بورس تهران به بخش مراقبت های ویژه منتقل شد! / تحلیل عسگری مارانی از دلایل وخامت حال بازار سهام

وضعیت برای خیلی ها خسته کننده شده است؛ اینکه دائم اتفاقات خوب مثل برجام و قراردادهای خارجی و ... بیفتد اما آخرش بازار رنگ قرمز بگیرد، تحملش برای خیلی ها سخت شده. بسیاری از شرکت ها بودجه پیش بینی شده خود نسبت به سال گذشته افزایش داده اند و این نشان می دهد امسال چشم انداز بدی برای بورس وجود ندارد. اما با این حال، بازار در اکثر روزها منفی است. در چنین شرایطی، ضمیر ناخودآگاه بسیاری از سرمایه گذاران حقیقی، به دنبال یک «زمستان 94» می گردد؛ زمستانی که گرمای شاخص، یخ معاملات را باز کرد و بسیاری از سهامداران، هرچه در دو سال ضرر کرده بودند، در دو سه ماه جبران شد و به سود خوبی رسیدند.

بورس24 درخصوص آخرین وضعیت بازار سرمایه و دلیل طولانی شدن روند ناامیدکننده بورس با علیرضا عسگری مارانی، یکی از خبره های بازار سهام گفت و گو کرده است.

او در مورد اینکه بازار سرمایه با عدم اقبال از سمت سرمایه گذاران و فعالین اقتصادی رو به رو شده، این موضوع به چه دلیل به وجود آمده است، گفت: بخش واقعی اقتصاد ایران هنوز راه نیافتاده و تا زمانی که این بخش حرکت نکند اتفاقی چه در بورس و چه در سایر بخش های اقتصادی نخواهد افتاد. وقتی سیاست های دولت فعلی هنوز مشخص نیست و ما در شرایط اینچنینی قرار داریم نباید انتظار رشد در تمام بازارها اعم از بورس، مسکن و... را داشته باشیم.

وی ادامه داد: دولت آقای روحانی مجددا روی کار آمد اما هنوز وزرا، کابینه و سایر مسئولین مشخص نیستند. تاریخ اثبات کرده که همیشه در چنین دوره های زمانی ای به دلیل عدم مشخص بودن کابینه دولت، رفتارهای اینچنینی در سرمایه گذاران اتفاق می افتد. اما نکته دیگری که باید عنوان شود این است که آیا واقعا ما در بخش های اقتصادی نه به معنای وزرای امور اقتصادی و بانک مرکزی بلکه به معنای وزرات صنایع، وزارت مسکن و شهرسازی و.. تغییرات را دیده ایم یا خیر. این وزرات خانه ها نیاز به حرکت دارند.

به سوالات سرمایه گذاران پاسخ بدهید

وی بیان داشت: نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، برنامه ششم توسعه و تاثیر آن بر اقتصاد است، این برنامه با توجه به تعهدات دولت به کار گرفته شده اما هنوز الگوهای اجرایی آن مشخص نیست و اینکه برای توسعه اقتصادی و رشد پایدار چگونه باید پیاده سازی شود. آیا با تغییر در سیاست های پولی و مالی اجرایی خواهد شد؟ تعرفه های گمرکی تغییری خواهد کرد؟ مبارزه با قاچاق عملی می شود؟ و صدها سوال دیگر که پاسخ به آن ها هنوز مشخص نیست، سوالات سرمایه گذاران باید مشخص شود تا آن ها هم افق خود را برای سرمایه گذاری روشن نمایند.

عسگری مارانی تاکید کرد: برخی سیاست ها باید بعضا بازنگری شده و لازم است که به گونه ای دیگر به آن توجه شود. بازار سرمایه ایران نیز تاثیرگذاران متعددی دارد، قست عمده این بازار در دست صندوق های سرمایه گذاری، شرکت های سرمایه گذاری، بانک ها، بیمه ها و... است. این نهاد ها هم تحت قوانین گذشته نیستند و محدودیت هایی بر آن ها اعمال شده، باید بررسی شود که آیا این محدودیت ها به نفع بازار است یا به ضرر آن، همه موارد گفته شده چه در بخش اقتصاد و چه در بخش های کوچک تر دست به دست هم داده اند تا اینچنین شرایطی بر بازار حاکم شود.

ابهامی به نام سهام عدالت

وی هشدار داد: کابینه دولت محترم فعلی باید تصمیمات شجاعانه ای بگیرد، سیاست گذاری ها و رهبری باید مشخص شود. به عنوان مثال یکی از مصادیق سهام عدالت است که تکلیف آن هنوز مشخص نیست، سرنوشت این سهام چه خواهد شد و توسط چه ارگانی اداره خواهد شد. این مثال کوچکی از ابهام در بدنه اقتصادی ایران است.

