطقه‌ای کویری و کم‌بارش قرار دارد. هدف این طرح‌ها بازیافت و بازچرخانی حداقل ۳۰۰ مترمکعب آب در ساعت است که رقم بسیار بزرگی محسوب می‌شود.
علاوه بر این، پروژه جدیدی داریم که جایگزین روش‌های سنتی کاهش تلفات آب خواهد شد. در این زمینه، کولینگ‌تاورهای هیبریدی جدیدی طراحی و بخش اول آن آماده بهره‌برداری است. این سیستم‌ها نسبت به برج‌های خنک‌کننده معمولی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش تلفات آب دارند. پالایشگاه اصفهان سالانه حدود ۸ میلیون مترمکعب آب مصرف میکند، حتی با وجود استفاده از آب دریا، با این تکنولوژی جدید حدود ۳۰ درصد صرفه‌جویی خواهیم داشت.
اشاره کردید به دو پروژه زیست‌محیطی دیگر؛ این پروژه‌ها در چه مرحله‌ای هستند؟
بله، دو پروژه بسیار مهم در راستای اهداف زیست‌محیطی تعریف شده‌اند. درصورت تأمین به‌موقع تجهیزات، امیدواریم در اوایل یا اواخر سال ۱۴۰۶ راه‌اندازی شوند. یکی از این پروژه‌ها گوگردزدایی از نفت کوره یا ته‌مانده برج تقطیر است.
در فاز نخست، این فرآیند امکان سوزاندن و مصرف نفت کوره در نیروگاه‌ها بدون ایجاد عوارض زیست‌محیطی را فراهم میکند و به کاهش ناترازی گاز در فصل زمستان کمک خواهد کرد. همان‌طور که می‌دانید نیروگاه‌ها در زمستان با کمبود گاز مواجه هستند، اما اگر نفت کوره را گوگردزدایی کنیم، این محدودیت مصرف برطرف و امکان استفاده از آن فراهم خواهد شد.
به‌این‌ترتیب، بخشی از گاز مصرفی نیروگاه‌ها آزاد می‌شود تا در بخش خانگی یا صنایع کوچک استفاده شود. افزون بر این، با فرآیند تبدیل نفت کوره به فرآورده‌های باارزشی مانند بنزین، گازوئیل و خوراک پتروشیمی، ناترازی سوخت نیز بهبود پیدا میکند.
درباره احداث نیروگاه خورشیدی پالایشگاه اصفهان توضیح دهید.
این پروژه در مسیر بسیار خوبی قرار گرفته است. با توجه به محدودیت‌های مالی، ما در این طرح مدیریت مشارکتی را به اجرا درآوردیم تا هم پروژه‌ها متوقف نشوند و هم مصرف نقدینگی کاهش یابد.
پروژه نیروگاه خورشیدی شامل سه سایت است:
- سایت اول با ظرفیت ۲۵ مگاوات در منطقه مورچه‌خورت قرار دارد که حدود ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت و اکنون با مشارکت یک شرکت خصوصی تکمیل می‌شود.
- سایت دوم در منطقه شهرضاو با ظرفیت ۴۸۵ مگاوات است؛ مزایده آن برگزار و به‌زودی قرارداد مشارکت نهایی می‌شود. هدف این است که ظرف یک‌سال و نیم آینده به مدار تولید بیاید.
- سایت سوم نیز با ظرفیت ۳۸۵ مگاوات در حال مذاکره با شرکت‌های چینی است تا در قبال عرضه گوگرد به‌صورت تهاتری ساخته شود. در این مدل، مالکیت کامل واحد متعلق به پالایشگاه خواهد بود.
براین‌اساس، سهم ما از پروژه‌ها به ترتیب ۳۳ درصد در سایت اول، ۲۵ درصد در سایت دوم و ۱۰۰ درصد در سایت سوم در قبال تهاترانجام خواهد بود.
