پذیره‌نویسی‌های جدید؛ پلی برای ورود سرمایه و تقویت بورس / گفت‌وگوی کامل با دکتر میثم فدایی درباره نقش واقعی صندوق‌های بخشی

بورس24 : با گسترش ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم همچون صندوق‌های بخشی و موفقیت‌هایی نظیر پذیره‌نویسی «پولاد»، برخی انتقادات هیجانی درباره خروج نقدینگی یا آسیب به بدنه بازار سرمایه مطرح شده است. دکتر میثم فدایی، مدیرعامل گروه خدمات بازار سرمایه آبان، در گفت‌وگوی زیر با دفاع از «پذیره‌نویسی»ها، آن‌ها را مهم‌ترین مسیر جذب سرمایه و کاهش ریسک برای بازار ایران می‌داند و جزئیات نقشه راه سازمان بورس و جایگاه جهانی این ابزار را تشریح می‌کند.

گفت و گوی بورس24 با مدیرعامل گروه خدمات بازار سرمایه آبان در ادامه از نظرتان می گذرد...

سازمان بورس و اوراق بهادار چه نقشی در توسعه بازار سرمایه ایران ایفا می‌کند؟

سازمان بورس و اوراق بهادار، به‌عنوان نهاد ناظر و سیاست‌گذار، با ایجاد چارچوب‌های شفاف و کارآمد، ستون اصلی توسعه بازار سرمایه ایران است. این سازمان با حمایت از ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، مانند صندوق‌های بخشی و سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بستری امن برای جذب سرمایه‌های خرد و کلان فراهم کرده است که این امر و تغییر رویه در مجوزدهی به صندوق‌های متنوع که نقطه عطفی در تاریخ سرمایه‌گذاری ایران است مدیون و در گرو تلاش بی‌وقفه سازمان بورس برای رشد هم‌راستا با بازارهای جهانی است. همچنین باید بر این نکته نیز تاکید کنم که با ادامه روند فعلی و با تقویت توسعه بازار می‌توان روزهای بسیاری روشنی را برای بازار سرمایه ایران متصور شد.

چرا حمایت سازمان بورس از سرمایه‌گذاری غیرمستقیم اهمیت دارد؟

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، از طریق صندوق‌های بخشی و سایر ابزارها، ریسک‌های سرمایه‌گذاری مستقیم را کاهش می‌دهد و به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد با مدیریت حرفه‌ای از پتانسیل بازار بهره‌مند شوند. سازمان بورس با نظارت دقیق و تسهیل فرآیند صدور مجوز برای این صندوق‌ها، اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کرده و مشارکت عمومی را افزایش داده است. این حمایت، به‌ویژه در شرایط پیچیده اقتصادی، به گروه‌هایی مانند ما در سبدگردان آبان اجازه داد تا صندوق‌هایی مانند «پولاد» را با موفقیت راه‌اندازی کنیم. چنین اقداماتی، نه‌تنها به سودآوری سرمایه‌گذاران کمک می‌کند، بلکه به توسعه پایدار اقتصاد ملی نیز منجر می‌شود.

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس‌های جهانی چه جایگاهی دارد؟

در بازارهای جهانی، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، به‌ویژه از طریق صندوق‌های بخشی (Sector ETFs) و صندوق‌های قابل‌معامله، نقشی محوری در تنوع‌بخشی به پرتفوی و جذب سرمایه دارد. نکته بسیار مهم اینکه تا پایان سال ۲۰۲۴، صندوق‌های بخشی در آمریکا بیش از ۱.۵ تریلیون دلار دارایی تحت مدیریت داشتند، که بخش قابل‌توجهی از آن در صنایع فلزات، فناوری، و انرژی سرمایه‌گذاری شده بود. در انگلستان، حدود ۲۵ درصد از دارایی‌های ETF‌ها به صندوق‌های بخشی اختصاص دارد. این ابزارها به دلیل کاهش ریسک و بازدهی پایدار، مورد استقبال گسترده‌ای قرار گرفته‌اند. سازمان‌های ناظر بورس در این کشورها، مانند SEC در آمریکا، با نظارت دقیق و ایجاد چارچوب‌های منعطف، این رشد را تسهیل کرده‌اند. سازمان بورس ایران نیز با الگوبرداری از این استانداردها، در مسیر مشابهی حرکت می‌کند.

جایگاه بورس ایران در تناسب با بازارهای جهانی را گونه می‌بینید؟

سازمان بورس ایران با تدوین مقررات مترقی و حمایت از ابزارهای نوین، مانند صندوق‌های بخشی در صنایع فلزات اساسی، پتروشیمی، و بانکی، گام‌های بلندی در همگام‌سازی با بازارهای جهانی برده است. نظارت دقیق بر عملکرد صندوق‌ها، شفافیت در فرآیندهای پذیره‌نویسی، و ایجاد اطمینان برای سرمایه‌گذاران، از نقاط قوت این سازمان است. برای مثال، موفقیت صندوق «پولاد» با مشارکت بیش از ۱۲ هزار سرمایه‌گذار، مرهون بستر مطمئن و نظارتی است که سازمان بورس فراهم کرده است. این اقدامات، ایران را به یکی از بازارهای نوظهور جذاب برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تبدیل کرده است.

