بررسی امکان ورود شرکت‌های‌کوچک به بورس از نگاه دکتر علی سنگینیان

 بحث تامین مالی شرکت های کوچک و متوسط از بازار سرمایه، یکی از مسائلی است که به عنوان دغدغه همیشگی صاحبان و سهامداران این شرکت ها مطرح می شود.

به باور علی سنگینیان، استانداردها و مقرراتی که در ایران وضع شده، مبتنی بر پیشگیری از ریسک بوده و بازار سرمایه با این راهکار سعی کرده که ریسک ها را در مرحله قوانین و مقررات پوشش دهد. بنابر همین خط و مشی شرکت های کوچک قادر به احراز شرایط لازم برای ورود به بازار سرمایه نیستند. مدیرعامل تامین سرمایه امین معقتد است که اگر در آینده بازار سرمایه ایران توسعه پیدا کند و بتوان نهادهای مالی و نظارتی لازم را گسترش دهیم، شاید بتوانیم سطح استانداردها را به منظور تسهیل ورود شرکت های کوچک به بازار سرمایه، پایین بیاوریم. به گزارش هفته نامه بورس، در ادامه مشروح گفت و گو با علی سنگینیان، مدیرعامل تامین سرمایه امین را می خوانید:

با توجه به شرایط سخت ورود شرکت های کوچک به بازار سرمایه، مسئله تامین مالی این شرکت ها همواره با مشکلاتی روبرو است. چه راهکاری برای مسئله تامین مالی این شرکت ها از طریق بازار سرمایه وجود دارد؟

روش های مختلفی برای این کار وجود دارد؛ برخی از بورس ها بازارهایی را برای شرکت های کوچک و متوسط به نام نیومارکت را ه اندازی کرده اند. در این بازارها شرایط پذیرش آسانتر است و شرکت های با رتبه پایین ترهم توانایی پذیرش را داشته و می توانند از این طریق بحث تامین مالی خود را انجام دهند، درست مثل همان ساختاری که ما در فرابورس ایران تعریف کرده ایم. این راهکار روشی است که در دنیا استفاده می شود، اما با توجه به اینکه در بازار سرمایه آن سهامی که عرضه می شود، مربوط به بخش عمومی است، تلاش می شود که شرکت هایی پذیرش شوند که از نظر استانداردهای عملیاتی و اطلاع رسانی حداقل های لازم را داشته باشند.

بر همین اساس بنا به شرایط بازار عمومی در بخش بازار اولیه و بخش عرضه خصوصی، برای شرکت های کوچک و متوسط هم عرضه هایی اختصاص یافته است. صندوق های خطرپذیر در دنیا حوز های از سرمایه گذاری است که به طور معمول شرکت های کوچک و متوسط و شرکت های تازه تاسیس و در حال رشد با توجه به ریسک بالای خود از این صندوق ها استفاده می کنند. به طور عمده این شرکت ها قبل از اینکه در بازار عرضه عمومی شوند، از ابزارهای یاد شده برای تامین سرمایه خود استفاده می کنند.البته باید این بحث را هم در نظر داشت که باید بین بازار پول و سرمایه تفکیکی قائل شد و در دنیا هم همین روال در جریان است، زیرا شرکت های کوچک کمتر در بازار سرمایه وارد شده و بیشتر تامین مالی آنها توسط بازار پول و تسهیلات بانکی صورت می گیرد.

در بازار سرمایه و با ابزارهای مختلفی که وجود دارد چگونه می توانیم بستری را برای تامین مالی شرکت های کوچک فراهم کنیم؟

در ایران فرابورس با این دیدگاه که بتواند برای شرکت های کوچک و متوسط تامین مالی کند، راه اندازی شد. ما نیاز داریم که این بخش را توسعه دهیم، بازارها و ابزارهایی را که در فرابورس وجود دارند را با استانداردهای جدید تعریف کنیم. اما با این تضمین که مطمئن شویم این شرکت ها می توانند حقوق سهامداران را رعایت کنند. بر همین اساس نمی توانیم در آنجا هر شرکتی را با هر دیدگاهی پذیرش و عرضه کنیم، چراکه در این فرآیند به سهامداران و مردم آسیب وارد می شود.در بازار بدهی و اوراقی که از این طریق منتشر می شود، استانداردها و مقرراتی که در ایران وضع شده، مقرراتی مبتنی بر پیشگیری از هرگونه ریسک وجود دارد.

