رکود و سوءمدیریت، اینبار بلای جان صنعت آلومینیوم کشور و باعث برهم خوردن بازارهای داخلی و خارجی صنایع پاییندستی و از دست رفتن محصولات صادراتی این صنعت شده است.
به گزارش اقتصاد آنلاین؛درحال حاضر، 370هزار تن تولید آلومینیوم اولیه توسط شرکتهای تولیدکننده بزرگ آلومینیوم یعنی «ایرالکو»، «المهدی» و «هرمزال» است اما آنطور که فعالان سندیکای صنعت آلومینیوم میگویند؛ تولیدکنندگان دیگر توان رقابت با کالاهای خارجی را ندارند؛ چراکه درحال حاضر قیمت تمامشده شمش آلومینیوم ۱۵۰دلار گرانتر از بازارهای بینالمللی است و این موضوع تولید و صادرات این صنعت را با بحران مواجه کرده است؛ چنانچه در دوسال گذشته، ترکیه بازارهای همسایه همانند افغانستان و عراق را تصاحب کرده است. متاسفانه قیمت آلومینیوم در داخل کشور بالاتر از قیمت جهانی است و تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه نیز با افزایش قیمتهای جانبی در بازارهای جهانی مواجه هستند.
البته علاوه بر افزایش قیمت تمامشده، امروزه نگرانیها بر سر «نبود مدیریت» نیز برای تولیدکنندگان آلومینیوم مشکلساز شده است و به گفته فعالان صنعت، با این نوع برخوردها در عدم واگذاریهای صحیح مدیریت کارخانهها به بخش خصوصی، درچند سال آینده شاهد نابودی این صنعت خواهیم بود.
این درشرایطی است که صنعت آلومینیوم ازجمله صنایع معدنی است که پس از فولاد، بیشترین تولید و مصرف را درجهان دارد و میزان مصرف آن به تنهایی، از مجموع فلزات غیرآهنی دیگر بیشتر است؛ به گونهیی که آن را «فلز قرن 21» نامیدهاند.
اهمیت این صنعت به گونهیی است که حتی کشورهای نفتخیز جهان با وجود دراختیار داشتن منابع فراوان انرژی، بر این صنعت تمرکز کردهاند تا به این واسطه، ارزش افزوده بیشتری را از آن اقتصاد کشور خود کنند، اما این روزها ایران به دلیل برخی مسائل، ازجمله کمرنگ بودن خصوصیسازی صحیح در بخشهای کلان اقتصاد و تحریمهای بینالمللی که به رکود شدید اقتصادی انجامیده، نتوانسته در زمینه توسعه و پیشرفت صنایع از عملکرد قابل قبولی برخوردار باشد.
براساس آمارها، با وجود اینکه تولید آلومینیوم در نیمه نخست سال94 با رشد حداقل 5درصدی مواجه بوده، اما به گفته کارشناسان، صادرات محصولات آلومینیومی در 6ماهه نخست 94 در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، با کاهش چشمگیری مواجه شد؛ به گونهیی که به گفته رییس سندیکای صنعت آلومینیوم، صادرات این صنعت به صفر رسیده است.
اما در ایجاد چنین بحرانی درصنعت آلومینیوم کشور، عواملی چون «ضعف مدیریت»، «تشدید تحریمها در سالهای اخیر و تهدید بازارهای صادراتی»، «عدم ثبات نرخ ارز و نوسانهای مخرب آن»، «نبود نقدینگی مورد نیاز برای واحدهای تولیدی»، «مشکل در دسترس نبودن برق با نرخ مناسب تولید»، «برخی ضعفها در قانون کار»، «نبود مدیریت تخصصی در بخشهای عمدهیی از این صنعت» و «فقدان دانش فنی به روز» دخیل بودهاند.
درمجموع، به گفته برخی کارشناسان، «نبود چشمانداز باثبات اجرایی در صنایع پاییندستی آلومینیوم» و «عدم اجرای برنامههای خصوصیسازی به معنای واقعی» از عمده مواردی است که برای عبور از بحران صنعت آلومینیوم کشور باید مورد توجه قرار گیرد.
ضعف در واگذاری مدیریتها
درهمین راستا، رییس هیاتمدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در گفتوگویی تصریح کرد: طی دوسال گذشته، بحثهای زیادی درخصوص اجرای اصل44 در صنعت آلومینیوم صورت گرفته و فشار برای تحقق این امر در بخش صنایع افزونتر شده؛ اما همچنان شاهد عدم واگذاریهای صحیح در این بخش هستیم و این موضوع سوءمدیریتها در صنعت آلومینیوم را به دنبال داشته است.
