افشای عجیب مجید عشقی: یکی از معاونان رئیسی پیشنهاد داد بورس را جمع کنیم!

بورس24 : رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار دیدگاه دولت سید ابراهیم رئیسی درباره بازار سرمایه را تشریح کرد.

مجید عشقی با حضور در برنامه «کد به کد» بورس24 درباره دوره 36 ماهه حضور خود در نهاد نظارتی بازار سرمایه توضیح داد : تصمیمات مرتبط با بازار سرمایه اغلب در سطح ستاد اقتصادی دولت اتخاذ می‌شد ، نهادی که به ریاست رئیس‌جمهور و با حضور معاون اول و وزرای اقتصادی تشکیل می‌ شد.در این ستاد، موضوعات کلان اقتصادی کشور مطرح و پس از جمع‌بندی، در صورت نیاز به تصویب هیئت دولت ارجاع داده می‌شد.

وی تأکید کرد : دولت‌ها معمولاً درگیر اولویت‌هایی بسیار بزرگ‌تر از بازار سرمایه هستند.معیشت مردم، کنترل کسری بودجه، اصلاح ناترازی انرژی، موضوعات مرتبط با بازنشستگی و وضعیت شبکه بانکی، از جمله محورهایی است که در تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی بر هر مسئله‌ای مقدم می‌ماند. با وجود این، مرحوم رئیسی و آقای مخبر حساسیت و نگاه مثبتی نسبت به بازار سرمایه داشتند و نسبت به پایداری آن دغدغه نشان می‌دادند.

رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: در کنار این نگاه حمایتی، برخی از مقامات اقتصادی دولت رویکردی متفاوت داشتند و اساساً اعتقادی به بورس نداشتند.

معاون رئیسی پیشنهاد داد بورس جمع شود

او اشاره می‌کند که شماری از مدیران ارشد دولت وقت، بازار سرمایه را باری بر دوش دولت و در واقع وبال گردن دولت می‌دانستند و حتی دیدگاه‌هایی داشتند که عملاً به حذف فعالان خرد منجر می‌شد. یکی از این موارد، پیشنهاد تزریق منابع حاصل از صندوق توسعه ملی برای خرید کل سهام خرد از مردم بود تا سهام‌داران حقیقی از بازاربورس خارج شوند و بورس کلا جمع شوند؛ طرحی که توسط یکی از معاونین شهید رئیسی عنوان شد که البته با مخالفت رئیس‌جمهور وقت مواجه شد و در همان جلسه کنار گذاشته شد.

عشقی خاطرنشان کرد:  این رویکرد محدود به همان جلسه نبود و گاه برخی از دولتمردان برداشت نادرستی از ماهیت سودآوری شرکت‌ها داشتند، به گونه‌ای که تصور می‌کردند «سود شرکت‌ها در واقع پرداختی دولت به آن‌هاست».

او بر همین اساس تأکید کرد که تبیین عملکرد بازار سرمایه برای تصمیم‌سازان، کاری دشوار و پرچالش بود.

فقط یک بار به جلسه هیات دولت دعوت شدم

وی در ادامه به نحوه مشارکت سازمان بورس در فرآیند تصمیم‌سازی اقتصادی اشاره کرد و توضیح داد که حضور او در جلسات ستاد اقتصادی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتاد که بازار در وضعیت منفی قرار داشت یا تصمیمی در دست بررسی بود که می‌توانست بر ثبات بازار اثر بگذارد. در این جلسات، سازمان بورس با ارائه تحلیل‌ها و سناریوهای اثرگذاری تلاش می‌کرد آثار سیاست‌ها را برای دولت روشن کند.

عشقی تصریح کرد : در طول دوره ۳۶ماهه مسئولیت خود در بورس ، تنها یک‌بار در جلسه رسمی هیئت دولت حضور یافته است و آن‌ هم مربوط به بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ بوده است.

