عسگر اولادی: صادرکنندگان پسته مافیا ندارند / پورابراهیمی: به بازار شفافی برای این محصول نیازمندیم / رئیس هیات‌ مدیره انجمن پسته: ایران باید در این حوزه حرف اول را بزند، بنابراین...

بورس24 : برنامه گفتگوی ویژه خبری 5 مهر ماه به موضوع ورود پسته به بورس کالا اختصاص داشت. در این برنامه عسگراولادی، میهمان گفتگوی ویژه خبری در ابتدا توضیحاتی در خصوص بازار پسته ارائه داد و گفت: ایران از 2500 سال پیش تولید کننده پسته بوده، طبق آمارهای رسمی اولین محموله صادراتی در سال 1301 به روسیه و قرقیزستان صادر شده است. 

وی ادامه داد: از آن سال تا 5 سال گذشته ما به مرز تولید 300 هزار تنی یعنی بالاترین تولید جهان رسیدیم، در همان سال ها با کم آبی استان کرمان مواجه شدیم که در پی آن خشکی باغات پسته رخ داد و سقف تولید پسته ایران به 200 هزار تن سقوط کرد.

وی افزود: با بهبود شرایط جوی استان کرمان و انتقال قسمتی از تولید این محصول به پنج استان دیگر، امسال تولید 250 هزار تنی را پیش بینی کرده بودیم، این در حالی است که در زمان برداشت متاسفانه با پوکی پسته مواجه شدیم که همین مسئله باعث شد تولید 250 هزار تنی جای خود را به تولید 210 هزار تن پسته در سال جاری بدهد.

او گفت: بنابراین با توجه به میزان تولید، تعیین قیمت جهانی با ایران نیست. در 10 سال اخیر آمریکا با تولید حدود یک و نیم برابری ایران، توانسته نبض بازار پسته را در دست بگیرد و تعیین قیمت کند.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین عنوان کرد: در واقع 4 بازار جهانی مصرف پسته از جمله بازار مصرف ژانویه، بازار مصرف عید پاک، بازار مصرف عید چین و هند و در نهایت بازار مصرف مسلمانان ( عید قربان) وجود دارد. اگر هر کدام از این بازارها را در زمان معین خود از دست بدهیم دیگر امکان جبران آسیب های خورده شده، وجود ندارد.

وی در خصوص کشف قیمت پسته عنوان کرد: درخصوص کشف قیمت باید اضافه کنم که در حال حاضر اکثر تولیدکنندگان، بخش صادرات را نیز به عهده گرفتند و زیر فشار واسطه گری نیستند. در واقع با دسترسی باغداران به اینترنت و بررسی قیمت های جهانی، آنها هستند که به خریداران قیمت می دهند. با این اوصاف مسئله کشف قیمت در بازار پسته مطرح نیست.

عسگر اولادی درخصوص به تعویق افتادن پرداخت پول در معامله ها گفت: باید اشاره کنم که چنین قرارهای مدت داری با سود 36 تا 40 درصد در بازار تهران بسته می شوند. بنابراین امکان ضرر باغدار در این نوع از فروش نیز وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه مافیایی در بین صادرکنندگان پسته وجود ندارد، گفت: در حال حاضر، صادرکنندگان صادرات را به تولیدکنندگان واگذار می‌کنند و خود از کار کنار می‌روند، پس مافیایی وجود ندارد.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه بورس در چاچوب اصلی کلمه فکر خوبی است، افزود: ابتدا باید مقدمات کار فراهم شود. اساسی‌ترین اقدام، تامین انبارهایی است که توانایی ذخیره‌سازی پسته‌ها را داشته باشد. علاوه بر این، 40 نوع پسته در ایران وجود دارد که باید در بورس کارشناسی شوند. بحث مربوط به پرداخت‌ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد به طوریکه اکنون پرداخت‌ها به تولید کنندگان به صورت نقدی انجام می‌شود و در خصوص این موضوع نیز باید دقت شود.

به گفته عسگر اولادی هم اکنون حدود 30 درصد بازار پسته در کرمان است و در استان هایی مانند یزد و خراسان نیز کاشت پسته انجام می‌شود، بنابراین باید در آن‌ها نیز زیر ساخت‌های بورسی فراهم شود.

وی با انتقاد از ورود پسته به بورس کالا گفت: به نظر می رسد با توجه به فراهم نبودن زیرساخت ها، با این روش در بازار پسته راه به جایی نخواهیم برد، زیرا با این سیستم چرخ صادرات نمی‌ چرخد؛ همچنین مالکیت انبارها برای بورس نیست.

وجود انحصار در صادرات پسته ایران 

در همین راستا پورابراهیمی با تاکید بر شفافیت قیمت محصولات در بورس کالا، ایجاد مکانیسم قیمت گذاری و حمایت از قشر زحمتکش تولید کننده را در رأس اهداف عرضه پسته در بورس کالا دانست و گفت: در حال حاضر ما بازار سنتی غیر شفافی داریم که با عرضه پسته در بورس کالا تبدیل به یک بازار رسمی شفاف می شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با رد ادعای عسگر اولادی درخصوص صادرکننده بودن کلیه تولیدکنندگان افزود: در حال حاضر صادرات پسته در دست افراد محدودی است که بازار را به صورت انحصاری اداره می کنند.

