اعلام آمار دقیق از برنامه دولت برای فروش اوراق

بورس24 : در حال حاضر در بازار سرمایه با مشکلی به نام (انتشار اوراق) مواجه هستیم.دولت برای تأمین کسری بودجه یا تأمین سرمایه مورد نیاز طرح‌های عمرانی خاص یا عام ، اقدام به انتشار اوراق دولتی می‌کند. اما انتشار این اوراق در سنوات گذشته نیز وجود داشته ولی چه چیزی، باعث شده خاطر بازار سرمایه مکدر شود؟ انتشار بیش از اندازه اوراق توسط دولت ؟

زمانی که بانک های تجاری و بانک مرکزی طبق مراودات خود اوراق منتشر می‌کنند(که البته این معاملات اوراق موقتی هم است). این اوراق تحت عنوان عملیات بازار باز یا ریپوی اسلامی انجام می‌شود و فقط و فقط نوعی مبادله موقت است ، در نتیجه موضوع آن از موضوع انتشار اوراق دولتی و کسب درآمد دولت از این محل متفاوت است.

 اما برای این که این سوء تفاهمات در بازار سرمایه برطرف شود چه باید کرد ؟

آنچه باید بدانیم این است که اصل ماجرا کجاست و دولت چه میزان اوراق تا پایان سال برای کسری بودجه خود منتشر خواهد کرد؟ در همین راستا تحریریه بورس24 با مهدی بنانی رئیس مرکز مدیریت بدهی های عمومی و روابط مالی دولت گفت و گوی مبسوطی داشته است...

در مورد انتشار اوراق از طریق عملیات بازار بازار و به طور کلی میزان عرضه اوراق از ابتدای سال توضیح می‌‌دهید؟

معامله موقت اوراق چه اسناد خزانه و چه هر ورقه‌ای بین بانک مرکزی و بانک‌ها در بازار بین بانکی تحت عنوان عملیات بازار باز است که می‌تواند در بازار سرمایه در نماد ۴هم انجام شود.ریپو یک معامله ثانویه از بانک‌های تجاری به بانک‌های مرکزی و از بانک‌های مرکزی به بانک‌های تجاری است. ولی فرق آن با معامله ثانویه این است که این خرید و فروش موقت است، یعنی پس داده می‌شود.

در مورد فروش اوراق دولت از ابتدای سال تاکنون مبلغی که از محل فروش اوراق نقدی به دست آورده‌ایم با احتساب مجوزی که از شورای عالی هماهنگی اقتصادی گرفته‌ایم و از محل آن هم در هفته گذشته اوراق منتشر کرده‌ایم ، ۵۱ هزار میلیارد تومان حاصل فروش نقدی اِراد و سلف در بازار بوده است. یعنی ۴۳ همت تا شهریور و حدود ۷ همت در همین هفته گذشته که فروخته‌ایم ، آن پولی بوده است که ما در بازار به صورت نقدی از محل فروش اوراق به دست آورده‌ایم. ضمن این که سال گذشته در همین مقطع ما ۷۵ هزار میلیارد تومان از محل فروش اوراق نقدی به دست آورده بودیم.

دولت از محل فروش اوراق چه میزان تامین مالی کرد؟

در همین ۸ ماهه برای تسویه اصل و سود اوراقی که در سنوات قبل مانند پارسال منتشر شده است که سر‌رسید‌شان ۸ ماهه بوده است ، ۵۸ هزار میلیارد تومان پول پرداخت کرده‌ایم. یعنی ماهی حدودا ۷-۸ هزار میلیارد تومان.مثلا در همین آبان ماه  ۸ تا ۸۵۰۰ هزار میلیارد تومان برای تسویه اصل و سود اوراق پول پرداخت کرده‌ایم. پس حاصل فروش نقدی که دولت از محل فروش اوراقی که به صورت نقد در بازاربه دست آورده است و در ازای هر کدام آن‌ها نقد پول گرفته ، ۵۱ هزار میلیارد تومان بوده است. و بابت تسویه اصل و سود اوراقی که در بازار از قبل وجود داشته است یا اصل آن سررسید یا این که مهلت سود آن بوده است ۵۸ هزار میلیارد تومان هم پول به بازار داده‌ایم. پس در واقع ۵۱ هزار گرفته‌ایم و ۵۸ هزار پرداخت کرده‌ایم. پس نه تنها چیزی دست دولت را نگرفته است ، بلکه ۷ هزار میلیارد تومان بیشتر از آن چیزی که گرفته ، پرداخت کرده است.

