معاون حمل و نقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران گفت: کسانی که بدنبال خرید بلوک سهام سایپا هستند باید برنامه خود را ارائه کنند و توان مالی و مدیریتی داشته باشند. متقاضیانی که شریک خارجی دارند در اولویتند.
بورس24 : امروز یکشنبه 14 اردیبهشت 1404 در برنامه “میز اقتصاد” شبکه خبر، مسئولان و کارشناسان درباره ابعاد واگذاری سهام سایپا و ایران خودرو به بخش خصوصی صحبت کردند. این انتقال گامی مهم برای بهبود مدیریت و ارتقای رقابت‌پذیری صنعت خودرو است. اما این مسیر چالش‌ها و ملاحظات خاص خود را دارد که نیازمند توجه ویژه است.
دولت سهام خودروسازان را چگونه واگذار می‌کند؟
سهیل معمارباشی، معاون بهره‌برداری و صنایع حمل و نقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، در خصوص وضعیت سهام دولت در دو خودروساز سایپا و ایران خودرو گفت:
سهام دولت در سایپا:
در سال ۱۳۶۵، با مصوبه هیئت وزیران، ۱۰۰ درصد سهام سایپا به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) واگذار شد. از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۹ بخشی از سهام سایپا به متقاضیان بخش خصوصی واگذار شد و در سال ۱۳۷۷ سهام دولت به زیر ۵۰ درصد رسید. در حال حاضر ترکیب سهام سایپا به این شرح است:
- ۱۶.۸۲ درصد در اختیار دولت
- ۹ درصد متعلق به صندوق فولاد
- ۱۰ درصد تحت مالکیت گروه کرمان موتور
- حدود ۴۲ درصد سهام “تودلی” (سهام تحت مالکیت شرکت‌های زیرمجموعه خود سایپا)
- بخشی دیگر نیز سهام خرد است.
سهام دولت در ایران خودرو:
در حال حاضر، تنها حدود ۵ درصد از سهام ایران خودرو در اختیار دولت باقی مانده است.
براساس بند “ب” ماده ۵ قانون برنامه هفتم توسعه، دولت موظف است تا مرداد ۱۴۰۴ سهام “تودلی” را واگذار کند. این سهام‌ها متعلق به زیرمجموعه‌های خود شرکت سایپا هستند و باید مطابق قانون به متقاضیان منتقل شوند.
چرا سهام خودروسازان خصوصی می‌شود؟
معمارباشی تأکید کرد که خصوصی‌سازی صنعت خودرو با اهدافی چون:
- افزایش رقابت‌پذیری
- ارتقای کیفیت خودرو
- بهبود روند توسعه محصولات و ایمنی خودروها
- ورود منابع مالی جدید به چرخه مدیریت خودروسازی
برنامه‌ریزی شده است. وی توضیح داد بهترین روش برای این واگذاری، فروش سهام “تودلی” سایپا است که سود حاصل از آن به خود شرکت بازمی‌گردد. این مکانیسم می‌تواند چالش‌هایی نظیر تأمین مالی و هزینه‌های سنگین جاری را حل کند.
خریداران احتمالی سهام سایپا؛ اهلیت مهم‌ترین معیار
به گفته معمارباشی، واگذاری سهام به متقاضیانی انجام می‌شود که اهلیت مالی و مدیریتی داشته باشند. این افراد یا گروه‌ها باید توانایی اجرای پروژه‌های مهم و توسعه‌ای در صنعت خودرو را ثابت کنند. طرفداران شریک خارجی در اولویت قرار دارند. چرا که تجربه همکاری با شرکت‌های بین‌المللی می‌تواند منجر به ورود دانش و تکنولوژی پیشرفته به صنعت خودرو کشور شود.
نقش برنامه دولت در بعد از واگذاری
علی قاسمیان مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، تأکید کرد که خصوصی‌سازی یک ابزار است نه یک هدف. وی افزود:
«ما نباید فقط برای واگذاری سهام جشن بگیریم. خصوصی‌سازی باید با هدف ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد و صنعت همراه باشد.»
او هشدار داد اگر حاکمیت نظارت کافی نداشته باشد، ممکن است منافع ملی قربانی شود و شرکت خصوصی تنها به سوددهی شخصی فکر کند.
لزوم بررسی دقیق سوابق متقاضیان نیز مورد اشاره وی قرار گرفت. قاسمیان گفت:
«باید اهلیت متقاضیان بر اساس سوابق خودروسازی، همکاری با قطعه‌سازان و توان مدیریتی ارزیابی شود. نمی‌توان این صنعت بزرگ را به کسانی سپرد که سابقه منفی یا رفتارهای غیرمسئولانه داشته‌اند.»
سناریوهای مطرح برای خصوصی‌سازی سایپا
معاون حمل و نقل سازمان گسترش سناریوهای مختلف واگذاری سهام سایپا را مطرح کرد و افزود:
- اهلیت مالی و مدیریتی خریداران حیاتی است.
- پروسه واگذاری باید تضمین کند که منابع مالی به درستی وارد چرخه فعالیت‌ها شود.
- از مشورت خبرگان فنی و مالی برای نهایی کردن سناریوها استفاده می‌شود.
وی ابراز امیدواری کرد این واگذاری به ارتقای رقابت‌پذیری و تحول مطلوب در صنعت خودرو منجر شود.
چالش‌ها و هشدارها در مسیر واگذاری
کارشناسان در برنامه میز اقتصاد درباره تهدیدات واگذاری مدیریت صنعت خودرو هشدار داده و بر لزوم سیاست‌گذاری دقیق از سوی حاکمیت تأکید کردند.
قاسمیان مقدم گفت:
«ما باید قبل از واگذاری برنامه‌ای جامع داشته باشیم. نباید با رویکرد “واگذار کنیم و بعد ببینیم چه می‌شود”، پیش برویم. اگر تغییرات بدون نظارت دقیق رخ دهد، ممکن است تبعات جبران‌ناپذیری ایجاد شود.»
وی همچنین به مسئله گران‌فروشی و جریمه‌های سنگین قبلی برخی شرکت‌ها اشاره کرد و نسبت به ورود افراد فاقد اهلیت واقعی به این فرآیند هشدار داد.
امکان خرید سهام سایپا برای شرکای خارجی
معمارباشی بار دیگر تأکید کرد:
«متقاضیانی که شریک خارجی دارند، در الویت خواهند بود. این رویکرد می‌تواند به جهش‌های فناورانه و بهبود کیفیت محصولات صنعت خودرو کمک کند.»
جمع‌بندی؟ گام‌های حیاتی در خصوصی‌سازی صنعت خودرو
واگذاری سهام و مدیریت صنعت خودرو به بخش خصوصی باید با دقت و برنامه‌ریزی بلندمدت انجام شود. این فرآیند می‌تواند به شرط انتخاب متقاضیان واجد شرایط و اتخاذ سیاست‌های درست، تحولی بزرگ در این حوزه ایجاد کند و صنعت خودرو ایران را به مسیر توسعه و رقابت بین‌المللی هدایت کند.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.