چرا نماد «فطلوع» دیر گشایش یافت؟ توضیحات فرابورس درباره نظارت بر شرکت‌های پروژه‌محور

بورس24 :مدیر عملیات بازار فرابورس ایران، از پشت صحنه شرکت‌های پروژه‌محور و دلایل تاخیر در گشایش نماد «فطلوع» پرده برداشت.

نگین اللهیاری جزئیات دقیقی درباره معیارهای فعال بودن پروژه‌ها، نحوه نظارت بر مصرف سرمایه و مسئولیت فرابورس در قبال سرمایه‌گذاران ارائه کرد و توضیح داد که چرا صف‌های فروش پس از گشایش نماد شرکت‌پروژه‌هایی مانند «فطلوع» امری طبیعی در بازار است.

این گفت‌وگو، تصویری شفاف از چالش‌ها و مکانیزم‌های بازار سرمایه برای پروژه‌های اقتصادی و زیرساختی کشور ارائه می‌دهد.

تعریف فرابورس از «شرکت پروژه‌محور» دقیقاً چیست و چه معیاری برای تشخیص پروژه فعال و غیر‌فعال ارائه شده است؟ 

تعاریف  و شرایط  شرکت پروژه‌محور بر مبنای «دستورالعمل نحوه صدور مجوز عرضه عمومی شرکت پروژه (سهامی عام)» تعیین می‌شود که در ماده 7 این دستورالعمل، شرایط فعال بودن پروژه به صراحت اعلام شده است. بر این اساس درصد تکمیل پروژه نباید از 20 درصد کمتر باشد که این امر نشان‌دهنده فعال بودن پروژه است.

گشایش نماد «فطلوع» بعد از فرایند پذیره‌نویسی 6 ماه به طول انجامید، دلیل این تاخیر چه بود و مسئولیت فرابورس در قبال بلوکه شدن سرمایه سرمایه‌گذاران در این مدت چیست؟

نماد معاملاتی سهام شرکت پروژه طلوع فولاد پارس در نماد «فطلوع» در تاریخ 12 آذرماه 1403 نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت و در تاریخ 22 اسفندماه 1403 در تابلو زرد بازار پایه فرابورس ایران درج شده است. هشتم تیرماه 1404 نیز افزایش سرمایه این شرکت به ثبت رسیده است. فرایند گشایش نماد معاملاتی فطلوع به استناد ماده 28 دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران مستلزم ارائه گزارش ارزش‌گذاری سهام توسط ناشر است که پس از اخذ این گزارش از شرکت و طی مراحل قانونی در تاریخ 5 آذرماه جاری، نماد معاملاتی «فطلوع» گشایش یافته است. شایان ذکر است فرابورس ایران درباره زمان گشایش نمادهای معاملاتی پس از انجام پذیره‌نویسی، تاریخ دقیقی را اعلام نمی‌کند؛ چرا که این امر در گرو انجام سایر فرایندهای قانونی از جمله ثبت افزایش سرمایه، ارائه گزارش ارزش‌گذاری و ... از سوی شرکت است و هر زمان که این فرایند طی شود، گشایش نماد صورت خواهد گرفت.

با وجود عبور شاخص کل از سقف زمان پذیره‌نویسی، چرا سهم بعد از گشایش نماد دچار صف فروش شد و بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذاران را در همان روزهای نخست محقق نکرد؟ در رابطه با تجلی نیز وضعیت سهم و بازدهی سرمایه‌گذاران چگونه است؟

قیمت فعلی سهام «فطلوع» پایین‌تر از قیمت پذیره‌نویسی آن نیست، از سوی دیگر طبیعی است که به دلیل فاصله زمانی میان پذیره‌نویسی سهام و گشایش نماد شرکت، متقاضیان فروش در زمان گشایش نماد غالب هستند و روند عرضه و تقاضای سهم به مرور به روال عادی باز خواهد گشت.

شایان ذکر است در حال حاضر سهام «تجلی» نیز برای سرمایه‌گذاران آن از زمان پذیره‌نویسی سهم، بازدهی 100 درصدی را در صورتی که اقدام به فروش سهم نکرده باشند، به ارمغان آورده است. در بالاترین سقف قیمتی سهم نیز بازدهی این سهم برای مشارکت‌کنندگان در پذیره‌نویسی به 250 درصد رسیده بود.