هوشنگ گودرزی با بیان اینکه سکانداری صنعت آلومینیوم در سالهای اخیر همواره برعهده دولتیها بوده است، افزود: متاسفانه در یکسال اخیر، آلومینیوم المهدی که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان آلومینیوم کشور است، دچار یکسری نابسامانیهای مدیریتی شده است.
قصه از آنجا شروع میشود که این کارخانه در یکسال گذشته به فروش رفت و قرار بود مدیریت فعلی تحویل داده شود، اما همچنان شاهد برخی سنگاندازیها ازسوی مخالفان اجرای اصل44 هستیم.
گودرزی در پاسخ به این پرسش که علت عدم واگذاری این شرکت چیست، گفت: متاسفانه در زمینه واگذاری این شرکت برخی سیاسیکاریها وجود دارد و برخی متولیانی که در راس کار قرار گرفتهاند، اعتقادی به خصوصیسازی ندارند؛ این درشرایطی است که هرچه بحثهای سیاسی در این صنعت افزایش یابد، عدم رشد و توسعه را در صنعت آلومینیوم به همراه خواهد داشت.
تعرفه واردات افزایش یابد
وی در پاسخ به این پرسش که افزایش تعرفه در بخش آلومینیوم چه کمکی به حفظ تولید خواهد کرد، گفت: افزایش صرف تعرفه شمش آلومینیوم، تاثیری در بالا بردن بازدهی صنعت ندارد؛ چراکه واردات محصولات آلومینیومی همچنان به قوت خود باقی خواهد بود و در نتیجه نیز، صنایع پاییندستی مرتبط به این صنایع، توان تولید را از دست خواهند داد.
رییس هیاتمدیره سندیکای صنایع آلومینیوم تاکید کرد: تنها راهحل این است که به هر میزانی که تعرفه شمش افزایش مییابد، به همان میزان، تعرفه واردات آن دسته از محصولات آلومینیومی که تولید داخلی دارند نیز افزایش یابد که البته این موارد به تصمیمگیران دولتی پیشنهاد شده اما اجرایی نشده است.
گودرزی درخصوص وضعیت فعلی صنعت آلومینیوم گفت: هماکنون صنایع «ایرالکو» که به عنوان صنایع بالادستی محسوب میشوند، با مشکلات عدیدهیی دستوپنجه نرم میکنند که عمدهترین این مشکلات، افزایش قیمت تمامشده تولید داخل در مقایسه با قیمت تمامشده تولیدات رقبای بینالمللی است. موضوعی که البته ریشه آن باز هم به «نبود مدیریت صحیح» و درمواردی، «کمبود تکنولوژی» مربوط میشود.
کمبود برق؛ یکی از چالشهای بزرگ
وی با بیان اینکه مجتمعهای «ایرالکو» و «المهدی» به عنوان دو آلومینیوم ساز بزرگ کشور، با مشکلات عدیدهیی ازجمله کمبود برق دستوپنجه نرم میکنند، تصریح کرد: متاسفانه این کارخانهها، برق ارزان صنعتی لازم برای تولید را ندارند و سرمایهگذاریها نیز در این حوزه، با ظرفیت کمتر از 50درصد صورت میگیرد.
وی گفت: امیدواریم با تامین برق برای این صنایع، هزینههای سرشکن نیز کاهش یابد و از این طریق نیز ما بتوانیم بازارهای از دست رفته را در دوران پس ازتحریم به دست آوریم.
گودرزی با بیان اینکه این روزها شرکتهای «ایرالکو» و «المهدی» دستخوش تغییرات مدیریتی بودهاند و این موضوع باعث شده که نتوانند نیاز بازار داخل را تامین کنند، گفت: متاسفانه تغییرات مدیریتی باعث شده تا دستاندرکاران صنعتی نتوانند نیاز کالای داخل را برآورده کنند.
وی افزود: البته علاوه بر این موضوع، صنایع پاییندستی نیز با کمبود مواد اولیه مواجه شدهاند که امیدواریم هرچه زودتر این مشکلات حلوفصل شود.
