جایگاه بازار سرمایه ایران در گزارش های نهادهای بین‌ المللی

بورس24 : بر اساس برخی گزارش‌ های نهادهای بین‌ المللی بازار سرمایه ایران این ظرفیت را دارد تا با توسعه بیشتر، زمینه‌ ساز تسریع در رشد اقتصادی شود.

به عنوان نمونه بر اساس گزارش موسسه جهانی مکنزی، بازار سرمایه ایران با توجه به اندازه و ثروت این اقتصاد پتانسیل توسعه بیشتر را دارد. در این بین فرصت‌ های استفاده نشده زیادی برای ادغام بازارهای مالی ایران با بازارهای جهانی وجود دارد که استفاده از این فرصت‌ ها کشور را قادر به جلب و جذب جریان‌ های سرمایه مورد نیاز برای تامین مالی و رشد اقتصادی می‌ کند. 

یکی از نکات مورد توجه این گزارش که در بخش چالش‌ های بانکی از آن به عنوان یکی از چهار چالش اصلی نظام بانکی یاد شده است، این است که اعتبارات مالی عمدتا توسط سیستم بانکی توزیع می‌ شوند و این باعث کوچک و غیر متنوع ماندن بازار سرمایه ایران شده است.

از این رو یکی از توصیه‌ های این موسسه برای سامان‌ بخشی به نظام مالی کشور، توسعه و تنوع‌ سازی بازار سرمایه است.

بر اساس این گزارش بازار سرمایه ایران نیاز به بازسازی زیرساخت‌ های حمایتی خود دارد. همچنین بخش بانک داری سرمایه‌ گذاری ایران نیز توسعه نیافته و تعداد کمی از شرکت‌ های تامین سرمایه در بازار سرمایه ایران فعالیت می‌ کند.

بر اساس یافته‌ های موسسه مکنزی سهم بازار سرمایه ایران نسبت به تولید ناخالص داخلی کشور از متوسط جهانی کمتر است. به عنوان نمونه نسبت ارزش بازار سهام ایران در تولید ناخالص داخلی در حدود ۳۰ درصد است که این کمتر از نصف کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) و کمتر از یک‌ سوم میانگین جهانی است.

علاوه بر این بازار سهام ایران نسبتا نامتنوع است و ۱۰ شرکت برتر تقریبا ۴۰ درصد بازار را در اختیار دارند. در سال ۲۰۱۵ تنها ۲.۹ میلیارد دلار اوراق در این بازار معامله شده است.

این در حالی است که در این سال قریب به ۳۰۰ میلیارد دلار اوراق بدهی در ترکیه منتشر شده است.برای رشد اقتصادی 6 درصدی طی ۲۰ سال آینده بازار سهام و اوراقتا حدود یک تریلیون دلار باید تا سال 2۰۳۵ افزایش یابد.

بر اساس این گزارش در بورس ایران تنها یک درصد از سهام و اوراق قرضهبه صورت بین‌ المللی نگهداری می‌ شود، در حالی که میانگین جهانی این رقم ۳۰ درصد است. از لحاظ شاخص عمق مالی نیز جایگاه ایران از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و ایران از این نظر در رتبه آخر قرار دارد.

یکی دیگر از نقدهای موسسه مکنزی به بازار سرمایه فقدان بازار بدهی قدرتمند است که این امر علاوه بر کاهش سهم تامین مالی بازار سرمایه از کل، موجب ایجاد وضعیت نامطلوب در شبکه بانکی کشور و کاهش کارآمدی پروژه‌ های دولتی نیز شده است.

این امر منجر به محدود شدن منابع بانک‌ ها برای اعطای وام به بخش خصوصی می‌ گردد و بر توانایی پیمانکاران دولت برای ایفای تعهدات مالی خود نیز تاثیر می‌ گذارد.

این امر به نوبه خود باعث تجمیع استقراض بخش خصوصی و موجب تاخیر و هزینه اضافی برای شرکت‌ هایی می‌ شود که بر روی پروژه‌ های دولت کار می‌ کند. بنابراین با ایجاد بازار اولیه و ثانویه بدهی در بازار سرمایه این امر نه تنها موجب بهبود تامین مالی و تولید و اشتغال می‌ شود، بلکه موجب کاهش وضعیت نامطلوب شبکه بانکی می‌ شود.

اهمیت بازار بدهی و نقش آن در بهبود رشد اقتصادی کشور از سوی صندوق بین‌ المللی پول نیز مورد تاکید قرار گرفته. بر اساس گزارشی که صندوق بین‌ المللی پول در سال ۱۳۹۵ منتشر کرد، یکی از راهکارهای بهبود وضعیت جاری بانک‌ ها افزایش سرمایه از طریق اوراق دولتی بلند مدت است.

منبع: ایسنا