وی در پاسخ به این سوال که در مقام مقایسه بازار سرمایه با سال گذشته، در همین برهه از زمان، با اینکه بسیاری از شرکت ها تعدیل درآمدی را داشته اند، اما بازار بورس وضعیت بهتری را نشان نداده، چه نظری دارید، گفت: خیلی از این رشد ها پیشخور شده اند و خیلی های دیگر درگیر عدم شفافیت اقتصادی اند. باید بین وزرات خانه ها، مانند وزارت امور اقتصاد دارایی، بانک مرکزی و... تقسیم کار صورت گیرد، باید پیشران های اقتصادی را سر و سامان دهیم. درست است که برجام اتفاق افتاد اما ما موفقیت های آن را در بخش ها اقتصادی ندیدیم، هنوز از تاثیر آن در بخش اقتصادی بهره ای نبرده ایم. از طرفی حوادث حاکم بر منطقه همچون داعش، سیاست های قطر و... مسلما بر اقتصاد کشور ما هم تاثیر می گذارد.

این کارشناس با سابقه اقتصادی یادآور شد: از طرفی واقعا نرخ بهره بالای بانکی معنا و مفهوم ندارد، ما هنوز نتوانسته ایم نرخ بهره بانکی را پایین آورده و اصلاحات را اعمال کنیم. سیاست های تنبیهی در بخش مسکن معنا ندارد. در تمام اقتصادهای پیشرفته سیاست های تشویقی برای بخش مسکن در نظر می گیرند، با اعمال سیاست های تنبیهی مسکن، ثروتی که در بخش مسکن قفل شده سرنوشت نامشخصی دارد. این ثروت به کجا باید برود. ما باید واقعیات را بپذیریم، باید قبول کنیم که ساختمان سازی و خانه های مسکونی بیش از نیاز جامعه ایرانی ساخته شده، پس به فکر راه حل برای آن باشیم، راه حل این موضوع با عملی کردن سیاست های تنبیهی همچون مصوبه اخیر و اخذ مالیات، نیست.

راه فروش مسکن مازاد به خارجی ها

عسگری مارانی به عنوان مثال برای سیاست تشویقی در بخش مسکن گفت: به عنوان مثال می توان گفت، هر مسلمان یا شیعه ای که در ایران آپارتمان بخرد، از او مالیات گرفته نمی شود، یا امکانات دیگری در اختیار او قرار می گیرد، باید فضای کسب و کار فراهم شود. این یک مثال کوچک برای راه اندازی بخش مسکن هم از منظر خرید خانه های خالی و هم از منظر جذب سرمایه گذار خارجی و هم تناسب با فرهنگ جامعه ایرانی است.

وی با اشاره به انتخابات اخیر ریاست جمهوری و صحبت های کاندیداها در مناظرات، توضیح داد: نکته ای که در صحبت های شش کاندید ریاست جمهوری مشترک بود و به آن اشاره شد، راه اندازی دولت الکترونیک و کاهش هزینه ها بود. اما این که این موضوع چگونه عملی شود هنوز مشخص نیست. وزارت خانه ها منشور سرمایه گذاری ندارند. یک سرمایه گذار وقتی وارد وزارت مربوطه می شود، اصلا نمی داند چه باید بکند و به بیان ساده به کجا مراجعه کند، این یعنی عدم وجود منشور سرمایه گذاری در وزارت خانه های کشور؛ دولت الکترونیک برای جذب سرمایه گذار باید منشور سرمایه گذاری داشته باشد و این منشور به صورت شفاف در فضای کسب و کار ملی ارائه شود. محدودیت های سرمایه گذاری باید برداشته شود. ضمن اینکه منشور سرمایه گذاری باید در تمام وزرات خانه ها اعم از وزارت صنایع، اقتصادی، بخش های IT و... اعمال شود.

نکات مبهم باید رفع شوند

علیرضا عسگری مارانی هشدار داد: متاسفانه ما در همه جای ایران دست و پای خود را بسته و انتظار معجزه داریم، محدودیت ها باید برداشته و اصلاح شود، بگذاریم اقتصاد حرکت کند. به عنوان مثال وقتی مدیران فعال و با تجربه را با تبصره 241 و عدم فعالیت در بیش از یک بخش محدود می کنیم، بنگاه های ما رشد نمی کنند. درست است که باید به جوان های مستعد رشد توجه کرد اما بنگاه های اقتصادی ایران نیاز به افراد با تجربه دارد تا از بحران ها عبور کند. جوان ها باید تجربه دار شده و سپس پست های مهم به آن ها واگذار شود. باید در نظام بنگاه داری در راستای شایسته سالاری افراد مناسب را در سمت های مورد نظر قرار دهیم. باید نظام های اصلاحی، مجمع، کمیته جبران خدمات، کمیته حسابرسی و... در بنگاه ها نهادینه شود.