غیر از این حدود ۵۱ همت چقدر باقی مانده است؟

در قانون بودجه ۱۳۲هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان دولت مجوز انتشار داشته است. از این محل ، ۸۱ هزار میلیارد تومان اسناد خزانه منتشر کرده‌ایم و تا به امروز هنوز بحث واگذاری آن به پیمانکاران انجام نشده است.

از ۱۳۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان ، ۱۲۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان آن را استفاده کردیم که ۸۱  هزار میلیارد تومان آن اسناد خزانه است و مابقی هم همین اِراد و اوراق مرابحه و اوراق سلف بوده است. ۶ هزار میلیارد تومان هم باقی مانده است که ۵ هزار میلیارد تومان آن فقط می‌تواند اسناد خزانه باشد و هزار میلیارد تومان آن هم می‌تواند اسناد خزانه باشد و هم به صورت نقدی منتشر شود.

میزان تعیین شده انتشار اوراق در شورای عالی هماهنگی اقتصادی  چقدر است؟

علاوه بر این ما ۵۰ هزار میلیارد تومان هم از شورای هماهنگی اقتصادی مجوز انتشار گرفته‌ایم که از آن ۵۰ هزار ، فقط ۱۰ هزار میلیارد تومان فعلا" اجازه و کارهای انتشار آن را شروع کرده‌ایم که ۷۵۰۰ میلیارد تومان هفته گذشته به فروش رفته است و ۲۵۰۰ میلیارد هم در همین هفته جاری عرضه می‌کنیم.

پس  ۴۰ هزار میلیارد از مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی  و ۶ هزار میلیارد هم از مصوبه بودجه دولت مانده است؟

۴۶ هزارمیلیارد تومان از مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی مانده است، ۵ هزار میلیارد آن حتما باید اسناد خزانه باشد و بقیه آن می‌تواند نقدی باشد یا اسناد خزانه باشد. ضمن این که هنوز ما برای انتشار ادامه آن فعلا برنامه‌ای نداریم، اجازه آن را داریم ولی هنوز برنامه‌ای که بخواهد منتشر شود ، هنوز تصمیم گیری قطعی در مورد ادامه انتشار ،اتخاذ نشده است. ولی ما الان ۱۰-۱۱ هزار میلیارد تومان به صورت ماهانه در حال بازپرداخت اصل و سود اوراق هستیم. یعنی مثلا در همین ماه اگر ۱۰ هزارمیلیارد تومان بفروشیم ۸-۹ هزار میلیارد تومان پس داده‌ایم. ماه بعد و ماه های آینده هم به همین صورت است.