این طرح‌ها علاوه بر تأمین انرژی پاک، می‌تواند مصرف گاز نیروگاه‌های داخلی پالایشگاه را کاهش دهد و برق مازاد به شبکه سراسری تزریق کند.
موضوع نرخ خوراک و فرآورده پالایشگاه‌ها در سال‌های اخیر بسیار مطرح شده. لطفاً درباره وضعیت قیمت‌گذاری و پیگیری‌های انجام‌شده توضیح دهید.
ما به‌طور مستمر اعتراض‌ها و پیگیری‌های خود را انجام داده‌ایم. معتقدیم وقتی دولت بر محصول نهایی، استانداردهای کیفی سخت‌گیرانه اعمال میکند، عدالت حکم میکند که کیفیت خوراک نیز در قیمت‌گذاری لحاظ شود.
پالایشگاه اصفهان برای نفت خام با گوگرد زیر ۰٫۷ درصد طراحی شده، و محصول یورو ۵ تولید میکند، در حالی که، اکنون خوراکی با گوگرد ۱٫۵ تا ۱٫۷ درصد دریافت میکند. ما پیشنهاد کرده‌ایم در فرمول قیمت‌گذاری، علاوه بر شاخص API (وزن مخصوص)، پارامترهای دیگری مانند درصد گوگرد بر اساس استانداردهای بین‌المللی نیز وارد شود. کارگروه‌های فنی وزارت نفت در حال بررسی پیشنهادات هستند.
در سال ۱۴۰۲ فرمول قیمت‌گذاری باعث شد برخی پالایشگاه‌ها بدهکار و برخی طلبکار شوند. البته به نظر می‌رسد که تا پایان سال نرخ خوراک اعلام شود ولی نرخ فرآورده بعید است اعلام شود. ما پیگیر هستیم تا در تعامل با دولت بخش قابل‌توجهی از این ناترازی‌ها اصلاح شود.
یعنی در حال حاضر حساب‌و‌کتاب‌ها بر چه مبنایی انجام می‌شود؟
فعلاً بر اساس دستورالعمل سال جاری وزارت نفت محاسبه می‌شود. این دستورالعمل مورد توافق طرفین است، ولی اگر فرمول جدید تصویب شود، تفاوت سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ باید محاسبه و پرداخت شود. امیدواریم این اصلاحات تا پایان سال به نتیجه برسد و از سال بعد در دستورالعمل دائمی لحاظ شود.
درباره وضعیت کرک اسپرد (اختلاف قیمت فرآورده و خوراک) هم بفرمایید.
گزارشات اخیر اعداد کرک اسپرد را هنوز ندیده‌ام بنابراین نظر دقیقی نمی‌دهم. اما همان‌طور که می‌دانید، کرک اسپردها بیشتر متأثر از قیمت‌های جهانی و تحولات سیاسی-اقتصادی منطقه‌ای هستند. در گذشته اختلاف قیمت فرآورده‌های یورو ۵ با یورو ۲ بسیار بالا بود، اما اکنون این فاصله کم شده است و همین امر باعث شده برخی واحدهای کیفی‌سازی از نظر اقتصادی توجیه کمتری داشته باشند و صرفاً به‌دلیل مسئولیت اجتماعی و زیست‌محیطی فعال نگه داشته شوند.
امیدواریم به‌تدریج اختلاف معنی‌داری بین قیمت فرآورده‌های یورو ۲ و یورو ۵ در سطح جهانی ایجاد شود تا سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در فرآیندهای کیفی‌سازی نیز بازدهی واقعی خود را نشان دهند. البته این موضوع کاملاً وابسته به شرایط سیاسی و تحولات منطقه‌ای است که بر قیمت جهانی تأثیر مستقیم دارد.
گفتنی است ، امروز بیستم مهرماه 1404 نماد «شپنا» پس از 55 درصد رشد در یک ماه اخیر همچنان با صف خرید قابل توجهی در بورس مواجه شده است.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.