رئیس سابق سازمان بورس: صندوق‌های اهرمی «پوست موز» نبودند

بورس24 : رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار از راه اندازی صندوق های اهرمی در دوران مسئولیت خود دفاع کرد.

مجید عشقی که در برنامه «کد به کد» بورس24 سخن می گفت ، دربرابر این سوال که صندوق‌های اهرمی را برخی فعالان بازار سرمایه به‌عنوان «پوست موزی» تعبیر می‌کنند که اصطلاحاً زیر پای بازار گذاشته شد و نباید شکل می‌گرفت.استدلال آن‌ها این است که این صندوق‌ها باعث می‌شوند رشد بازار سریع‌تر رخ دهد و افت بازار نیز با شدت بیشتری اتفاق بیفتد. ویژگی خاص این صندوق‌ها آن است که در دوره‌های مومنتوم صعودی یا نزولی، سهامداران حرفه‌ای به‌جای خرید مستقیم سهام، به خرید صندوق‌های اهرمی روی می‌آورند؛ چرا که این صندوق‌ها به دلیل ماهیت اهرمی، نوسان‌های شارپ‌تری نسبت به بازار دارند.در هفته‌های اخیر، پیش از آغاز روند صعودی بازار، در گروه‌های تحلیلی انتقادات زیادی نسبت به ایجاد صندوق‌های اهرمیِ بورس مطرح می‌شد و حتی برخی به‌شدت آن را تصمیمی نادرست می‌دانستند.به‌رغم این که این صندوق‌ها از ابزارهای نوین مالی شناخته‌شده در دنیاست، منتقدان معتقد بودند بازار سرمایه ایران هنوز ظرفیت لازم برای پذیرش چنین ابزاری را ندارد ؛ پاسخ داد : نه این طور نیست. راه اندازی صندوق های اهرمی پوست موز نبود.ایجاد این صندوق‌ها تصمیمی آگاهانه و مبتنی بر نیاز بازار بود. در این نگاه، صندوق‌های اهرمی همچون هر ابزار مالی دیگر، در صورت استفاده صحیح می‌توانند به توسعه بازار کمک کنند. همان‌طور که گفته می‌شود: وقتی چاقویی ساخته می‌شود، ممکن است کسی از آن برای آسیب استفاده کند، اما این به معنای جمع‌آوری یا توقف تولید چاقو نیست.  

رئیس سابق سازمان بورس افزود : این ابزار مالی نیز، مانند هر پدیده جدید دیگری، در طول زمان نیازمند اصلاحات و تنظیم‌گری تدریجی است. ممکن است طی دو یا سه سال آینده، متناسب با تجربه بازار، تغییراتی در ساختار و مقررات آن اعمال شود. اما این که گفته شود به بازار لطمه زده، تعبیر درستی نیست؛ زیرا بخشی از ذائقه و نیاز سرمایه‌گذاران را پاسخ می‌دهد.  

او گفت : همان‌گونه که در حوزه تأمین مالی جمعی نیز، با وجود کاستی‌ها، با صرف انرژی و گذر زمان رشد و اصلاح صورت گرفت، سایر ابزارها نظیر صندوق‌های املاک و مستغلات یا صندوق‌های مبتنی بر طلا و کالا نیز در مسیر تکامل قرار دارند و هر یک می‌توانند به جذب بخشی از سرمایه‌گذاران و تعمیق بازار کمک کنند.  در واقع، منابعی که صندوق‌های اهرمی جذب می‌کنند، از چرخه بازار سرمایه خارج نمی‌شود؛ بلکه مجدداً صرف خرید سهام می‌گردد و از این نظر به رشد بازار یاری می‌رساند.البته این صندوق‌ها، به‌ویژه با بزرگ‌تر شدن حجم دارایی‌هایشان، نیازمند نظارت دقیق‌تری هستند.  

وی با تاکید بر این که نوع نظارت در صندوق های اهرمی باید از حالت شکلی به سمت نظارت ریسک‌محور تغییر کند ، خاطرنشان کرد : چرا که نظارت‌های شکلی معمولاً موجب می‌شود مدیران پرتفوی در تصمیم‌گیری‌های حرفه‌ای محدود شوند. در مقابل، نظارت ریسک‌محور با تمرکز بر نقاطی که احتمال آسیب به سهامدار یا نهاد ناظر وجود دارد، می‌تواند کارآمدتر باشد.  در مجموع، با تداوم اصلاح و استقرار نظام نظارتی هوشمند، آینده صندوق‌های اهرمی مثبت ارزیابی می‌شود و می‌توانند به تعمیق و پویایی بازار سرمایه کشور کمک مؤثر کنند.