رفتار عجیب بازارها در یک روز غیرعادی

بورس24 : امروز یعنی نخستین روز معاملات هفته پس از حمله آمریکا به مراکز هسته ای ایران، نوسان بازارها در ساعات اولیه معاملات بزرگ نبود و سرمایه گذاران در بورس های بزرگ، بازار نفت، بازار طلا، بازار ارزهای معتبر و بازار فلزات پایه ترجیح دادند با احتیاط رفتار کنند و تسلیم هیجان و التهاب نشوند.

در ساعات اولیه معاملات، قیمت نفت برنت و نفت آمریکا به ترتیب در محدوده 77 دلار و 74 دلار قرار داشت که رشد یک درصدی را نشان می داد. قیمت طلا در سطح 3380 دلار قرار گرفت و رقم شاخص دلار 99 است. در بورس آمریکا نوسان شاخص ها محدود بود.

در ساعات پایانی معاملات، حمله ایران به پایگاه آمریکا در قطر سبب تحولاتی در بازارهای مختلف شد. این پرسش مطرح است که علت آرامش بازارها در ساعات اولیه معاملات و افت شدید قیمت نفت و رشد شاخص های بورس آمریکا پس از حمله ایران چیست؟

آرامش!

در ساعات پایانی معاملات، حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکا در قطر سبب تحولاتی در بازار نفت شد که با انتظار سرمایه گذاران سازگار نبود یعنی قیمت نفت تا 7 درصد در هر بشکه کاهش یافته و شاخص های مالی در بورس آمریکا رشد کرده اند درحالیکه تشدید تنش باید سبب رشد قیمت نفت و افول شاخص های مالی می شد.

درباره این موضوع دیدگاه های مختلف مطرح است. پیوستن آمریکا به جنگ اسراییل علیه ایران یک عامل تشدید تنش محسوب می شود و انتظار می رفت امروز یعنی نخستین روز معاملات هفته، تاثیر این تحولات بر بازارها مشهود باشد اما چنین نشد.

برخی استراتژیست ها می گویند علت این است که سرمایه گذاران معتقدند تنش در منطقه کاهش خواهد یافت و به همین دلیل بازارها آرام بودند. امروز شاخص ام اس سی آی سهام جهانی که از تغییرات قیمت سهام بیش از هزار شرکت بزرگ و متوسط در 23 کشور تشکیل شده کمتر از 0.5 درصد کاهش یافت و نکته جالب تر این است که تغییرات ارزش ین، قیمت طلا و ارزش دلار نیز اندک بوده درحالیکه در دوران های بحرانی این بازارها ملتهب می شوند. هفته پیش که جنگ شروع شده بود هیجان بسیار زیادی در بازارها مشاهده شد.

یکی از تحلیلگران می گوید با حمله آمریکا به مراکز هسته ای ایران تصور می شود ریسک ها کاهش یافته و تکلیف مشخص شده است یعنی ریسک گسترش جنگ به کل منطقه به شدت کم شده است. با آنکه حمله آمریکا به مراکز هسته ای ایران یک اتفاق بزرگ است اما این رویداد یک ریسک سیستماتیک برای بازارهای جهان محسوب نمی شود.

درباره موضوع های مختلف پرسش هایی مطرح بوده و مهم ترین پرسش اکنون این بود که واکنش ایران به اقدامات آمریکا چه خواهد بود؟ سناریوهای گوناگون در این زمینه وجود دارد.

بدترین سناریو

شاید بدترین سناریو این بود که ایران تصمیم بگیرد تنگه هرمز را مسدود کند. این تنگه محل صادرات میزان بالا نفت است و هرگونه اختلال در عرضه نفت از این منطقه اثرات فراگیر و عمیق بر اقتصاد جهان و بازارها خواهد داشت.

اگرچه احتمال رخ دادن این سناریو بسیار کم بود اما اگر ایران آن را انتخاب می کرد تبعات آن برای جهان بسیار بزرگ بود. احتمالا با بسته شدن تنگه هرمز قیمت نفت به سرعت به بالاتر از 100 دلار افزایش می یافت و شاخص های مالی در بورس های بزرگ حداقل 10 درصد سقوط می کردند. همچنین انتظار می رفت تقاضا برای حوزه های امن سرمایه گذاری نظیر ین و طلا به شدت افزایش یابد.

ایران سال 2016 و قبل از آن دو بار تهدید کرده بود که تنگه هرمز را می بندد اما تهدید خود را عملی نکرد. باور سرمایه گذاران این بود که این بار هم اتفاقی رخ نخواهد داد و تنش ها کاهش خواهد یافت به همین دلیل واکنش بازارها اندک بود.

افول شدید قیمت نفت

پس از حمله ایران به پایگاه آمریکا در قطر ابهام درباره واکنش ایران به حمله آمریکا به مراکز هسته ای این کشور از میان رفت یعنی مشخص شد که ایران تنگه هرمز را نمی بندد و پرونده حمله آمریکا بسته شده است. بدین ترتیب ریسک اختلال در عرضه نفت از خاورمیانه به شدت کاهش یافت و به همین دلیل قیمت نفت سقوط کرد. ترامپ گفته قصد ندارد بیش از این در تحولات نظامی خاورمیانه دخالت داشته باشد. این رویکرد هم سبب کاهش تنش می شود و بر قیمت نفت فشار وارد می کند. سرمایه گذاران در بورس آمریکا حالا که ترامپ قصد ندارد بیش از این در تنش خاورمیانه مشارکت کند ریسک بیشتری پذیرفته اند.

سناریوی منفی

یک سناریوی منفی دیگر برای بازارها، تداوم تنش و گسترش آن به کشورهای منطقه است. این سناریو هم تبعات منفی بزرگ برای بازارها خواهد داشت. هر عاملی که سبب اختلال در صادرات نفت از این منطقه شود به رشد قیمت ها و تشدید فشارهای تورمی منجر می شود و اقتصاد جهان را با ضعف و رکود مواجه می کند.