تهدید صادرات صنایع پاییندستی
گودرزی در پاسخ به این پرسش که با وجود چنین شرایطی برای تقویت صادرات در صنعت آلومینیوم چه باید کرد، گفت: در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد تولید شمش کشور برای تامین مواد اولیه صنایع بالادستی به صورت خام صادر میشود. بنابراین با وجود افزایش قیمت تمام شده این صنعت میتوان انتظار داشت که در چند سال آینده، صادرات صنایع پاییندستی این صنعت به صفر برسد. به عنوان مثال، بخشی از صنایع همانند کابلسازان به دلیل افزایش قیمت تمام شده، بازارهای خود را از دست دادهاند و در معرض تعطیلی قرار دارند. وی ادامه داد: متاسفانه در سالهای اخیر حمایت دولتمردان تنها به صنایع بالادستی معطوف شده تا به این واسطه صنایعی همچون شمش با توان بیشتری به فعالیت خود ادامه دهد. متاسفانه این نوع برنامهریزیها در تنظیم بازار، اثر منفی شدیدی بر صنایع پاییندستی گذاشته که امیدواریم با رفع تحریمهای بینالمللی، نگاههای غیرکارشناسی شده مدیریتی نیز تغییر یابد.
زیان 80 میلیاردی کارخانه واگذار شده
همچنین یک مقام مسوول در مجتمع آلومینیوم «المهدی» بهعنوان یکی از آلومینیومسازهای بزرگ کشور گفت: با ورود بخش خصوصی از 10روز قبل، این مجتمع به خاطر نبود تخصص ظرف 20دقیقه قطعی برق، با زیان 80میلیارد تومانی مواجه شده است.
حیدر منفرد رییس واحد اقتصاد مهندسی کارخانه آلومینیوم «المهدی» در گفتوگو با «فارس»، از زیان 80میلیارد تومانی ناشی از قطع برق در جریان تولید این کارخانه خبر داد و گفت: متاسفانه از 10روز قبل با ورود بخش خصوصی به مجتمع آلومینیوم المهدی و طرح هرمزال و در دستگیری سکان مدیریت این مجتمع عظیم، شاهد تحمیل زیانهای میلیاردی بهدلیل نبود، تخصص و دانش کافی بودهایم.
وی افزود: شبانگاه روز جمعه هفته گذشته جریان برق مجتمع آلومینیوم المهدی به مدت 35دقیقه از مدار خارج شد؛ این درحالی است که بهدلیل بیتجربگی و عدم تخصص کافی ازسوی برخی ارکان مدیریت جدید این کارخانه، باعث از دور خارج شدن بیش از 80دیگ ذوب آلومینیوم از مجموع 174دیگ فعال در کارخانه هرمزال این مجتمع شد.
این مقام مسوول با بیان اینکه برای بازسازی هر یک از دیگهای ذوب آلومینیوم هزینهیی بین 800میلیون تا یکمیلیارد تومان را باید صرف کرد، گفت: هر یک از این دیگها به اصطلاح فنی با قطع جریان برق مواجه با ماسیدن مایه مذاب داخل دیگ و یخ زدن آن میشود، بهطوری که باتوجه به احیا نشدن ماده اولیه مذاب (بط) و فلز آلومینیوم تا 20سانت این مواد روی هم انباشته شده و به اصطلاح مایه درونی دیگ میماسد.
هر یک از این دیگها روزانه حدود 1700کیلوگرم در خط هرمزال شمش آلومینیوم تولید میکنند و برای بازسازی آنها دستکم به 4ماه نیاز است.
این درحالی است که میزان تولید روزانه در خط یک آلومینیوم المهدی روزانه 1250کیلوگرم شمش است.
وی ادامه داد: بیتجربگی برخی مدیران جدید کارخانه آلومینیوم المهدی تاحدی بوده که پس از قطع نیم ساعته جریان برق و برقراری مجدد آن، اما با بیاحتیاطی جریان برق به یکباره به خط تولید وصل شده و منجر به خسارت دیدن دیگهای تولیدی شده است.
منفرد بااشاره به فعالیت 240دیگ در خط یک و دو خطوط تولیدی مجتمع آلومینیوم المهدی عنوان کرد: در کارخانه هرمزال این مجتمع نیز هماکنون 174دیگ تولید آلومینیوم فعال است که هماکنون از این تعداد 83دیگ با بیاحتیاطی و عدم تجربه کافی متولیان جدید کارخانه از بین رفته است، این درحالی است که تنها 10روز از فعالیت مدیران جدید در این کارخانه سپری میشود و دستاورد آن تحمیل زیان حدود 80میلیارد تومانی به کارخانه بوده است.