او خاطرنشان کرد که موضوعات اقتصادی معمولاً در همان ستاد اقتصادی جمع‌بندی می‌شد و جلسات عمومی هیئت دولت با توجه به ترکیب وسیع اعضا، جایگاه طرح مسائل تخصصی بازار سرمایه نبود.از جمله تصمیمات حساس آن دوره، بحث نرخ سود بانکی بود.

 به گفته عشقی، بانک مرکزی تمایل داشت برای کنترل نقدینگی، نرخ‌ها را افزایش دهد؛ اما سازمان بورس هشدار داد که چنین تصمیمی می‌تواند به‌طور مستقیم توان تأمین مالی شرکت‌ها و بازار بدهی را دچار اختلال کند. با پیگیری‌های انجام‌شده، افزایش ناگهانی نرخ بهره متوقف شد تا فشار بیرونی بر بازار سرمایه به‌صورت تدریجی مدیریت شود.

او همچنین از تصمیمی ناگهانی در زمینه انتشار گواهی سپرده‌ های ۳۰ درصدی یاد کرد و گفت : این تصمیم که ضربه بزرگی برای بورس بود ، در یک جمع محدود بین دولت و بانک مرکزی و بدون اطلاع سازمان بورس انجام گرفت. ما معترض موضوع شدیم ولی اثرات منفی این رویداد تا مدت ها گریبان بازار سرمایه را گرفت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود، به چالش‌های مرتبط با سیاست‌های بودجه‌ای و مالیاتی اشاره کرد و گفت : در روند بررسی بودجه، بندی تحت عنوان تبصره س بند 6 در لایحه بودجه پیرامون عدم معافیت مالیاتی صندوق های سرمایه گذاری وجود داشت که در صورت تصویب، عملاً می‌توانست بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ کشور را از چرخه فعالیت خارج کند. با هماهنگی انجام‌شده میان سازمان بورس، دولت و مجلس، متن نهایی اصلاح شد و مانع از بروز بحران در بازار گردید.از مهم‌ترین نقاط اثرگذاری عملکرد سازمان، موضوع نرخ خوراک صنایع در سال ۱۴۰۱ بود.

نرخ خوراک پتروشیمی ها می توانست خیلی بیشتر رشد کند

عشقی توضیح داد : پیشنهاد اولیه دولت مبنی بر افزایش شدید نرخ خوراک، در صورت اجرا ضربه سنگینی به صنایع پتروشیمی و سایر مصرف‌کنندگان گاز وارد می‌کرد. با پیگیری‌های مستمر و مشارکت فعالان بازار، تصمیم اولیه اصلاح شد و نهایتاً نرخ خوراک پتروشیمی ها به سطحی تعدیل‌شده کاهش یافت.

وی خاطر نشان کرد: در کنار این موارد، مباحثی مانند نحوه فروش اوراق دولتی، انتشار خزانه‌ها و زمان‌بندی عرضه سهام شرکت‌های دولتی از دیگر حوزه‌هایی بود که سازمان بورس تحلیل‌ها و هشدارهای خود را به تصمیم‌گیرندگان ارائه می‌داد.سازمان در این موضوعات صرفاً نقش کارشناسی و مشاوره‌ای داشت و تصمیم‌گیری نهایی در اختیار ستاد اقتصادی دولت بود.

او همچنین به تجربیات مربوط به عرضه خودرو در بورس کالا اشاره کرد و آن را نمونه‌ای از تصمیمات متناقض در دولت دانست و گفت: با وجود مقاومت‌های اولیه، عرضه خودرو برای مدتی کوتاه انجام شد و آثار مثبتی داشت، اما در ادامه سیاست دولت تغییر کرد و این روند متوقف شد.

مجید عشقی با اشاره به ده‌ها مورد از تصمیماتی که در ظاهر ارتباط مستقیم با بورس نداشتند اما به‌طور غیرمستقیم می‌توانستند بازار را متأثر سازند، تصریح کرد : نقش سازمان بورس در این فرآیند، «ارائه تحلیل کارشناسی و برآورد نتایج سیاست‌ها برای تصمیم‌گیرندگان» بود.