مقصر اصلی ماجرای فولاد مبارکه معرفی شد

همایون دارابی

در خلال چند روز اخیر بحث گزارش تحقیق و تفحص از فولاد مبارکه در صدر اخبار سیاسی و اقتصادی کشور جای گرفته است تاکید بر ارقام کلان مندرج در این گزارش از جمله رقم 92هزار میلیارد تومان موجب شده است تا این پرونده بیش از آنکه به صورت عمقی مورد بررسی قرار گیرد دچار عوام زدگی متداول شده و البته چندی دیگر نیز بدون رخ داد مساله ای خاص به فراموشی سپرده شود. متاسفانه در این مورد نیز همانند مسایل گذشته هیچ عزمی برای شناسایی ریشه ها و برخورد با آنها دیده نمی شود و درب بر همان پاشنه قبلی در چرخش است و اینبار از بدبخت بد قرعه به نام مبارکه افتاده است بدون آنکه کسی میزان تقصیر هر یک را مشخص سازد هر چند که این امر البته وظیفه دستگاه قضایی است که در مراحل بعدی با رسیدگی عادلانه، مقصران را شناسایی و مجازات نماید اما توجه به چند نکته لازم است:

1-نزدیک به 70درصد از رقم 92هزار میلیارد تومان درج شده در گزارش مجلس شورای اسلامی مربوط به تحمیل قیمت گذاری دستوری به مبارکه است همانگونه که اکثر فعالان بازار سرمایه به یاد دارند در خلال سالهای 96تا 99همواره کشمکشی بر سر لزوم عرضه محصولات شرکتها در بورس کالا وانرژی و قیمت گذاری آنها براساس نرخ 4هزار و 200دلار مطرح بود بارها در آن دوره نسبت به این فساد آشکار هشدار و بحث و مناظره برگزار شد و همان مقاماتی که چنین فاجعه ای را آفریدند و نزدیک 60هزار میلیارد تومان فقط در همین یک فقره رانت توزیع کردند و همچنان امروز هم سرکار هستند این مساله را تحت لوای حمایت از مصرف کنندگان و بنگاههای پایین دست توجیه و تجویز کردند.

امروز هم همچنان همان بساط برقرار است ارز نیمایی جایگزین ارز 4200شده است شرکتها به انواع و اقسام روشها مجبور به رعایت قیمت گذاری دستوری هستند حال کسانی که از ارقام مندرج در گزارش مبارکه شگفت زده یا ناراحت شده اند واقعا نمی دانند هر روز فاجعه ای بزرگتر در صنعت خودرو،لاستیک،مواد غذایی،شیمیایی و پالایشی به اسم ارز نیمایی و به اسم حمایت از مصرف کننده در حال رخ دادن است آیا نمی دانند ارقام مربوط به این قیمت گذاری دستوری در صنعت خودرو تقریبا 100هزار میلیارد تومان است و باید تنها بعد از انتشار گزارش به این مساله برسند که قیمت گذاری دستوری هر روز در حال مکیدن خون صنایع ایران و نابود سازی مشاغل و سرمایه گذاری است؟آیا کسی نمی داند که زیان همین قیمت گذاری دستوری و ارز نیمایی بیش از تحریم در حال آسیب زدن به اقتصاد کشور است؟و آیا نمی دانیم همان تصمیم گیران دیروز همچنان امروز هم در حال تجویز نسخه های رانت زا هستند و هر روز گزارشهای تحقیق و تفحص آتی در حال سنگین تر شدن ارقام است؟

2-بخش مهمی از باقی ارقام در گزارش تحقیق و تفحص مبارکه مربوط به ارقامی است که می بایست توسط حسابرس و بازرس قانونی در سالهای گذشته مورد پرسش قرار گرفته و به سهامداران و نهادهای ناظر گزارش می گردید که متاسفانه صورت نگرفته است این بخش از مساله عملا دو ریشه دارد

 نخست آنکه برخلاف پوست اندازیهای مکرر بازار سرمایه و بزرگ شدن بنگاهها هنوز ساختار حسابرسی قانونی در بازار سرمایه قدیمی و ضعیف مانده است در این بخش در کنار ضعف قوانین حمایتی از مساله حسابرسی و ضعف حاکمیت شرکتی که امیداست در اصلاح قانون بازار سرمایه به آن توجه شود دو نکته نباید دور از نظر بماند

اول آنکه وجود ارتباط کارفرما و مجری میان حسابرس و بنگاه اقتصادی یک رابطه مشکل ساز است اینکه بنگاه حسابرسی را انتخاب کرده و به او دستمزدی بپردازد می تواند روی کیفیت گزارش تاثیر بگذارد که در این بخش می بایست بحث استقلال حسابرس و حمایت از حسابرس مورد توجه قرار گیرد. نکته دوم  اینست که ساختار موسسات حسابرسی ایران می بایست متناسب با شرایط روز تغییر نماید تداوم ساختار کنونی نمی تواند مطلوب باشد توجه به ساختار موسسات بین المللی و برداشتن قید و بندهای شراکت در موسسه و تبدیل آن به یک بنگاه مستقل از شرکا نظیر آنچه در دنیا وجود دارد و توجه به همسان سازی استانداردها الزامی می نماید.

دوم شفاف سازی استانداردهای حاکم بر پرداختهای غیر تجاری شرکتها که درسالهای اخیر در قالب مسوولیت اجتماعی مطرح شده اند و در همه شرکتها وجود دارد در این بین یک فوریت است هر چند تدوین استانداردهای حسابرسی وظیفه سازمان حسابرسی است اما سازمان بورس می تواند راسا موسسات حسابرسی و شرکتها را به رعایت اصولی فوری مقید سازد. هیچ کس قطعا با پرداختهای شفاف بنگاهها به گونه ای که به رفع مشکلات یا تقویت نهادهای مذهبی ،فرهنگی یا اجتماعی منجر شود مخالفتی ندارد اما این پرداختها اولا می بایست شفاف بوده و دوما بنگاه اجازه فعالیت سالم را بدور از مشکلات داشته و در کنار آن به کمک های اینچنینی نیز اقدام کند.

3-خوشبختانه کلیه ارقام مندرج در گزارش منتشره دارای ماهیت تاریخی بوده و تاثیری در روند کنونی فولاد مبارکه ندارد تمامی این ارقام در سود و زیان سالهای قبل مستتر شده است لذا بروز رفتار احساسی در قیمت گذاری سهام این بنگاه در شرایط کنونی فاقد مبنا منطقی است لذا هر چند جو کنونی قطعا از نظر روانی به سهامداران فشار وارد خواهد ساخت اما این امیدواری را هم در خود دارد با رفع موارد مندرج در گزارش تحقیق و تفحص وضعیت هزینه های شرکت و خرج کرد آن در سال جاری و آینده بهبود یافته و این امر در کنار امیدواری برای رفع قیمت گذاری دستوری و ارز تحمیلی نیما می تواند آینده بهتری را نیز به همراه داشته باشد.توجه داشته باشیم مبارکه و دیگر فولاد سازان ایران در خلال سالهای اخیر با همت مجموعه کارگران،مدیران و سهامداران و علی رغم فشار تحریمها توانستند ایران را از یک وارد کننده به صادر کننده بزرگ فولاد در منطقه تبدیل کنند قطعا هر بنگاه در روند رشد خود مسایل اینچنین را تجربه می کند این امر در همه کشورها نیز دیده می شودلذا نباید مسایل کنونی دست آویزی برای تضعیف این صنعت مادر گردد.

کارشناس بورس