انتشار اسناد خزانه به چه صورت است؟

انتشار به این صورت است که در ابتدا اوراق منتشر می‌شود به معنای این که اجازه واگذاری پیدا می‌کند. مکانیزم اسناد خزانه این است که اول اوراق را وزارت اقتصاد منتشر می‌کند، یعنی کار‌های قانونی آن را انجام می‌دهد و اوراق را به صورت یک منبع قابل مصرف تولید می‌کند. این اوراق را در اختیار سازمان برنامه قرار می‌دهد و سازمان برنامه این اوراق را در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار می‌دهد. دستگاه‌های اجرایی اوراق را بین پیمانکاران‌شان توزیع می‌کنند. مهلت انجام این کار تا تیر ماه سال آینده است. یعنی این ۸۱ هزار میلیارد تومان اسناد خزانه‌ای که ما در اختیار سازمان برنامه قرار داده‌ایم و سازمان برنامه هم در اختیار دستگاه‌های اجرایی و دستگاه‌های اجرایی و آن هم به مرور در اختیار پیمانکاران‌شان قرار می‌دهند تا تیر سال آینده قانونا" اعتبار دارد. آن‌هایی که معمولا اعتبارات عمرانی هستند وقت دارند که این را توزیع کنند. آماری که ما از سپرده گذاری مرکزی گرفته‌ایم، این بوده است که حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان آن به پیمانکاران داده شده است. حالا چقدر آن را آن‌ها در بازار بفروش برسانند، اختیار خودشان است. نیاز به نقدینگی داشته باشند می‌فروشند و نیاز نداشته باشند نمی فروشند.

در مورد این که جدول انتشار این اوراق در سامانه TSETMC.COM منتشر شود ، برنامه‌ای دارید؟

به رئیس سازمان بورس درخواست داده ایم و اعلام کرده ایم که حتما این اطلاع رسانی را در tsetmc.com انجام دهند.

برای انتشار اوراق نمی توان زمان بندی ماهانه اعلام کرد؟ تا در بازار سرمایه هم خللی ایجاد نشود؟

‌نکته کاملا درستی است ، اما اشکال آن این است که  تمام تلاش دولت این است که به آنجا نرسد که بخواهد اوراق منتشر کند. مثلا در مورد اوراق بودجه درست است که بالاخره در مورد انتشار مطمئن هستیم اما، برخی از اعضای دولت و سازمان‌ برنامه می‌گویند که نمی‌خواهیم اوراق بفروشیم. نمی‌خواهیم دولت را بدهکار کنیم و سعی می‌کنیم از سایر منابع تامین کنیم. وقتی اوراق منتشر می‌شود که همه مسیرها را امتحان می‌کنند و بعد  از روی ناچاری برای انتشار اوراق اقدام می‌کنیم، ما همیشه خودمان از وزراتخانه و هم از سازمان برنامه هم همین را هم می‌خواهیم که به ما چنین اجازه‌ای را بدهند که بتوانیم برنامه ۱ ساله بدهیم. گرچه شرایط کمی متغیر است ، البته اشکالی ندارد چون این، یک پیش بینی است و اگر شرایط  عوض شود اطلاعیه  را ویرایش می‌کنیم  . یعنی در ذات پیش بینی عدم قطعیت است، به هر حال اولویت با جذب منابع از سایر محل ها است و انتشار اوراق عمدتا آخرین مرحله خواهد بود.

درچه صورتی ممکن است این اوراق باقی مانده منتشر نشود ؟ چه راه های جایگزینی وجود دارد؟

دولت روی بحث مالیات بررسی هایی انجام داده است تا بتوانند بالاخره با اصلاح سیستم مالیاتی ، میزان وصولی‌ها را بالا ببرند. همچنین در بحث مدیریت هزینه‌ها و حداکثر صرفه جویی به درآمد های دولت کمک می کند. با بحث مولد سازی و فروش اموال مازاد دولت از طریق سازمان خصوصی سازی و از طریق دستگاه های اجرایی و مزایده ، سعی می‌شود که با استفاده از این راه حل ها منابع تامین شود و کسری بودجه، کاهش پیدا کند. در بخش منابع ارزی و آزادسازی منابع هم می توان به کسری بودجه دولت کمک کرد.  اگر این‌ موارد به نتیجه برسد،  قاعدتا ما دیگر انتشار‌ی نخواهیم داشت. چون از این محل ها کسری بودجه را تامین می‌کنیم و به هیچ عنوان هم به تامین نقدینگی از طریق بانک مرکزی نمی رسیم.