بنابراین با این راهکار سعی کرده ایم که ریسک ها را در مرحله قوانین و مقررات پوشش دهیم، چراکه بازار مالی ما پیش رفته نبود و نهادهای مالی لازم همانند موسسات رتبه بندی و سایر موسساتی که اوراق را تضمین می کنند نیز وجود نداشت. بر همین اساس شرکت های کوچک نمی توانند شرایط لازم را احراز کنند، البته اگر در آینده بازار توسعه پیدا کند و بتوانیم نهادهای مالی و نظارتی لازم را گسترش دهیم، شاید بتوانیم سطح استانداردها را پایین تر بیاوریم که این شرکت ها هم توانایی ورود به این بازارها را داشته باشند.

با توجه به پایان مذاکرات هسته ای و برداشته شدن تحریم ها شاهد ورود هیئت های دیپلماتیک و اقتصادی غربی هستیم، بسیاری از هیئت های اقتصادی نیز پیش از این برای ورود به بازار سرمایه ایران اعلام آمادگی کرده اند. حال با توجه به این مسئله آیا می توان بخشی ازسرمایه های خارجی که قصد ورود به بازار سرمایه ما را دارند، به شرکت های کوچک هدایت کرد و مسئله تامین مالی این شرکت ها را از این طریق حل و فصل کرد؟

حضور سرمایه گذاران خارجی حقیقی و حقوقی که بعد از این به واسطه رفع تحریم ها به کشور وارد می شوند، در این روند تاثیرگذار است. ورود این سرمایه گذاران به معنی ورود منابع بیشتر در اختیار است که می تواند بخشی از این سرمایه ها به شرکت های کوچک نیز اختصاص پیدا کند.حضورسرمایه گذاران خارجی از سوی دیگر می تواند به توسعه ابزارهای مالی جدید در بازار منجر شود و این مسئله می تواند به گسترش و توسعه بخش بیشتری ازکسب و کارها منجر شود و از امکانات مالی بازارسرمایه استفاده کنند. ذکر این نکته ضروری است که ما اگر می خواهیم با استانداردهایی که دنیا تعریف کرده، قادر به جذب سرمایه گذار خارجی باشیم، باید مقرراتمان را تسهیل کنیم. تاکنون با این دید آئین نامه های سرمایه گذاران خارجی نوشته شده که سرمایه گذاران زیادی برای ورود به بازار سرمایه ما تمایل دارند و ممکن است که هجوم این سرمایه گذاری ها باعث بروز نوساناتی در بازار ما شود. بنابراین مقرراتی که وضع شده، محدود کننده بوده و سعی کرده ایم که بازار را کنترل کنیم تا مشکلات و نوسانات پیچیده ای ایجاد نشود.

درحالی که اگر به بازارهای سرمایه خارج از کشور نگاه کنیم، مشاهده می شود که مسئولان آن بازارها همواره توصیه کرده اند که با سرمایه گذاران خارجی، همانند سرمایه گذاران داخلی رفتار کنند وهر تسهیلاتی که برای سرمایه گذاران خارجی در نظر گرفته می شود، باید برای سرمایه گذاران داخلی هم در نظر بگیرند.بنابراین اگرعلاقه مند هستیم که از فضای ایجاد شده استفاده کنیم و قادر به جذب سرمایه گذار خارجی باشیم، باید مقررات تشویق کننده باشد که توانایی رقابت با کشورهای دیگر را داشته باشیم.

لازم به ذکر است که بازار سرمایه ما هدف نهایی سرمایه گذاران خارجی نیست، بلکه سرمایه گذاران خارجی وضعیت اقتصادی کشور ما را با بازار کشورهای دیگر مقایسه کرده و سپس درصورت مساعد بودن اوضاع و پایین بودن ریسک بازار ما اقدام به سرمایه گذاری در آن می کنند. هرچند که ممکن است بازار سرمایه ما از پتانسیل های مناسبی برخوردار باشد، اما از آن سو نمی توان ریسک ها و محدودیت های دست و پا گیر سرمایه گذاری در بازار سرمایه کشور را نادیده گرفت.

باید تلاش شود که محدودیت ها و موانع سرمایه گذاری در کشور کاهش و مشوق های سرمایه گذاری افزایش یابد، در این صورت سرمایه گذاران خارجی به صورت خودکار جذب بازار ما خواهند شد.