وی با اشاره به معاملات بازار بورس بیان داشت: معاملات بازار باید مشخص شود، نوسانات زیاد قیمت ها در این بازار به معنای استفاده معامله گران از نقاط ضعف بنگاه ها است، بورس بستر رشد بازار است و این بستر باید آماده شود. همان طور که گفته شد تا بخش واقعی اقتصاد شفاف نشود، تا نقدینگی کافی، که وجود هم دارد، وارد بدنه اقتصاد نشود، وضعیت این گونه خواهد بود. سرمایه گذار عاقل است و از ابهام دوری می کند، این موضوعات باید رفع شود. تمامی موارد وظیفه ریاست جمهوری، معاونین و اعضای کابینه ها است، دولت باید بنشیند صنعت به صنعت مشکلات را بررسی کند این موضوع هم با تنها دو جلسه در سال برای هر صنعت رفع می شود. باید جراحی عمیق در صنایع کشور اتفاق بیفتد.

در ایران حاکمیت شرکتی نداریم

مدیرعامل باتجربه شرکت سرمایه گذاری ملی ایران هشدار داد: corporate governance یا حاکمیت شرکتی در بنگاه های ایران وجود ندارد. corporate governance به معنای مجمع و هیئت مدیره شایسته سالار است. به عنوان مثال طی 8 سال گذشته حقوق و دستمزد افزایش داشته اما قیمت ارز تقریبا ثابت بوده. همین موضوع منجر می شود که توان صادراتی گرفته شود. دولت برای اینکه بخواهد حرکت کند، باید هزینه های خود را کاهش دهد، اخذ مالیات به حق صورت گیرد تا شاهد عدالت مالیاتی باشیم، دولت باید برای حرکت بخش مسکن خود حرکت کند و جاهایی که بخش خصوصی و عمومی وارد می شود حمایت جدی کند.

وی خاطر نشان کرد: ما به دلیل وجود تحریم ها و مواردی همچون اجرایی کردن استانداردهای IFRS باید برای رفع مشکلات بنگاه ها تک تک راه حل ارائه دهیم. وزرای مربوطه، رئیس بانک مرکزی و سایر مسئولین دولت باید بنشینند و به مباحث جزء بپردازند، آن ها را بسنجند و سپس موانع، مشکلات، صادرات و... را مورد توجه قرار دهند، نکات مورد نظر برای پیشرفت را بیان کنند و راه پیشروی را به طور عملی اجرایی کنند، رشد اقتصادی در گروی تصمیم گیری جدی تمامی مسئولین است. شرایط نقدینگی در کشور علارغم اینکه نقدینگی کافی وجود دارد، باید رفع شود. باید بدانیم که بنگاه ها از اعمال 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده به صورت نقدی و پیش پرداخت آسیب می بینند، چرا که فروش بنگاه ها اکثرا نقدی نبوده و با تاخیر چند ماهه نقدینگی وارد شرکت ها می شود. این موضوع جزئی در تمام صنایع وجود دارد. وزیر محترم دارایی باید بنشیند این مسائل را حل کند. اگر می خواهیم جلوی قاچاق را بگیریم باید شجاعانه و با جدیت عمل کنیم، نظام تعرفه ها باید اصلاح شود. نرخ دلار باید بالا رود. همه و همه به یکدیگر متصلند. رفع مشکلات اقتصادی همان طور که گفته شد نیاز به تصمیمات شجاعانه دارد.

وی تاکید کرد: تا زمانی که corporate governance در بنگاه های ما اجرایی نشود ما توان سرمایه گذاری نداریم و نه تنها از تکنولوژی بهره نمی گیریم که روز به روز گرفتاری ها بیشتر می شود. متاسفانه نه تنها بازار بورس که سایر بازارهای موازی همانند مسکن، ارز و... وضعیت مناسبی ندارند. تنها تفاوت بازار بورس با سایر بازارها این است که نوسانات و تغییرات قیمتی با چشم دیده و لمس می شود، واقعیت این است که مابقی بازارها هم همین وضعیت را دارند اما دیده نمی شود. باید ابهام ها برداشته، محدودیت ها اصلاح، سیاست های تشویقی اعمال و مشکلات بنگاه ها جزء به جزء بررسی شود. وقتی مشکلات بنگاه ها رفع شود صنایع حرکت خواهند کرد، نقدینگی وارد خواهد شد، شرکت ها رشد خواهند کرد و در نتیجه بازار سرمایه هم حرکت بخش واقعی را نمایان خواهد ساخت.