بحران آب و کسب و کارهای آینده...؟

محدودیت های کلیدی آب در کسب و کار اعلام شد.

به گزارش بورس24 ، نشست "بحران آب در ایران و جهان، نگاه از زاویه اقتصاد و کسب و کار "در شرکت کارگزاری بانک کشاورزی با حضور حامد قدوسی استادیار فاینانس موسسه مدیریت فناوری استیونز برگزار شد.

در این نشست حامد قدوسی با ارائه مطالبی مفصل در این خصوص گفت: بحران آب مساله ای چند وجهی است و اقتصاد صرف بخشی از آن است. این مسئله روی یک بخش متمرکز است. بحران آب در بخش های اقتصاد، مسائل اجتماعی، فناوری، سیاست های دولتی، حقوق مالکیت، مدیریت منابع آب و مدیریت کشاورزی منعکس شده است.

وی ادامه داد: بحران آب در سطح محلی و جهانی جدی است این شکاف بهره وری بزرگ است اما فرصت برای بهبود آن تا حدی وجود دارد. فناوری موتور پیشرانه پر کردن این شکاف است ولی ارتقا فناوری خود ماحصل انگیزه های اقتصادی است. متاسفانه انگیزه ها برای ارتقا فناوری در کشاورزی و آبیاری هنوز خیلی قوی و کارا نیست.

وی معتقد است: البته در ایران موانع غیراقتصادی زیادی برای اصلاح مکانیسم های انگیزه ها وجود دارد.

قدوسی با اشاره به روندهای کلیدی موثر بر بحران جهانی آب عنوان کرد: از جمله این روندها می توان به رشد جمعیت و شهرنشینی، رشد اقتصادی در سطح جهانی و تغییر اقلیم اشاره کرد که تغییر اقلیم شامل تغییر توزیع بارش بین کشورها، تغییر الگوی توزیع زمانی داخل کشورها و افزایش تبخیر در مناطق گرم می شود. همچنین ریسک های مربوط به آب شامل تغییر در جریان ورودی، اتفاقات حدی و تغییر در پراکندگی بارش است.

حامد قدوسی با اشاره به ترکیب نامتوازن فراوانی آب و کشاورزی تصریح کرد: تمرکز بخش مهمی از آب شیرین در کشورهایی با محدودیت زمین وجود دارد ضمن اینکه افزایش دستمزد و کاهش تولید کشاروزی در کشورهای توسعه یافته دیده می شود؛ همچنین نگرانی های محیط زیستی در کشورهای توسعه یافته و کاهش تولید کشاورزی احساس می شود.

این اقتصاددان با نگاهی به بحران جهانی عنوان کرد: باید تعادل تولید و مصرف تجمیعی از مسیر آب مجازی وجود داشته باشد. بحران آب در جهان برابر با بحران تولید غذا است.

وی تاکید کرد: برای حل بحران آب یک راه حل واحد و مسلط وجود ندارد. سه محدودیت کلیدی پیش رو برای بحران آب بودجه آب محیط زیست، بودجه کربن ( پیوند آب و انرژی ) و بودجه نیترات است. برخی روابط سیستمی در مساله آب کشاورزی ایران به صورت زیر می تواند باشد.

قدوسی گفت: برخی ملاحظات این موضوع شامل تنوع منطقه ای و یک دست نبودن مسایل آب در ایران، نقد باورهای نادرست حول بحران آب، بزرگ نمایی در مورد قدرت دولت برای تغییر رفتار، توجه به ماهیت بحران آب و مدیریت و تعارض زای منابع آب است.

حامد قدوسی خاطر نشان کرد: ردپای آب شامل معانی متفاوتی است، آب سبز به معنای آب باران، آب آبی به معنای رودخانه ها و منابع زیرزمینی و آب خاکستری به مفهوم آلودگی آب است.

وی دو راه حل اصلی بحران آب را افزایش بهره وری و تغییر الگوی کشت دانست و بیان داشت: افزایش بهره وری آب کشاورزی به معنای افزایش شدت کشت، افزایش سطح کاشت، تغییر به محصولات آب بر و کاهش میزان کم آبیاری است. ارتقای بهره وری آب کشاورزی در شکل زیر نشان داده می شود.

وی تصریح کرد: مفهوم آب بازگشتی شامل اتلاف از منظر کشاورز و تغذیه سفره ها از منظر مدیریت منابع آب بوده است ضمن اینکه اثر مثبت آب بازگشتی رابطه مستقیم با سطح آب های زیر زمینی و رابطه منفی با دمای منطقه دارد. از دلایل اینکه اقتصاد آب ضعیف است می توان به ارزش پایین واحد آب، سابقه تخصیص بدون قیمت، امکان مصرف پنهان، مبادله پذیری پایین آب و امتیازات سیاسی حول آب اشاره کرد.

قدوسی در خصوص اینکه چطور می توان اقتصاد آب را تقویت کرد، گفت: از جمله این موراد می توان به تعریف حقوق مالکیت و اعمال مقررات در برداشت حجمی آب، قیمت گذاری ذاتی و منطقه ای آب های بخش عمومی، تشکیل بازارهای آب و حذف اختلال در سایر بازارهای ( کشاورزی، انرژی ) اشاره کرد.

وی تاکید کرد: بازار آب انگیزه کارایی مصرف و سرمایه گذاری در فناوری را افزایش می دهد، ولی نمی تواند مشکل کمبود بلند مدت آب را حل کند. بحران آب در ایران یک دوره بی خبری یا انکار بوده که در دوره سال 1350 تا 1390 بوده، دوره وحشت زدگی نیز از سال 1390 تا 1395 بوده است. ضمن اینکه دوره آگاهی و شناخت مربوط به سال 1393 بوده و دوره عمل و پیاده سازی آن در سال 1394 رخ داد اما اینکه دوره مدیریت بلند مدت چه زمانی باشد مشخص نیست.

حامد قدوسی در پایان به عنوان جمع بندی موضوع گفت: بحران آب در سطح جهانی منجر به کاهش سرانه آب، تغییر رژیم غذایی، تغییر اقلیم و شهرنشینی می شود. بحران آب در ایران نیز باعث فشار به منابع آب آبی و شکاف بهره وری در آب کشاورزی می شود. راه حل این بحران در تصفیه، پساب، آب شیرین کن ها، بهره وری کشاورزی بازارهای آب و... نهفته است.