رییس واحد اقتصاد مهندسی کارخانه آلومینیوم المهدی با بیان اینکه بیتجربگی و عدم تخصص مدیران جدید این مجتمع ناشی از عدم اهلیت آنها برای مدیریت اموال واگذار شده ازسوی دولت است، گفت: مجتمع آلومینیوم المهدی هماکنون بهطور مستقیم با معیشت دو هزار و 500خانوار و غیرمستقیم با 10هزار خانوار مرتبط میشود.
این درحالی است که متوسط تعداد هر خانوار به 4نفر میرسد. از این رو هرگونه زیان یا خسارت در این مجتمع یا حتی بیکاری شاغلان این کارخانه میتواند به بروز پیامدهای اقتصادی و اجتماعی جبرانناپذیری حتی در استان بندرعباس بینجامد.
وی با طرح این پرسش که دلیل تاخیر در اجرای حکم توقف واگذاری سهام آلومینیوم المهدی و طرح هرمزال چیست؛ افزود: چنانچه با تشکیل گروه تحقیق و تفحص از این مجتمع بهعنوان یک سرمایه ملی عملیاتی شود و در عین حال اسناد و مدارکی که طی یکسال و نیم گذشته به دادگاه قضایی استان هرمزگان ارائه شده و اکنون خاک میخورد دوباره بازبینی شود، میتوان به دلایل نشان دادن این مجتمع عظیم پی برد.
منفرد گفت: بهطور متوسط هر کیلو شمش آلومینیوم در مجتمع المهدی و هرمزال به قیمت 6هزار و 400تومان فروخته میشود. این درحالی است که شرکت آلومینیوم اراک (ایرالکو) برای فروش تولیدات خود براساس گریدهای مختلف اقدام به قیمتگذاری میکند، اما در مجتمع آلومینیوم المهدی با سکوت حسابرس و بازرس قانونی مجموع محصولات بهصورت سلیقهیی و غیرحرفهیی فروخته میشود.
وی ادامه داد: در عین حال باوجود عرضه محصولات آلومینیوم المهدی و هرمزال در بورس کالا اما معاملات در این بازار بهگونهیی رقم میخورد که تنها قیمت نقدی روی تابلوی معاملات درج میشود، اما در واقعیت دلال یا واسطه خریدار محصول خود را 6 یا 8ماه بعد و هر زمانی که قیمتها در بازار رو به فزونی گذاشت، اقدام واریز وجه معامله به تاریخ درج معامله در بورس کالا و در عین حال فروش محصول به قیمت روز در بازار با هدف دستیابی به منافع میلیاردی میکند.
منفرد اذعان کرد: با نگاهی به سابقه مدیریت جدید کارخانه المهدی میتوان به روشنی دریافت که هیچ تخصص و تجربهیی در زمینه تولید آلومینیوم و ساختارهای این صنعت وجود ندارد، بهعنوان مثال مدیرعامل فعلی این کارخانه پیش از این رییس سازمان بازرسی کل استان هرمزگان بوده و این درحالی است که مجموع مدارک و اسناد بهدست آمده در طول سالهای اخیر همواره به این مقام مسوول سابق ارسال میشده است.
وی با بیان اینکه کارگران و مردم این استان خواستار واگذاری سهام شرکت آلومینیوم المهدی و طرح هرمزال از طریق بورس هستند، افزود: قبل از واگذاری سهام این مجتمع عظیم و منحصر به فرد باید متولیان خصوصیسازی ضمن تجدید ساختار مالی و بررسی علل شدن این شرکت در صورتهای مالی مجرای نفوذ زیان در این شرکتها را شناسایی و کور کنند.
از روزی که کارخانه المهدی با برخورداری از 6دیگ ذوب آلومینیوم آغاز بهکار کرده همواره عنوان میشده که با دستیابی به 60دیگ ذوب درآمد و هزینه شرکت به نقطه سر به سر دست مییابد اکنون این کارخانه با برخورداری از 240دیگ ذوب هنوز نتوانسته به نقطه سر به سر در درآمد و هزینههای خود دست یابد.
وی ادامه داد: با نگاهی به کیفیت و فرآیند تولید شرکت آلومینیوم دوال دوبی میتوان بهخوبی دریافت که روند سودآوری آلومینیوم المهدی باید فراتر از این شرکت سودآور خارجی باشد. طی 4سال اخیر صنعت آلومینیوم یکی از بهترین دوران خود را درحالی تجربه کرد که باوجود افزایش سه برابری درآمد مجتمع آلومینیوم المهدی اما این کارخانه با زیان در صورتهای مالی مواجه شد.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.