در صورتی که توافقات هسته ای به سرانجام برسد، لغو تحریم ها نیز آغاز می شود.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، فعالان بخش خصوصی کشور طی هفته های گذشته به انتظار رفع تحریم ها نشسته اند. در صورتی که سایه تحریم ها از اقتصاد ایران دور شود، امیدها به خروج سریع تر اقتصاد ایران از رکود نیز زنده می شود. در همین حال اسدالله عسگراولادی رئیس اتاق بازرگانی ایران و چنین در تازه ترین اظهارنظرهای خود اعلام کرده که رفع تحریم ها به اقتصاد ایران امید می دهد ولی مسعود نیلی مشاور ارشد اقتصادی دولت در گفت و گویی که به هفته نامه صدا انجام داده به صراحت بیان داشته که رفع تحریم ها برای اقتصاد ایران معجزه نمی کند. مسعودی نیلی در این مورد گفته است:« لغو تحریم‌ها هرچند امكاناتی را برای ما فراهم می‌كند اما معجزه نمی‌كند. شاید شكاف بزرگی میان آنچه انتظارات عمومی از اثر لغو تحریم ها تلقی می کند با آنچه واقعیت دارد، وجود داشته باشد اگر این شكاف را درست مدیریت نكنیم، ممكن است آن شرایط بدتر از شرایط فعلی كه تحریم است، بشود. یعنی شكل‌گیری انتظارات فراتر از واقعیت برای شرایط پس توافق این خطر را دارد كه در صورت مواجهه با واقعیت اعتماد عمومی خدشه دار شود. در حال حاضر نه تنها در میان عامه مردم كه برخی مدیران نیز تصور می كنند با توافق هسته‌ای، همه مسائل كشور حل می‌شود در حالی این موضوع صحت ندارد. بسیاری از مسائل ارتباطی به تحریم ندارد. سامان یافتن برخی از عواملی هم كه به تحریم ربط دارد، زمان‌بر خواهد بود. بنابراین دچار خو‌ش‌بینی كاذب شدن ممكن است ظرفیت تحمل جامعه را سرریز كند.»
طی ماه های گذشته نیز برخی اقتصاددانان تذکر داده اند که رفع تحریم ها در کوتاه مدت منجر به شکوفایی اقتصاد ایران نمی شود. حتی برخی تحلیل های بدبینانه نشان می دهد رفع کامل تمامی تحریم ها به زمانی حدود 25 سال نیاز دارد. در همین حال مسعود نیلی در مورد انتظارات مردمی در روزهای پس از تحریم نیز گفته است:« اگر فضای فعالان سیاسی و فضای رسانه‌ای كشور این مسئله را درك نكند، این موضوع می‌تواند بسیار خطرناك باشد. حتی خطرناك تر از بحران سال 91 چراكه آن زمان یك ظرفیتی وجود داشت و مردم به این نتیجه رسیدند كه می توانند با یك انتخاب شرایط را تغییر دهند و از آن مسئله عبور كنند كه اینطور هم شد اما آن عوامل نهادی و عوامل بنیادی كه نیاز داریم از طریق آن‌ها مشكلاتمان را حل كنیم، در طول زمان اصلاح خواهد شد. شكافی كه در داخل وجود دارد ممكن است حل این مسائل را به تاخیر بیاندازد و تاثیرات ناگواری در جامعه به بار بیاورد. مانند شرایطی می ماند كه فردی پشت فرمان اتوموبیلی نشسته و شخص كناری می‌گوید این ماشین در مسیر نادرستی حركت می‌كند. راننده سعی می‌كند این ماشین را به مسیر بازگرداند اما اتومبیل مشكل فنی دارد و راننده سعی می كند با همه این مشكلات، خودرو را مهار كند و با دشواری آن را از خطر سقوط نجات دهد. ماشین خراب شده است و راننده تلاش می كند آن را به مسیر بازگرداند اما شخص كنار دستی دائما به راننده ضربه بزند و بگوید كه چه شد قرار بود شرایط را اصلاح كنی؟ این مسئله در حال حاضر وجود دارد اما در صحنه افكار عمومی مغفول مانده است.»
او ادامه می دهد:« از كشور افغانستان همواره به عنوان كشور انتهایی در لیست كشورها از نظر توسعه یافتگی یاد می‌شد. در این كشور گروه‌های سیاسی درگیری زیادی با هم داشتند و دائما در نزاع به سر می‌بردند. زمانی متوجه شدند كه همگی در یك كشتی قرار دارند. دور هم جمع شدند و گفتند كه مملكتی به نام افغانستان داریم كه بیاییم با یك قاعده و قانونی كار كنیم. به نظرم تصمیم كلیدی برای توسعه افغانستان این بود نه كمك‌های خارجی و سایر مسائل.»
