خوب های بورس کدامند؟/سقوط در انتظار چه سهم هایی است!؟

سمینار تخصصی «بررسی چشم انداز بازار سرمایه در سال 1394» با سخنرانی دکتر ادیب، اقتصاددان و دکتر آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام مورخ 20 اردیبهشت ماه 94 در هتل لاله تهران برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی شرکت کارگزاری صندوق بازنشستگی کشوری(صبا جهاد)، در ابتدای این سمینار که با استقبال گسترده مدیران و مسئولان اقتصادی، ارکان بازار سرمایه و جامعه دانشگاهی کشور برگزار شد ابتدا دکتر خسرو مصلح آبادی مدیرعامل شرکت کارگزاری صندوق بازنشستگی کشوری(صبا جهاد) ضمن خوش آمدگویی به شرکت کنندگان ابراز امیدواری کرد با توجه به این که سال 94 به عنوان سال همدلی ملت و دولت نام گرفته است با استفاده با تدابیر دولت تدبیرو امید بازار سرمایه رونق بگیرد .

وی با اشاره به رسالت شرکت های کارگزاری در بازار سرمایه گفت: شرکت های کارگزاری یکی از ارکان مهم بازار سرمایه هستند و بر همین اساس شرکت کارگزاری صندوق بازنشستگی کشوری(صبا جهاد) به عنوان عضوی از این بازار وظیفه خود دانست تا در قالب این سمینار زمینه بررسی چشم انداز آینده و سال جاری را فراهم کند.

در ادامه این سمینار دکتر محمد حسین ادیب، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان به بررسی وضعیت اقتصاد کشور و بورس پرداخت.

کاهش ارزش سرمایه گذاری ، از بازار مسکن تا بازار سرمایه

وی در ابتدا با ارائه مثالی از بخش های مختلف اقتصاد کشور و کاهش ارزش سرمایه گذاری گفت: اگر ارزش بازار سرمایه را در 15 دی 92 (که بازه افزایش قیمت بود ) با ارزش امروز آن مدنظر قرار دهیم و به دلار تبدیل کنیم ، متوجه خواهیم شد که 66 درصد کاهش داشته است البته این موضوع را نیز باید در نظر بگیریم که 20 هزار میلیارد تومان نیز شرکت جدید طی این مدت وارد بازار شده است ، اما به هر صورت بر مبنای ارزش دلار و به صورت خالص 70 درصد ارزش بازار سرمایه کاهش یافته است .

وی افزود: در بخش مسکن نیز بر اساس یک مطالعه میدانی در فروردین ماه سال جاری 50 هزار واحد مسکونی به فروش رسیده که نسبت به اسفند ماه سال 93، 30 درصد کاهش داشته است. علاوه بر این طی این مدت از لحاظ ارزش نیز بررسی ها نشان می دهد قیمت مسکن 30 درصد در تهران و 25 درصد در قم کاهش داشته است .

وی افزود : اگر شخصی در حال حاضر یک میلیون تن سیمان خریداری کند ارزش این کالا 100 میلیارد تومان خواهد بود و حال اگر قصد داشته باشد در همین زمان یک کارخانه سیمانی افتتاح کند، ارزش این کارخانه 400 میلیارد تومان خواهد بود.

وی با نتیجه گیری از این موارد و طرح این سوال که چرا باید برای سرمایه گذاری در صنایعی همچون سیمان سود صفر درصدی در نظر گرفته شود بطوریکه در هزینه خرید یک میلیون تن سیمان 100 میلیارد تومان و هزینه خرید همان کارخانه ار 400 میلیارد تومان است گت : متاسفانه خرید و فروش دارایی های سرمایه ای به حدی کاهش یافته که تنها می توان گفت متوقف نشده و رکود آن بسیار سنگین است و به مرحله توقف رسیده است.

تحریم به معنای واقعی وجود ندارد

دکتر ادیب با اشاره به این مورد که گفته می شود این رکود، با تحریم های اقتصادی ارتباط دارد گفت : بر اساس فرمولی كه وزیر اقتصاد دولت قبل در برنامه پایش مطرح کرد میزان درآمدی که از فروش نفت در زمستان امسال به خزانه واریز شد و بر اساس فرمول درآمد نفت در ایران طی چهل سال گذشته، در عمل و به طور قطعی تحریمی در خصوص واریز درآمد انرژی وجود نداشته و به بیانی دیگر بر اساس آمار خزانه و عملكرد، تحریمی از نظر وصول وجوه حاصل از فروش نفت وجود نداشته است ، اگر چه آمریکا به دلایلی اصرار دارد تا بر این موضوع که ایران تحریم است تاکید کند .

