وزیر امور خارجه: درباره سوریه با آمریکا مذاکره نکردیم

 محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در تماسی تصویری با استودیوی گفتگوی ویژه خبری به تشریح ابعاد رایزنی های خود و دکتر روحانی در نیویورک، با سران کشورهای دیگر پرداخت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، او در ابتدای سخنانش با تسلیت فاجعه منا به هموطنان و بازماندگان، به تشریح دستاورد دیدارهای خود و رئیس جمهور پرداخت و ناگفته هایی از رایزنی با مقامات سعودی و میانجیگری امیر کویت درباره پیگیری مصدومان و جانباختگان حادثه منا بیان کرد.
ظریف درباره دستور کار هیات دیپلماسی ایران در نیویورک گفت: مجمع عمومی سازمان ملل متحد سالانه یک فرصت استثنایی برای مسئولان کشورهاست که ضمن مشارکت فعال در برنامه جهانی که برنامه سیاسی یک کشور را می توان از این طریق اعلام کرد، ملاقاتها و گفتگوهایی در حاشیه مجمع داشته باشند و این راحت ترین و ساده ترین کار است که با یک سفر تعداد زیادی ملاقات انجام می دهند که در شرایط معمولی ماهها طول می کشد. به همین دلیل، وقت وزرای خارجه و سران کشورها بیشتر با ملاقات پُر می شود. لذا معمول است برای شرکت در مجمع عمومی با تعداد قابل توجهی از همتایان صحبت و تنظیم روابط کنیم.
امسال اجلاسی برای بررسی اهداف توسعه پایدار بین سالهای 2015 تا 2030 میلادی داریم. این اهداف هزاره است که توسعه پایدار را دنبال می کند. همچنین امسال بزرگترین اجلاس سران ملل متحد در 70 سال گذشته است که بیش از 130 رئیس دولت در این اجلاس حضور دارند و یکی از مهمترین نشستهای سالهای اخیر است.
او با اشاره به اجلاس هفتادم مجمع عمومی سازمان ملل گفت: تعداد زیادی از رهبران و سران کشورها در این جلسه حضور دارند. این دو اجلاس این فرصت را ایجاد کرده تا برنامه ها و سیاستهای خود را اعلام کنیم و فرصت خوبی برای دیدار با مقامات عالی رتبه جهان است. دکتر روحانی با توجه به جمع بندی بحث هسته ای در وین، فرصتی را ایجاد کردند تا موضوعات مورد نظر را در بیانات عمومی، مصاحبه ها و ملاقاتها با سران کشورها مطرح کنند. بنده نیز در ملاقاتهای خود این بحثها را شروع کرده و ادامه خواهم داد.
وزیر امور خارجه کشورمان درباره عمده ترین محور دیدارهای دکتر روحانی با سران سایر کشورهای جهان توضیح داد: یکی از موضوعات، شرایط اجرای برجام و تعهدات جامعه بین المللی و کشورهای 1+5 از جمله سرمایه گذاری در ایران، همکاریهای فنی و هسته ای و رفع تحریمها است. برخورد طرفها تاکنون برخورد خوبی بوده و همه اعلام کرده اند با جدیت در سرمایه گذاری، انتقال فنی و تجربیات هسته ای حضور خواهند داشت. درباره همکاری در زمینه ایمنی و فناوریهای هسته ای امروز بحث شد. همکاری های اقتصادی، سرمایه گذاری و کارآفرینی توسط کشورهای مهم انجام می شود و هیات های مهم را به ایران اعزام می کنند.
وی با اشاره به اینکه بحث های دیگر درباره وضعیت منطقه بود، گفت: تمام کشورها تاکید دارند به نقش ایران به عنوان مقتدرترین کشور در منطقه برای ساختن آینده ای امن و باثبات و مبارزه با افراط گرایی و تروریسم. متاسفانه فاجعه منا ذهن همه هیات ایرانی را معطوف به خود داشته. ضمن اینکه بنده و آقای دکتر روحانی برنامه های ستاد را دنبال می کنیم و هماهنگی های لازم را در وزارت خارجه و عربستان انجام می دهیم و آقای رئیس جمهور از طریق معاون اول و سایر همکاران دولت، مساله را دنبال می کنند. آنچه فوریت دارد، رسیدگی به وضعیت قربانیان بوده و از طرف دیگر، رسیدگی به ابعاد حقوقی و سیاسی این موضوع از مباحثی بوده که در همه بحثها پرداخته شده.