به گفته وی منظور از قیمت شفاف این است که همه بدانند که در لحظه، نوع مشخصی از پسته که صادر می شود، چه قیمتی دارد. در این صورت نه صادر کننده متضرر می‌شود و نه تولیدکننده.

در اینجا عسگر اولادی با اشاره به انبار کردن پسته در سال های گذشته با هدف کنترل و تنظیم بازار گفت: اشتباه آن سال‌ها موجب خراب شدن پسته های‌ایرانی و به وجود آمدن آمریکا به عنوان یک رقیب قدرتمند در بازار تولید جهانی شد.

پورابراهیمی با رد کردن این مسئله، آن را به بحث مورد نظر بی ارتباط دانست و با اشاره به اینکه عرضه پسته در بورس اولین تجربه اقتصادی ما نیست، افزود: ما برای محصولات دیگری نیز این کار را انجام داده‌ایم و آموزش‌ها و کارهای مربوط به انبارداری انجام شده است. ضمانت‌های مربوط به گواهی سپرده کالایی انجام شده و استانداردهای تعریف شده در حال اجرا است.

پورابراهیمی اظهار داشت: در ابتدای کار بزرگی هستیم که طبیعی است در حین انجام کار به بهبود و اصلاح نیاز پیدا کنیم.

وی در خصوص تامین اعتبارات با بیان اینکه بخش عمده زیر ساخت‌ها انجام شده است، گفت: بانک کشاورزی خود را متولی می داند. همچنین بخشی از اعتبارات از محل صندوق توسعه ملی تامین می‌شود و در سال اول نیز، هر بخشی از بازار سنتی که توانایی داشته باشد می‌تواند این کار را انجام دهد.

قیمت‌ گذاری پسته در ایران انجام نمی‌ شود

رئیس هیات‌ مدیره انجمن پسته ایران نیز با تاکید بر شفاف بودن بازار گفت: تصمیمات انجمن پسته روی قیمت پسته تاثیری ندارد، بلکه این مکانیزم بازار و قدرت عرضه و تقاضا و میزان خرید در بازار جهانی است که قیمت پسته را تعیین می‌ کند. بنابراین اکنون نیز در ایران این قیمت گذاری انجام نمی شود و همگی تابع قدرت تولید پسته جهانی هستیم.

به گفته محمود ابطحی، در حال حاضر حدود 1500 نفر به خرید و فروش پسته مشغول هستند و نمی‌ توانیم بگوییم که در این بازار شفافیت وجود ندارد.

در این زمینه سلطانی نژاد بیان اینکه اکنون تعداد تولید کنندگان رفسنجان و سیرجان بالغ بر 75 هزار نفر است که اکثر آنها به بازارهای جهانی دسترسی ندارند، گفت: این کشاورزان مجبور هستند که محصول خود را با قیمت های ناعادلانه به واسطه‌ ها بفروشند. این در حالی است که طبق آمارهای به دست آمده از تحقیقات میدانی، احتمال تبانی واسطه ها در این بازار زیاد است. با این اوصاف تنها کسانی که در این بازار ضرر می‌ کنند، تولید کننده‌ ها هستند.

تا چه زمانی پذیرنده قیمت ها باشیم؟

وی ضمن طرح این پرسش که تا چه زمانی باید چشم به قیمت‌ های جهانی بدوزیم؟، گفت: با توجه به سبقه طولانی، ایران باید در حوزه زعفران و پسته حرف اول را بزند. امروزه شاهد تاثیرگزاری چین به وسیله بورس کالا در تعیین قیمت جهانی هستیم. ما نیز باید مرجعیت قیمت را در بورس کالا به وجود بیاوریم.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در خصوص بورس کالای چین اظهار کرد: من بورس کالای چین را قبول دارم، اما در بورس کالای ایران زیرساخت لازم برای ساماندهی و عرضه پسته را ندارد و فراهم کردن این زیرساخت ها یک سال زمان می برد.

در ادامه ابطحی، فعال بازار پسته نیز در خصوص آشنایی پسته‌ کاران با بورس، اظهار کرد: نکته ای که در خصوص عرضه پسته در بورس وجود دارد اینکه پسته کاران با بازار بورس آشنایی ندارند و باید آموزش ببینند.

این فعال بازار در پایان گفت: ما در بازار جهانی تعیین کننده قیمت و صادرکننده اول نیستیم. ساز و کارهای صادرات پسته طی صد سال گذشته ایجاد شده و در ایران حدود 2000 فعال حوزه پسته داریم که متوسط برداشت آن‌ ها دو تن است. مشکل در تقاضای پسته نیست، بلکه در عرضه آن است و باید تعادل بیشتری به آن ببخشیم.

منبع: پایگاه خبری بورس کالا