وی تاکید کرد: اینجانب نیز توجه دارم كه تحریم در برخی حوزه ها وجود دارد اما اگر منظور از تحریم، وصول درامد نفت به خزانه باشد، بر اساس فرمول وزیراقتصاد دولت قبل، تحریمی اعمال نشده است.

این اقتصاد دان در توضیح این ادعای خود گفت : در واقع یکی از نشانه های اجرای تحریم علیه یک کشور، قطع سویفت است اما در حال حاضر روند كالاهایی كه از هند ، كره و تایوان وارد می شود، همانند عملیات سوئیفت است و همان مکانیزم را دارد. در واقع واردات از هند، كره و تایوان انجام می شود و سیستمی كه تعریف شده درست شبیه به همان سیستم سویفت است. طبق این سیستم وارد كننده ابتدا 30 درصد از وجه را پرداخت کرده ،كالا وارد ایران شده و سپس مابقی پرداخت وجه پرداخت می شود که این روش دقیقا همان سیستم سویفت است.

وی برای توضیح این موضوع از منظری دیگر گفت: آمارها نشان می دهد واردات طی سال گذشته 52 میلیارد دلار و قبل از تحریم نیز 52 میلیارد دلار بوده است. بنابراین در عمل حجم واردات هرچند که 20 درصد هزینه آن بیشتر از زمان تحریم شده است اما چندان كاهش پیدا نكرده است.

بدهی های سنگین تولیدکنندگان و معوقات بانکی از کجا آغاز شد؟

دکتر ادیب با اشاره به آمارهای اعلامی از عدم بازگشت 50 درصد تسهیلات اعطایی به شركت های بزرگ، در خصوص سرآغاز بروز این چالش گفت: برای مثال یک کارخانه در سال 87 ، 300 میلیون دلار کک وارد می كرد و روش واردات نیز به این صورت بود که 10 درصد دلار 950 تومانی را پرداخت کرده و با استفاده از آن 300 میلیون دلار كك وارد می کرد. سپس در طول 4 ماه این کک را به محصول نهایی تبدیل کرده و پول را از خریدار دریافت می کرد. این شرکت از آنجا که به ثابت بودن قیمت ارز اطمینان کامل داشت تسویه وجوه مربوط به خرید کک را به طور یك ساله تمدید می کرد. در نتیجه بر این اساس 8 ماه از سال این كارخانه 300 میلیون دلار نقدینگی ناشی از این فرایند را در اختیار داشت.

وی گفت: بسیاری از شركت های بزرگ وجوهی را که به این روش در اختیار داشتند ، وارد بورس و معاملات حبابی می شدند .در نتیجه از طریق این روش 67 میلیارد دلار طی 8 ماه از سال وارد فعالیت های سودا گرانه می شد. اما موضوع به اینجا ختم نشد چرا که سال بعد تامین مالی كاهش پیدا كرده و این كارخانه به جای دلار 950 تومانی و به صورت اجبار باید دلار 3000 تومانی تهیه می کرد. به بیانی دیگر تامین مالی ارزی با تامین مالی ریالی جایگزین شد.

این اقتصاددان تاکید کرد: اگر بدهی این كارخانه را در آن زمان 300 میلیون تومان محاسبه كنید با احتساب این مورد که پس از این زمان دلار 950 تومانی به 3000 تومان رسیده بود و با در نظر گرفتن هزینه 27 درصدی تامین مالی ، مشخص خواهد شد که 300 میلیارد تومان بدهی این کارخانه به 2000 میلیارد تومان افزایش یافته است و این که گفته می شود300 هزار میلیارد تومان وام های بانكی باز پس داده نمی شود به این دلیل است که تامین مالی ارزی با تامین مالی ریالی جایگزین شده است. ضمن آنکه اگر به جای نفت 110 دلاری ارزش انرژی را با نفت 55 دلاری محاسبه كنیم مشخص است که ارزش انرژی 102میلیارد دلار كاهش پیدا كرده است. بر اساس تراز انرژی كشور، 30 میلیارد دلار ارزش انرژی كه به بخش تولید كشور ارائه می د با سقوط قیمت نفت كاهش پیدا كرده است از این رو 30 میلیارد دلار یارانه بخش تولید نسبت به 8 ماه قبل كاهش پیدا كرده است.

دلایل رکود بورس

یكی از علل سقوط سهام در بورس به این نكته بر می گردد که نحوه هزینه كردن بودجه دولت و تامین اجتماعی ركود ایجاد می کند. در واقع تامین اجتماعی از فعالان اقتصادی و از افرادی که شاغل هستند پول دریافت کرده و این وجوه را به افرادی تحویل می دهد كه شاغل نیستند .

دکتر ادیب با طرح این موضوع گفت: در مجموع می توان این طور نتیجه گرفت که 3 سال آینده دوران انطباق اقتصاد ایران است با نفت ارزان و در سال جاری برای اقتصاد ایران دوران انطباق با توقف خلق پول به وسیله بانك مركزی خواهد بود.

