بورس24 : توقع برای افت نرخ سود بانکی در شرایطی که نرخ تورم تا 15 درصد تعدیل شده در حالی مطالبه ای به حق از سوی بنگاه های اقتصادی مطرح است که دربخش دیگر بازار پول همچنان فشار ناشی از پرداخت سودهای کلان به سپرده گذاران،بانک ها را در موقعیت نگران کننده ای قرار داده است. مسابقه بانک ها برای افزایش نرخ سود بانکی از پاییز و زمستان 92 وارد فاز جدید تری شده و بر اساس تدوین برنامه های مردان اقتصادی روحانی برای کنترل حجم نقدینگی در گردش در بازار و کاهش دادن تورم شدید ،شرایط تازه ای پیش روی بانکها قرار گرفت تا با وعده سودهای روزشمار به طور متوسط تقریبا 24 درصدی ،تلاش های زیادی برای جذب نقدینگی کنند.سپرده پذیری دراین مسابقه تا حدی تشدید شد که موسسات گوی سبقت را از بانک ها همچون همیشه ربودند و سوی های بالا تر از 30 درصد را نیز به سپرده گذاران با مبالغ کلان،پرداخت کردند و این روند هنوز هم ادامه دارد.
این که مشتریان این موسسات در چنین شرایط اقتصادی و رکود فروش و فریز تقاضای کل برای تولیدات شرکت های تولیدی و صادراتی و افت قیمت های جهانی کومودیتی ها ،چگونه و از چه راهی سودهای کلان کسب می کنند که می تواننند ،تسهیلات با نرخ های بالا را بپردازند، فعلا موضوع بحث نیست.اما گرفتار شدن بانک های شناخته شده در چرخه جذب نقدینگی با تعهدات سود سپرده شرایطی را به وجود آورد که حکومت از آن سپرده گذاران شد. یعنی توقع سپرده گذاران برای تعیین قیمت سود سپرده از ارقام مصوبه شورای پول و اعتبار جلو زد تا این مصوبات همچنان مرکبی بر کاغذ مانده باشد. تقسیم سود زیر 10 درصدی در مجامع بانک ها در حالی همگان را شوک زده کرد که به ادعای برخی افراد نزدیک به دولت تاکنون سنگینی مزایا و منافع بانک ها به سمت سهامداران بود ،کفه آن از ماه های اخیر به سمت سپرده گذاران تغییر یافته است.یک مقام دولتی چندی پیش مدعی شده بود که بانک ها طی سال های مدیدی همواره منافع سهامداران را بر سپرده گذاران ترجیح داده اند و این زمانی است که هشدارهای مخالفان نرخ سود بالا که عمدتا با مبانی فکری تکنوکرات های اقتصادی دولت قدری زاویه داشتند،نادیده گرفته شد.در حالی که رصد وضعیت بازار سهام در چند سال گذشته ادعای سودرسانی قابل اعتنای بانک ها به سهامداران را تائید نمی کند.
بر اساس برخی محاسبات بانک ها در یک سال گذشته 150 هزار میلیارد تومان سود سپرده داده اند.این که بانک ها عملا قادر به تزریق منابع به بخش های خرد اقتصاد و حتی پرداخت برخی وام های ضروری نیستند، ناشی از تبعات تعهدات سنگین بانک ها است.نادیده گرفتن شرایط رکودی و تصور خروج زودهنگام از آن در حالی نوک انتقادات را در این روزها متوجه کل کابینه دولت کرده که اعلام نگرانی 4 وزیر در حمایت از بازار سرمایه و با انگیزه حمایت از برخی شرکت های تحت امرشان ،نوعی اختلاف دیدگاه با تفکرات مسعود نیلی مشاور ارشد اقتصادی دولت و همفکران او در ترجیح ریزش تورم بر خروج از رکود را مشخص تر می کند.
بانک ها در این میان با تفکر مستولی بر بانک مرکزی و تیم سیاست ساز پولی به میدان افزایش سود بانکی و متعهد ماندن به پرداخت سودهای کلان هل داده شده اند. بانک ها در حالی مبالغ سنگینی بایت سود سپرده به صورت ماهانه و روز شمار می پردازند ،که بررسی تراز منابع و مصارف روزانه برخی شعب نیز می تواند به این ادعا شفافیت بیشتری بدهد. برخی شعب بانکی بیش از آن که سود تسهیلات دریافت کنند،سود سپرده می پردازند.
این شرایط در حالی در سال های قبل بانک ها را قادر می ساخت تا از محل افزایش میزان تسهیلات دهی سود های بیشتری شناسایی کنند که از سال 92 تقریبا ماندگاری سپرده های دیداری(حسابهای جاری) را به نقصان می رود و در پایان 93 عملا منفی شده است.
بر اساس ارقام نماگر های اقتصادی بانک مرکزی در اسفند ماه سال 90 میزان سپرده های دیداری نظام بانکی (حساب های جاری)18.9درصد افزایش یافته و به 634 هزار و 363 میلیارد ریال رسیده بود. این میزان در پایان سال 91 با 27 درصد افزایش 806هزار و 553 میلیارد ریال شد.در پایان سال 92 این میزان کمتر از 7 درصد افزایش داشت و در نهایت تا 861 هزار و 942 میلیارد ریال بالا رفت. در اسفند ماه 93 رشد منفی 7دهم درصدی مانند سپرده های نظام بانکی در حساب های جاری را به 855 هزار و 885 میلیارد ریال کاهش داد.
در خرداد ماه امسال اما سپرده دیداری مردم نزد بانکها نیز به رقم 82 هزار میلیارد تومان در خرداد 94 رسیده که در یکسال اخیر 3.6- درصد رشد منفی داشته و در 3ماه اول سال 94 نیز با کاهش 3.5 درصدی همراه بوده است.