جزئیات دیدار با جان کری
دکتر ظریف در ادامه با اشاره به دیدار خود با جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفت: موضوع اصلی دیدار ما اجرای برجام بود. ما نسبت به برخی اظهارات دو ماه اخیر در فضای سیاسی آمریکا از جمله دولت آمریکا، اظهار نگرانی کردیم و اینکه این اظهارات می تواند زمینه را برای اجرای آرام و مطمئن برجام ناهموار کند، این موضوع را در ابتدای جلسه تذکر دادیم. بعد درباره ضرورت اجرا و نحوه اجرای تعهدات در مورد برداشتن تحریمها، مخصوصا در تبلیغاتی که این روزها درباره جلب نظر گروه های فشار آمریکا مطرح شده، اظهار نگرانی کردیم و طرف آمریکایی نیز تعهداتی را ارائه داد.
وی در ادامه افزود: این بحث را فردا با سران و وزرای 1+5 نیز ادامه می دهیم و جزئیات آیین نامه ای که می توان به سرمایه گذاران اطمینان داد که فضای پساتحریم، فضای آرام و بدون ممانعت از سوی ایالات متحده است را بحث خواهیم کرد. طرف مقابل، اطمینانهای لازم را مطرح کرده و حالا باید دید عملا این اقدامات صورت می گیرد یا خیر. از هفته آینده که زمینه اجرای برجام پس از اقدام مجلس فراهم می شود، وارد جلسات کارشناسی و برخی جزئیات اجرایی و تقسیم کار برای بازسازی راکتور اراک خواهیم شد.
دکتر ظریف درباره سایر مباحث طرح شده با وزیر خارجه آمریکا گفت: ما از ابتدا گفته بودیم مذاکرات ما با ایالات متحده منحصر به بحث هسته ای است و درباره سایر موضوعات مذاکره نمی کنیم. برخی اوقات از سوی طرف مقابل، بحثهایی مطرح می شود ولی ما همواره گفته ایم مذاکرات ما در چهارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری منحصر به بحث هسته ای است. لذا در مذاکرات دیشب وارد بحث سوریه و سایر بحثهای منطقه ای نشدیم. گرچه این روزها اخبار و نگرانی هایی وجود دارد که این مسایل از طرف مقابل مطرح شد ولی ما وارد مذاکرات نشدیم.
وی درباره دیدار با فدریکا موگرینی و بیانیه اتحادیه اروپایی پس از این دیدار گفت: در سه حوزه ما صحبت کردیم. یکی بحث اجرای برجام و تعهدات 1+5 بوده که ایشان هماهنگ کننده است و وظایفی دارند که اطمینان از اجرای تعهدات طرف مقابل را شامل می شود. درباره اقدامات هسته ای از جمله بازسازی اراک و همچنین در حوزه تحریمها این بحث مطرح شد. درباره روابط دوجانبه ما و اتحادیه اروپا و گفتگوهایی که قرار است بعد از چندین سال بین ایران و اروپا از سر گرفته شود چه در سطح معاونان خارجه و چه در سطح بنده و وزرای خارجه، گفتگو شد و تصمیم گرفتیم این گفتگوها در آینده نزدیک از سر گرفته شود.
تصمیم گرفته شد این مذاکرات در آینده ای مناسب به سطح وزرا ارتقا یابد که موضوع انرژی، محیط زیست، حقوق بشر، همکاریهای تجاری و اقتصادی را در برمی گیرد. موضوع سوم، مسائل منطقه ای و پایان دادن به بحرانهای منطقه ای بود. امروز بحران آوارگان باعث شده اروپا، مقداری از شرایط ما را لمس کند و موج فعالیت گروههای تکفیری را در اروپا نیز حس کند. ضرورت دارد با این احساسِ فوریت جدیدی که در اروپا ایجاد شده بیشتر به این موضوع پرداخته شده و هماهنگی بین المللی برای مقابله با افراط و تروریسم و مقابله با تروریست ها بیشتر شود.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به اینکه برخی از سیاستهای اتحادیه اروپا بر اساس اطلاعات غلط تنظیم می شد و اکنون تعدیل شده، گفت: حتی در اظهارات عمومی مسولان اروپایی درباره منطقه و سوریه واقع بینی بیشتر شکل گرفته. امیدواریم از طریق گفتگو بتوانیم این واقع بینی را بیشتر کنیم و همچنین درباره منطقه و موقعیتهای حساس کشورها که صلح و امنیت را با خطر مواجه کرده، بتوانیم مقابله کنیم و جامعه بین المللی نیز وظایف خود را انجام دهد. ممانعت از تامین منابع و جلوگیری از اعزام نیرو برای گروه های افراطی، در چارچوب همکاری های بین المللی قابل انجام است.