به گفته مسعود نیلی در حال حاضر اقتصاد ایران بیش از توافق هسته ای به اجماع داخلی نیاز دارد. او می گوید:« چیزی كه ما به آن نیاز داریم، توافق خوب داخلی است. در مذاكرات هسته‌ای هر دو طرف می‌گویند كه به دنبال توافق خوب هستند. نكته ای كه می خواهم اشاره كنم این است كه یك توافق خوب داخلی پیش‌نیاز یك توافق خوب خارجی است. فرض كنیم كه به یك توافق خوب خارجی برسیم، اگر نتوانیم در داخل با یكدیگر كار كنیم، پیشرفتی حاصل نمی‌شود. در حال حاضر با دشمنی كه زمانی از گزینه نظامی صحبت می‌كرد در حال مذاكره هستیم. با 6 كشوری كه بی اعتمادی بالا نسبت به آن ها وجود دارد به مذاكره نشسته‌ایم اما در داخل نمی‌توانیم با هم مذاكره كنیم. تا نتوانیم در داخل با هم مذاكره كنیم و تا نتوانیم بر روی اصولی به نتیجه برسیم، قاعده جایگزینِ نبود چنین شرایطی قاعده جنگل است به این معنی كه هركس زور بیشتری دارد طرف مقابل را بزند. این موضوع در هر زمینه‌ای آسیب‌رسان است. در زمینه رشد و توسعه، در بخش رضایت مردم و یا آستانه تحمل آن‌ها اثرگذار است. من با دید اقتصادی می گویم رشد و توسعه. یك نفر با دید امنیتی ممكن است بگوید آستانه تحمل مردم. با هر نگاهی آن عواملی كه می تواند یك نقطه چرخش بزرگ در تاریخ كشور باشد و سال‌های آینده را تحت تاثیر قرار دهد، در گرو این است كه در داخل بتوانیم در مورد مذاكره كنیم. الان جزو آن گروهی هستیم كه فهمیده‌ایم آب بالا آمده و باید متوجه باشیم چه می‌كنیم اما كسانی هستند كه یا متوجه نیستند یا متوجه‌اند و به دلایلی دیگر اینگونه رفتار می‌كنند. فضای رسانه‌ای و فضای سیاسی كشور فاصله زیادی از این واقعیت‌های اقتصادی یا امنیتی و اجتماعی دارد. همه می‌دانیم كه خانواده های زیادی داریم كه جوان های بیكار دارند. خانوارهایی داریم كه در آن درآمد واقعی سرپرست خانوار در حال كاهش بوده و هست. همین افراد برای نفس كشیدن با ریزگرد مواجهند. وقتی تعداد این موارد زیاد می‌شود و در كنار هم قرار می‌گیرد ممكن است مسائلی را بوجود بیاورد. ممكن است این افراد سوالاتی داشته باشند كه پاسخی برایش نباشد. ممكن است این افراد به این نتیجه برسند كه گروهی كه قرار است این مسائل را حل كنند، دغدغه‌های دیگری دارند و با یكدیگر نزاع‌های خودشان را دنبال می‌كنند. زمانی در سال 87 مقاله‌ای نوشتم كه زیاد هم خوانده شد. در آنجا در مورد بیكاری و متولدین دهه 60 نوشتم. مثال این شرایط را اینگونه ذكر كردم كه سیلی در حال آمدن است و یك سری سنگ و آجر نیز وجود دارد كه می توانیم با كمك هم سدی مقابل آن بسازیم اما ما آن را برداشته‌ایم و به سمت هم پرتاب می‌كنیم. الان آن تصویر بسیار نامطلوب‌تر و آشكارتر در حال وقوع است.»
در حال حاضر اقتصاد ایران و فعالان اقتصادی چشم به آینده مذاکرات هسته ای دوخته اند. در همین حال شریف نظام مافی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و سوئیس نیز می گوید:« باید توجه داشته باشید که رفع تحریم ها قرار نیست برای اقتصاد ایران معجزه گر باشد. در صورتی که مذاکرات به نتیجه مطلوبی هم نزدیک شود حداکثر 30 ذرصد خواسته های ایران محقق شده و در نتیجه برخی تحریم های نمادین مانند سوئیفت برداشته می شود.»
اقتصاد ایران طی تمامی سال های گذشته شرایط سخت تحریم را تجربه کرده است. برآورد دقیقی از خسارت تحریم ها براقتصاد ایران وجود ندارد. در صورتی که مذاکرات هسته ای به نتیجه مطلوبی برسد. اولین نشانه های تغییر در بازارهای مالی ظاهر می شود. با این حال برخی فعالان اقتصادی اعتقاد دارند که حتی با وجود توافق و رفع اولیه تحریم ها همچنان قیمت دلار به عنوان یک شاخص اندازه گیری شرایط اقتصادی کشور در نرخی بالاتر از 3 هزار 200 تومان باقی می ماند. اسدالله عسگراولادی رئیس اتاق ایران و چین نیز چندی قبل در مورد کاهش احتمالی قیمت دلار هشدار داده بود. به گفته او کاهش ناگهانی قیمت دلار موجب می شود تا تولیدکنندگان ایرانی که کالا را با دلار 3 هزار و 500 تومانی تولید کرده اند، زیان کنند.
با این حال همگی تحلیل ها به روزهای پس از توافق واگذار شده است.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.