در همین حال در پایان سال 93 میزان سپرده های دیداری بانک ها نزد بانک مرکزی نیز تا 65 درصد منفی شده است.
ریزش سهم سپرده های دیداری از مجموع مانده سپرده های بانکی که با هدف حبس نقدینگی ها در بانک ها و همراستایی با سیاست های اقتصادی تکنوکرات های دولت صورت گرفته خود دلایلی دیگری نیز دارد.ترغیب برخی بانک ها به ایجاد یک حساب پشتیبان برای حساب های جاری اتفاق دیگری بود که عملا دست بانک ها را برای ایجاد انگیزه در جذب سپرده های حساب های جاری و پرداخت سود به این دسته از حساب ها که تاکنون سودی به آن ها تعلق نمی گرفت ،باز کرده است و از همه مهم تر موجب افزایش هزینه بانک ها شده است.عملا مشتریان با داشتن این حساب ها حساب جاری خود را همیشه خالی نگاه می دارند تا به آن ها سود روز شمار 20 درصدی پرداخت شود و هنگام سر رسید چک صادر شده خود ، اقدام به پر کردن حساب جاری و از این حساب ها می کنند،یا این که به محض رجوع چک به بانک خود بانک با تماس با صاحب چک،مبلغ تعهد شده در آن را از حساب پشتیبان می پردازد.این اتفاق در یکی دو سال اخیر به حجم تعهد بانک ها در پرداخت سود سربار شده است.
پرداخت سود به این حساب ها در حالی است که برخی کارشناسان گره زدن حساب های سپرده به حساب های پرداختنی را کار نادرستی می دانند.این در حالی است که پیش از این فرهاد حنیفی مدیرعامل گروه توسعه ملی در انتقادی پرداخت سود به حساب های جاری را یکی از عوامل افزایش هزینه بانک ها خوانده بود.
حساب پشتیبان قیمت تمام شده پول را بالا می برد
حیدر مستخدمین حسینی ، معاون پارلمانی اسبق وزارت اقتصاد و مدیر عامل اسبق موسسه اعتباری توسعه با بیان این که در شرایطی که اقتصاد بیمار است،همه نوع مکانیسمی برای تجهیز منابع توسط بانک ها ممکن است به کار گرفته شود.ایجاد حساب پشتیبان برای حساب های جاری در حالی با اصلاحیه هایی فراهم شد که بر اساس مقررات بانک مرکزی هر گونه پرداخت سود به حساب های جاری خلاف است.
وی افزود:ایجاد حساب پشتیبان قیمت تمام شده پول در شعب را بالا می برد.چراکه افزایش هزینه تجهیز منابع در بانک ها موجب افزایش قیمت تمام شده خدمات بانکی می شود.در شرایطی که قیمت تمام شده پول در بانک های خصوصی بیش از24 درصد است، بانک ها در دادن تسهیلات با نرخ های فعلی زیان می کنند.وی رقم پرداخت سود سالانه 150 هزار میلیارد تومان سود سپرده های بانکی را با توجه به رقم تقریبی 750 هزار میلیارد تومان مجموع سپرده های بانک ها را حداقل میزان سود پرداخت شده عنوان کرد چراکه بانک ها اغلب سودهایی خارج از سیستم نیز گاهی پرداخت می کنند.وی در عین حال سیاست ترجیح کنترل تورم بر خروج از رکود را در تحمیل شرایط بر بانک های کشور، از پیش شکست خورده دانست.
ماهیت این کار خوب نیست
فتحعلی خوشبین معاون مدیر مدیرعامل بانک ملت درامور مالی هم معتقد است که این اتفاق در کل شبکه بانکی انجام شده و در پایان هر روز سپرده های دیداری به شبه پول تبدیل می شود و این کار در شرایط فعلی که اغلب بخش ها در شرایط رکودی هستند، طبیعی به نظر می رسد چراکه سپرده گذاران به دنبال حداکثر دریافت سود از بانک ها هستند. وی گفت : ماهیت این کار از اساس خوب نیست.
برداشتن حساب پشتیبان منابع را جذب موسسات غیر شفاف می کند
محمود رضا خواجه نصیری ، رییس سابق اداره نظارت بر بازارهای بورس ومدیر عامل فعلی تامین سرمایه آرمان موجودیت این حساب را نوعی آبشن برای رقابت بانک ها می داند و معتقد است منابع بانک هایی که به صورت شفاف تر با هم رقابت می کنند، به سوی موسساتی می رود که در شرایط فعلی امکان دسترسی کامل بانک مرکزی به آن ها نیست و جریانپول تغییر می کند.در واقع اگر برداشتن این امکان موجب شود تا برخی موسسات غیر شفاف در جذب منابع ، بانک های شفاف را دور بزنند، اتفاق خوبی نیفتاده است.
بدترین کار سیستم بانکی بود
حسن علی قنبری ، مدیر عامل سابق بانک سپه اما ایجاد حساب های پشتیبان را بدترین کار سیستم بانکی عنوان نموده و معتقد است که این کار خلاف قانون و مقررات است که حساب هایی که ماهیت بلند مدت دارند را با حساب هایی که ماهیت پرداختی(ابزار پرداخت در اختیار دارند) داشته باشند ، گره بزنیم. به گفته وی،لینک شدن حساب های پس انداز با حساب های جاری موجب خلق پول بیشتر می شود، سرعت گردش و عرضه پول را بیشتر می کند .هر چقدرا ین ارتباط را کم کنیم ، می توانیم سرعت گردش پول را نیز کمتر کنیم.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.