94 ، سال خروج از تورم

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان از اسفند 87 تا پایان اسفند 91، 700 درصد در ایران تورم وجود داشته است که علت آن خلق پول توسط دولت بود اما از ابتدای سال 92 خلق پول در این کشور متوقف شده و آن بخش از تورم كه ناشی از خلق پول بود دیگر وجود ندارد.

از این رو به عقیده وی امسال دوران انتقال بانكداری تورمی به بانكداری غیر تورمی، شركت داری تورمی به شركت داری غیر تورمی ، فضای كسب وكار تورمی به فضای غیر تورمی و بورس تورمی به بورس غیر تورمی است.

مسکن و تقابل آن با کاهش ارزش نفت

دکتر ادیب در این بخش به وضعیت بازار مسکن اشاره کردو گفت: در واقع از نیمه دوم سال گذشته درآمد های نفتی نصف شده و این امر قاعدتا باید منجر به کاهش سرمایه گذاری در بخش مسکن می شد و اگر هزینه ساخت هر متر مربع را 800 هزار تومان در نظر بگیریم مشخص خواهد شد که سال گذشته 90 هزار میلیارد تومان در بخش مسكن سرمایه گذاری شده که این رقم 2 برابر درآمد نفت بوده است .

وی با تاکید بر این که این شرایط در بخش های دیگر رکود و كمبود منابع ایجاد می كند گفت: واقعیت آن است که 50 درصد منابع بانكی وارد بخش مسكن شده و در این بخش قفل شده و این موضوع عامل ركود و سقوط بورس است .

کاهش واردات و تبعات آن

وی یكی از سقوط 66 درصدی بورس را کاهش واردات از 50 به 14 میلیارد دلار دانسته و می گوید: با کوچکتر شدن اقتصاد قائدتا باید بانك ها كوچک تر می شدند اما كاهش منابع سپرده ها با زیاد شدن بانك ها رقابت شگفت انگیزی بر سر جذب سپرده ها ایجاد شد.

وی افزایش تولید در پارس جنوبی تقویت بخش گازی کشور ، افزایش تولید پتروشیمی و دیگری امکان صرفه جویی نفت كوره و گازوییل و فروش آن به کشورهای دیگررا از راه های افزایش واردات و جبران این کمبود خلاء دانست و گفت :

دکتر ادیب یکی از راه های بالا بردن واردات را توجه به پالایشگاه ستاره خلیج فارس دانست. به گفته وی این پروژه که 360 هزار بشكه تولید می کند و در صورتی که مشکل تامین منابع آن برطرف شود این پروژه جان تازه ای به اقتصاد كشور می دهد. ابتدا باید پالایش خلیج فارس تمام شده سپس زمینه بهره برداری و پالایش معیانات گازی را فراهم کنیم تا صادرات از این میعانات به صورت خام انجام نشود.

اشتباهات اقتصاد ایران چه بود؟

دکتر ادیب در خصوص اشتباهات اقتصاد ایران گفت : یکی از علت ركود موجود و سقوط بورس این است که بانك ها تسهیلات پرداخت کرده اما وصول نکرده اند. به نظر من نه تنها 30 درصد منابع بانكی بلکه 70 درصد این منابع قفل شده و علت سقوط بورس نیز این است كه بانك ها نمی توانند تقاضا را تحریك كنند و دیر یا زود این ریسك به وسیله بانك ها به سپرده گذار منتقل می شود.

دومین اشتباه نیز از نظر وی پرداخت حقوق بدون توجه به بازدهی و بهره وری است چرا که درآمد نفت و مالیات به عنوان حقوق به افرادی که به گفته منابع تنها 35 دقیقه كار مفید می كنند ارائه می شود که از نظر این اقتصاددان این روش با پویا شدن اقتصاد ایران سازگار نیست و اقتصاد دیر یا زود این افزایش حقوق ها را پس خواهد گرفت.

راه حل اقتصاد ایران

دکتر ادیب معتقد است یكی از مكانیزم ها برای باز پس گیری این سودها توسط اقتصاد، افزایش نرخ ارز است و با افزایش نرخ ارز تولید و بورس رونق خواهد یافت و یكی از عواملی كه باعث شد نرخ ارز در سطح واقعی خود نباشد، نرخ سود سپرده است.

به گفته وی از سوی دیگر مشکل دیگر تفاوت هزینه تولید در ایران و نرخ فروش کالا در بخش های صنعتی به خصوص بخش هایی که با پتروشیمی و فولاد سرو کار دارند، است. به عقیده وی صنابع نمی توانند با فناوری موج دومی به سرانجام برسند و همزمان با آن مواد را به قیمت بازار جهانی خریده و به قیمت بازار جهانی به فروش برسانند از این رو زنجیره بعد از پتروشیمی و فولاد در بورس سقوط خواهند کرد که وی وضعیت را برای این دسته از صنایع کشور هشدار دهنده اعلام کرد.