چه ویژگی‌هایی کار سازمان بورس را برجسته می‌کند؟

سازمان بورس با ترکیب نظارت دقیق، سیاست‌گذاری هوشمند، و حمایت از ابتکارات نوآورانه، توانسته اعتماد سرمایه‌گذاران را به بازار سرمایه تقویت کند. ایجاد چارچوب‌های قانونی برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تسهیل فرآیند صدور مجوز، و ترویج شفافیت مالی، از جمله اقدامات ستودنی این سازمان است. این بستر، به گروه‌هایی مانند سبدگردان آبان امکان داده تا با اطمینان از حمایت سازمان، ابزارهایی مانند صندوق «پولاد» را برای بهره‌مندی سرمایه‌گذاران از پتانسیل صنایع کلیدی راه‌اندازی کنند. چنین رویکردی، نه‌تنها بازار سرمایه را پویاتر کرده، بلکه به رشد اقتصادی کشور نیز کمک می‌کند.

توصیه یا پیام شما به سرمایه‌گذاران و سازمان بورس چیست؟

در شرایط کنونی و با پیچیدگی‌های اقتصادی، استفاده از ابزارهای غیرمستقیم سرمایه‌گذاری، مهم‌ترین توصیه به فعالان بازار سرمایه است. سرمایه‌گذاران باید از فرصت‌های صندوق‌های بخشی و سایر ابزارهای نوین بهره‌مند شوند تا با حداقل ریسک، بیشترین بازدهی را کسب کنند. همچنین لازم می‌دانم از سازمان بورس و اوراق بهادار به خاطر ایجاد بستر شفاف و پایدار برای فعالیت صندوق‌ها صمیمانه تشکر کنم. این مسیر، آینده روشنی برای بازار سرمایه ایران تضمین می‌کند.

آینده بازار سرمایه ایران را چگونه می‌بینید؟

روند توسعه بازار سرمایه ایران رو به رشد است. با تامین زیرساخت‌های لازم و حمایت دولت و نهادهای ناظر، سهم بازار سرمایه در تامین مالی کشور تا سال ۲۰۳۰ از ۴۰ درصد فراتر خواهد رفت. تنوع ابزارها، افزایش شفافیت، و فراهم آوردن فضای رقابتی سالم، مهم‌ترین محرک‌های این رشد خواهند بود. صندوق‌های بخشی و سایر ابزارهای غیرمستقیم نیز سهم چشمگیری در این مسیر خواهند داشت.

وضعیت کنونی صندوق‌های بخشی در ایران و جهان چگونه است؟

همانگونه که اشاره کردم، صندوق‌های بخشی در آمریکا بیش از ۱.۵ تریلیون دلار و در انگلستان ۲۵ درصد دارایی‌های ETF را تشکیل می‌دهند و این روند همچنان رو به رشد است. در ایران نیز، اخیراً صندوق‌های بخشی در حوزه پتروشیمی، فلزات اساسی و بانکی با استقبال روزافزونی روبرو شده‌اند و عملکرد موفقی داشته‌اند. به عنوان مثال، صندوق «پتروآبان» در بازار کشور عملکرد خوبی در بازدهی داشته و سرمایه‌گذاران خوبی به خود جذب کرده است، حتی با وجود نوسانات قیمت سهم‌های پتروشیمی.

نقش صندوق‌های بخشی در توسعه بازار سرمایه چیست؟

صندوق‌های بخشی با جذب سرمایه‌های خرد و کلان و هدایت درست آن به سوی صنایع کلیدی کشور، نقش مهمی در تجهیز منابع مالی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری دارند. این صندوق‌ها پس از موفقیت در پذیره‌نویسی، می‌توانند به عنوان ابزارهای مؤثر برای هدایت نقدینگی و توسعه بازار مطرح شوند. مثال موفق آن صندوق «پولاد» است که در حوزه فلزات اساسی راه‌اندازی شد.

علت راه‌اندازی صندوق‌های بخشی در گروه آبان چه بود؟

با توجه به پتانسیل بالای صنایع مادر در کشورمان و در عین حال پیچیدگی و ریسک زیاد سرمایه‌گذاری مستقیم در صنایع فلزات اساسی، صندوق‌های بخشی توانستند این معضل را حل کنند. با مدیریت حرفه‌ای و تیم متخصص سبدگردان آبان، ریسک سرمایه‌گذاران کاهش یافته و بازدهی افزایش می‌یابد. بخش فلزات اساسی حدود ۲۰ درصد ارزش بازار را در بورس ایران به خود اختصاص داده و ظرفیت بالایی برای سودآوری و رشد دارد. بیشترین صادرات غیرنفتی و اثر مستقیم بر عملکرد شرکت‌های بورسی نیز متعلق به همین حوزه است و به همین دلیل تاسیس صندوق «پولاد» را با هدف بهره‌برداری از این فرصت، طراحی و عملیاتی کردیم تا ریسک سرمایه‌گذاری مستقیم را برای دارندگان صندوق کاهش دهیم.

صندوق «پولاد» چه ویژگی‌هایی دارد؟

صندوق سرمایه‌گذاری بخشی فلزات اساسی «پولاد» در روز ۱۹ خرداد ۱۴۰۴ با استقبال گسترده در کمتر از یک ساعت موفق به جذب دو هزار میلیارد ریال منابع مالی و بیش از ۱۲ هزار سرمایه‌گذار شد. این صندوق، حداقل ۷۰ درصد منابع را در صنعت فلزات اساسی و حداکثر ۳۰ درصد مابقی را در سایر صنایع پربازده سرمایه‌گذاری می‌کند. برنامه ما کسب بازده حداقل ۱۵ درصد دلاری سالانه فقط از محل DPS است که مشابه عملکرد صندوق «پتروآبان» و «یکم آبان» با بازده ۱۷ الی ۱۸ درصد دلاری طی سال‌های اخیر است.