ناکامی ناتوی عربی؛ دیپلمات مصری: حضور ایران و ترکیه رد شد، اختلاف ریاض و قاهره طرح را شکست داد

بورس24 : طرح مصر برای تشکیل یک نیروی دفاعی عربی مشابه ناتو در نشست این هفته دوحه با مخالفت قطر و امارات متحده عربی متوقف شد؛ مسئله‌ای که شکاف‌های عمیق میان کشورهای عربی در خصوص امنیت منطقه‌ای و تهدید اسرائیل را آشکار ساخت. دیپلمات‌های مصری به وب‌سایت Middle East Eye گفتند این طرح که از سوی وزیر خارجه مصر بدر عبدالاطی ارائه شد، هدفش ایجاد یک نیروی واکنش سریع تحت معاهده دفاع مشترک و همکاری اقتصادی سال ۱۹۵۰ بود تا از کشورهای عضو در برابر تهدیدات خارجی، به‌ویژه اسرائیل، محافظت کند.

اختلاف بر سر رهبری و پیمان جداگانه ریاض با اسلام‌آباد

یک دیپلمات ارشد مصری توضیح داد: «قطر و امارات عملاً جلوی این ابتکار را گرفتند. اختلاف اصلی هم بر سر رهبری این نیرو بود؛ سعودی‌ها خواهان فرماندهی بودند، اما مصر با توجه به تجربه طولانی نظامی خود، خود را شایسته‌تر می‌دانست.» چند روز بعد، عربستان سعودی در اقدامی جداگانه با پاکستانِ هسته‌ای پیمان دفاع متقابل امضا کرد، اقدامی که نگرانی‌های رو به رشد خلیج فارس از بی‌میلی ایالات متحده برای مهار رفتارهای تهاجمی اسرائیل را آشکار کرد.

رد حضور ایران و ترکیه و ناامیدی السیسی

به گفته این مقام مصری، کشورهای خلیج فارس همچنین حضور ایران و ترکیه را در این سازوکار رد کردند و نهایتاً تصمیم گرفتند موضوع را محدود به شورای دفاعی خود نگه دارند. او افزود که رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، پس از رد شدن پیشنهادش، «با احساس ناامیدی عمیق» دوحه را ترک کرد.

نشست سران اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی که در ۱۵ سپتامبر برگزار شد، تنها چند روز پس از حمله اسرائیل به رهبری حماس در دوحه که منجر به کشته شدن شش نفر شد، برگزار گردید. مصر امیدوار بود نشست به اقدامات ملموس یا دست‌کم موضعی روشن برای پایان دادن به «نسل‌کشی» اسرائیل در غزه و مخالفت با هرگونه کوچ اجباری فلسطینیان به صحرای سینا منجر شود، اما این اتفاق رخ نداد.

نفوذ آمریکا و موضع منفعل اجلاس

یک دیپلمات مصری دیگر گفت نفوذ آمریکا مسیر اجلاس را شکل داد: «یک هیئت قطری از واشنگتن بازگشت و پیامی آورد که هیچ تصمیمی نباید علیه اسرائیل گرفته شود. آمریکایی‌ها وعده دادند که دونالد ترامپ بحران را مدیریت خواهد کرد و جلوی نتانیاهو برای حمله به کشور دیگری در خلیج فارس را خواهد گرفت. اماراتی‌ها به‌شدت از این موضع حمایت کردند.» به گفته او، کشورهای عربی دیگر خود را «به دام افتاده» یافتند، چرا که موضع قطر با پشتیبانی امارات غالب شد و دیگران نتیجه گرفتند هر اقدام مستقیم علیه اسرائیل بی‌فایده است و بهترین راه، فشار آمریکا بر اسرائیل برای آتش‌بس در غزه است.

بیانیه پایانی نشست، حمله اسرائیل به دوحه را محکوم کرد اما فاقد اقدامات عملی بود؛ موضوعی که بار دیگر شکاف میان کشورهای عربی در قبال اسرائیل و جنگ غزه را برجسته ساخت. برای مصر، نتیجه اجلاس بیش از پیش احساس انزوا در چارچوب ائتلاف عربی-اسلامی را آشکار کرد.