چه نظارتی بر نحوه مصرف پول جذب‌ شده از سهام‌داران در پروژه‌ها وجود دارد و آیا گزارش‌دهی منظم اجباری است؟ آیا برای شرکت‌های پروژه‌محور مواردی همچون زمان‌بندی الزام‌آور، گزارش ماهانه و حداقل پیشرفت پروژه تعریف شده است؟

مطابق بند ماده یازده «دستورالعمل نحوه صدور مجوز عرضه عمومی شرکت پروژه (سهامی عام)»، ناظر فنی پروژه با تصویب مجمع عمومی شرکت و تأیید سازمان از بین اشخاص حقوقی که در حوزه نظارت بر پروژه‌های مشابه با پروژه شرکت، دارای سابقه مفید و کافی هستند، انتخاب می‌شود و با تصویب مجمع و تأیید سازمان قابل تغییر است. یک تبصره مهم در این خصوص این است که ناظر فنی نباید از جمله اشخاص وابسته به شرکت پروژه و یا اعضای هیأت مدیره آن باشد.

و مطابق ماده دوازده این دستورالعمل هر 6 ماه یکبار، میزان پیشرفت فیزیکی و مالی پروژه باید توسط ناظر فنی، حسابرس و بازرس قانونی شرکت که به عنوان ناظر مالی پروژه محسوب می‌شود، بر اساس قوانین و مقررات تأیید شود که در تبصره یک شرکت باید تا زمان بهره‌برداری کامل از پروژه علاوه بر رعایت الزامات مربوط به افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان، گزارش پیشرفت فیزیکی و مالی پروژه را که به تأیید ناظر فنی و مالی رسیده است، به همراه صورت‌های مالی حسابرسی شده در مقاطع 6 ماهه و سالانه از طریق سامانه اطلاع رسانی ناشران (کدال) افشا کند. گزارش پیشرفت پروژه، علاوه بر مقاطع مقرر در تبصره یک، باید حداکثر ده روز کاری پس از پایان هر ماه نیز از طریق سامانه اطلاع‌رسانی ناشران (کدال) افشا شود.

آیا شرکت پروژه‌هایی مانند «فطلوع» و «تجلی» توانسته‌اند اهداف لازم را در زمان پذیره‌نویسی و جذب سرمایه محقق کنند و سرمایه‌گذاران برای مشارکت در فرایند پذیره‌نویسی باید به چه فاکتورهایی توجه کنند؟  

شرکتی که در مرحله تأسیس و جذب سرمایه برای تکمیل پروژه‌های درآمدزاست، به‌طور منطقی دارای ارزش ذاتی و سودآوری بلندمدت پس از آغاز تولید خواهد بود و نمی‌توان در کوتاه‌مدت درباره موفقیت یا عدم موفقیت آن قضاوت کرد.

در این میان، با افشای کامل اطلاعات پروژه‌ها -از طرح و صورت‌های مالی تا سایر اسناد- در سامانه کدال، تمام ریسک‌ها برای سرمایه‌گذاران توضیح داده شده است و سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها با آگاهی از همین اطلاعات و از مسیر بازار سرمایه انجام می‌شود.

در مجموع، هدف از این نوع تأمین مالی در شرایط اقتصادی فعلی، بهره‌گیری از ظرفیت و عمق بازار سرمایه برای حمایت از پروژه‌های اقتصادی و زیرساختی کشور است؛ زیرا بسیاری از پروژه‌های پربازده به‌دلیل عدم تأمین مالی بانکی و نبود حمایت مناسب، متوقف مانده‌اند و رسالت بازار سرمایه فراهم‌کردن بستر لازم برای تأمین مالی این زیرساخت‌هاست. در خصوص شرکت پروژه طلوع فولاد پارس و تجلی نیز منابع مدنظر این شرکت‌ها در زمان پذیره‌نویسی تامین شده است.

مسئولیت کنونی صف فروش سهم «فطلوع» با کیست؟

همانند سایر سهام مورد معامله در بازار، رفتار معاملاتی خریداران و فروشندگان روند عرضه و تقاضای سهم و شرایط صف خرید و فروش آن را تعیین می‌کند، ضمن اینکه بازارگردان و سهامدار عمده نیز در روزهای دوم و سوم پس از گشایش نماد چندین مرتبه نسبت به جمع‌آوری صف فروش «فطلوع» اقدام کردند.