وی با اشاره به دیدار بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل با آقای دکتر روحانی گفت: جامعه جهانی همواره به نقش ایران اذعان داشته ولی به دلیل برخی مسایل سیاسی این واقعیت را نادیده گرفته اند. اما امروز به این نتیجه رسیده اند بدون حضور ایران، نمی توان مشکلات منطقه را حل کرد. ایران تنها عامل ثبات است که همواره و به صورت مستمر در مقابل افراط و تروریسم و فرقه گرایی حضور داشته و مشارکت جدی با دولتهای منطقه در این زمینه داشته است. این واقعیت دارد کم کم در سطح بین المللی مشخص می شود. با توجه به اینکه پرونده هسته ای به سمت حل و فصل حرکت کرده مقداری از اثرات پروژه امنیتی سازی که توسط رژیم صهیونیستی دنبال می شد، کنار رفته و دنیا دارد ما را با واقعیتهای موجود دنبال می کند. این واقع گرایی باعث می شود به صلح و امنیت در منطقه اهمیت بیشتری داده شود.
تعامل با عربستان درباره فاجعه منا
دکتر ظریف درباره پیگیری های خود و تیم دیپلماسی ایران در نیویورک در خصوص فاجعه منا گفت: همکاران ما در عربستان نگرانی هایی از میزان همکاری با سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری و دوستان ما در وزارت خارجه پس از فاجعه منا داشتند. این همکاریها ناقص بود. نمایندگان کنسولی جمهوری اسلامی طبق حقوق بین الملل باید به آسیب دیدگان منا دسترسی می داشتند، ولی دسترسی داده نشده بود. یا به دلیل ضعف کارمندان عربستان یا به دلایل دیگر که باید بررسی و برخورد شود. لذا باید به صورت اضطراری از مقامات عربستان سعودی خواسته شود برای دسترسی کنسولی، وظیفه تلخ شناسایی آسیب دیدگان، قربانیان و مفقودان که متاسفانه تعداد بسیار زیادی است-که متاسفانه به تعداد درگذشتگان امروز اضافه شد- باید صورت می گرفت. ولی شاهد همکاری خوبی از سوی سعودی ها نبودیم. لذا دوستان از بنده خواستند در اینجا با توجه به گرفتاری مسئولان در عربستان، با مسولان سعودی در نیویورک تماس گرفته شود. بدون اینکه من درخواستی برای ملاقات داشته باشم، نمایندگی ما با نمایندگی عربستان سعودی تماس گرفت که خوب است گفتگویی وجود داشته باشد که متاسفانه امکان این گفتگو فراهم نشد.
وی در ادامه توضیح داد: بنده در این زمینه در ملاقاتم با معاون دبیرکل سازمان ملل و آقای روحانی در ملاقاتشان با دبیر کل سازمان ملل گفتگو کردیم. دیروز هم روش مستقیم با عربستان سعودی جواب نداد، لذا بنده از امیر محترم کویت خواستم مداخله کند و با مداخله ایشان و صحبتی که با پادشاه عربستان داشت، شرایط بهتری را امروز شاهد بودیم. دوستان ما در کنسولگری جده به بیمارستانها و مراکز نگهداری درگذشتگان، سردخانه ها مراجعه کردند و توانستند تعداد بیشتری از اجساد را شناسایی کنند. تاکنون 135 جسد هموطنان عزیز که در این ایام مبارک به لقاالله شتافتند و باید وظیفه تلخ بازگرداندن آنها را به وطن عهده دار شویم، شناسایی شده اند. جسد این عزیزان در ساعتهای آینده از مکه مکرمه به جده منتقل می شوند تا به تهران منتقل شوند. از امروز صبح به دلیل همین تماسها که توسط بنده و آقای رئیس جمهور صورت گرفت توانستیم مقداری نسبت به وضعیت نابسامان روزهای گذشته تسهیلات بیشتری برای انجام وظیفه همکارانمان در عربستان بگیریم.
او در پایان، ضمن تسلیت مجدد به مردم ایران گفت: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند این افراد نمونه بارزی از کسانی هستند که در مسیر رسیدن به خدا، به لقا الله رسیدند. این سعادت بزرگی است ولی تلخی آن برای خانواده ها، مصیبت بزرگی است و امیدوارم بنده و همکارانم در وزارت خارجه بتوانیم ذره ای از این آلام کم کنیم و اگر امکان باشد برای رسیدن خدمات به مجروحان کمک کنیم و برای انتقال اجساد اقدام شود. انشالله همه با صبر و مدارا این آزمون بزرگ الهی را پشت سر بگذاریم. با رسیدگی به وضع حجاج ایرانی که با پایان مراسم به ایران بازخواهند گشت، بتوانیم این مرحله را نیز پشت سر بگذاریم و با دقت و جدیت سایر مراحل از جمله پیگیری های حقوقی و سیاسی را در شرایط مناسبتر دنبال کنیم که حتما این مسئله در دستور کار بنده و سایر همکارانم در وزارت خارجه خواهد بود.