انتقاد از تاسیس مرکز مبادله طلا و ارز | مجید عشقی: بانک مرکزی بورس موازی ساخت!

بورس24 : رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار از روابط چالشی بین بازار سرمایه و بانک مرکزی سخن گفت.

مجید عشقی با حضور در برنامه «کد به کد» بورس24 در برابر این سوال که تجربه شما از کار کردن با سه رئیس کل بانک چگونه است ، پاسخ داد : در خصوص  آقای کمیجانی که در اوایل دولت حضور داشتند و آقای علی صالح‌آبادی و آقای محمدرضا فرزین که همچنان در بانک مرکزی مشغول به کار هستند باید گفت که روسای بانک مرکزی با توجه به جایگاهی که دارند، همواره با دو مسئله جدی مواجه هستند؛ یکی موضوع ارز و کنترل آن و دیگری تورم و نقدینگی، که اولویت نخست آن ها نیز همین دو مورد است. به ایشان هم حق می‌دهیم که این دو موضوع را نسبت به بازار سرمایه در اولویت قرار دهند.

با همه روسای وقت بانک مرکزی چالش داشتیم

وی افزود : ما تقریباً با تمامی رؤسای بانک مرکزی درباره موضوع ارز شرکت‌ها، نرخ تسعیر ارز بانک‌ها و نرخ سود بانکی چالش‌های جدی داشتیم. این بزرگواران در دوره‌هایی که فشار اقتصادی بر آن‌ها کمتر بود نهایت همکاری را داشتند، اما در زمان‌هایی که فشارها افزایش پیدا می‌کرد، نرخ تورم بالا می‌رفت و نقدینگی رشد می‌کرد، آن فشارها را به بازار سرمایه منتقل می‌کردند و این امر موجب بروز چالش‌هایی می‌شد؛ از جمله کاهش اعتبارات اعطایی به شرکت‌های کارگزاری، افزایش نرخ سود بین‌بانکی و نرخ سود پرداختی بانک‌ها.

عشقی گفت : یکی از موضوعات مهم این بود که بانک‌ها نرخ رسمی سود خود را حدود ۲۲ تا ۲۳ درصد اعلام می‌کردند (در آن زمان نزدیک به ۲۰ درصد بود)، اما نرخ واقعی پرداختی به سپرده‌گذاران اعدادی غیرمتعارف بود؛ گاهی تا ۲۵، ۲۶ و حتی ۳۰ درصد. معمولاً بانک مرکزی زیر بار پذیرش چنین واقعیتی نمی‌رفت و ما نسبت به عدم نظارت مطلق بانک مرکزی بر نرخ‌های سود بانکی همواره انتقاد داشتیم. به‌صورت مطلق نمی‌توان گفت کدام‌یک از رؤسا همکاری بیشتری داشتند؛ در برخی دوره‌ها همکاری بسیار مطلوب بود، اما در برخی دیگر چالش‌های جدی داشتیم، به‌ویژه در خصوص نرخ سود بانکی، نرخ سود بین‌بانکی و انتشار اوراق که فشارهای سنگینی را نیز به بازار سهام وارد می‌کرد و موضوع همراهی بانک مرکزی با بازار سرمایه را دشوار می‌ساخت.

مرکز مبادله طلا و ارز موازی بورس کار می کند

رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد تاسیس مرکز مبادله ارز و طلا توضیح داد : به نظر من، آن‌ها سازمانی جدید و البته اضافی تشکیل دادند و ما نیز بر سر این موضوع چالش‌های زیادی داشتیم. جلساتی برگزار شد و بارها تأکید کردیم که ضرورتی برای ایجاد ساختار جدید وجود ندارد، اما با وجود این، علاقه داشتند به نوعی سازمان بورس جدید تشکیل دهند. پیشنهاد ما این بود که جایگاه صندلی سازمان بورس چندان پرمتقاضی نیست؛ اگر می‌خواهید بیائید در همین سازمان ،  بهتر است همان فعالیت‌ها را در چارچوب موجود و با کیفیت بالاتر در بورس انجام دهند. در چند مقطع نیز اطلاعیه‌هایی از سوی این مرکز ، منتشر شد که ماهیت عرضه عمومی داشت. ما موضوع را در شورا مطرح کردیم زیرا این اقدامات در واقع فعالیت بدون مجوز محسوب می‌شد. در نهایت، آن‌ها از شورای عالی بورس مجوز لازم برای اطلاعیه پذیره نویسی عمومی یا معافیت از ثبت را دریافت کردند و شورا نیز مجوز را صادر کرد.البته به اعتقاد من، آن اقدامات با کیفیتی بسیار بالاتر در ارکان فعلی بازار سرمایه قابل انجام بود و نیازی به ایجاد یک سازمان بورس جدید در آن‌طرف وجود نداشت.

وی در پایان گفت : در جلسات شورای عالی بورس، رؤسای بانک مرکزی یا نمایندگان آنان شرکت می‌کردند. اما یکی از ایرادات جدی این است که برخی از اعضای شورای عالی بورس شخصاً در جلسات حضور پیدا نمی‌کنند و نماینده‌ای را می‌فرستند که حق رأی ندارد. بدیهی است که چنین نماینده‌ای به اندازه رئیس مجموعه در تصمیم‌گیری‌ها مؤثر نیست و همین امر موجب ایجاد زاویه‌هایی می‌شود. در نتیجه، گاهی اقداماتی مشابه یا تکراری صورت می‌گیرد و چنان است که گویی دوباره چرخ از نو اختراع می‌شود.