خوب های بورس...!؟

دکتر ادیب بخش های ارز آور ، ، بخش بازرگانی مرتبط با حداقل معاش و بخش خدمات متکی به حداقل معاش را از جمله صنایع سودآور سال جاری در بورس می داند.

اما بالعکس اقتصاد امسال شاهد کوچک شدن بخش بازرگانی و خدمات غیر مرتبط با حداقل معاش و آنهایی که در بورس این بخش را نمایندگی می کنند خواهد بود. این بخش ها به شدت امسال تضعیف خواهند شد و سهامشان سقوط خواهد کرد .

مصوبه کاهش نرخ سود سپرده و سرانجام آن

دکتر ادیب با یادآوری این موضوع که سرمایه های مالی از دارایی های حبابی نوسان گیری کرده است افزود: ح مسابقه سود سپرده نیز که در حاضر شروع شده، تنها نشان دهنده این است که چند موسسه مالی یا بانک که با شرایط بد مالی روبرو شده و روزانه ارزش آن ها کاهش پیدا می کند، هر روز سود سپرده را برای جذب منابع از بانک های دیگر افزایش می دهند.

وی با طرح این موضوع که بانک مرکزی به 2 بانک بزرگ کشور نسبت به عدم کاهش سود سپرده هشدار داده گفت: این دستور به این این دلیل بوده که وجوه از این دو بانک به 12 بانک دیگری که در شرایط بدی به سر می برند منتقل شود. اما واقعیت این است که این دو بانک هم نهایتا تا 5 ماه دیگر می توانند این شرایط را ادامه بدهند ..

حذف تورم از سود شرکت ها

این اقتصاددان کشور گفت: از آنجا که در شرکت ها دو نوع سود شناسایی می شود که یکی سود ناشی از تورم و دیگری سود عملیاتی است حال به دلیل نبود تورم، شرکت ها نیز سود ناشی از تورم نخواهند داشت. بنابر این امسال به سمت تورم تک رقمی حرکت خواهیم کرد و از آنجا که ریشه آن خلق پول نیست بنابراین بورس اگر دنبال این است که از تورم نوسان گیری کند ، قطعا مطمئن باشید که تا زمانی که این 3 شخص یعنی طیب نیا ، نوبخت و سیف در دنیای سیاست حضور دارند سیاست توقف خلق پول ادامه خواهد داشت چرا که این افراد به توقف خلق پول به وسیله بانک مرکزی اعتقاد دارند .

وی افزود : در نتیجه بسیاری از شرکت های دولتی که در ایران نه درامد نفتی دارند و نه یارانه انرژی و نه تورم و به همین دلیل با کمبود منابع روبرو هستند و تسهیلات معوق قبلی را نیز به همین نسبت تسویه نکرده اند بنابراین اقتصاد ایران به نقطه ای رسیده که به نظر من امسال یک حرکت جدی برای رقابتی شدن اقتصاد اتفاق خواهد افتاد و امسال سال سالم سازی اقتصاد کشور است .

وی در پایان نتیچه گیری کرد امسال سال حباب زدایی بورس است . امسال و سال آینده قیمت گذاری سهام در بورس بر اساس عایدی است نه بر اساس ارزش جایگزینی و سهام بر اساس سود عملیاتی قیمت گذاری می شود نه بر اساس نوسان گیری از تورم . با افزایش عرضه ما از رکود خارج خواهیم شد نه با احیای قیمت های حبابی گذشته و به همین منظور تجزیه ای در صف مدیران بورس اتفاق خواهد افتاد و رده مدیرانی که نگاه تورمی داشتند در سال جاری جای خود را به کسانی که نگاه غیر تورمی دارند جایگزین خواهند شد و انتطارات تورمی در سالجاری سرکوب خواهد شد.

در ادامه این نشست دکتر علی آقا محمدی رییس دفتر اقتصادی مقام معظم رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به ارائه سخنرانی پرداخت.

وی به مرور سیر تحول بورس پرداخته و گفت : اگر ما امروز را با سال های ابتدای فعالیت بورس مقایسه کنیم، قطعا در حال حاضر در شرایط بهتری قرار داریم . البته نه فقط در حوزه بورس، بلکه در حوزه های دیگر هم اگر بررسی کنیم ما از دوره صفویه تا به حال چنین اقتداری که بتواند در حوزه های دوردست خود صاحب نفوذ باشیم، آنگونه که امروز هستیم، نداشته ایم. امنیتی که ما در حال حاضر داریم حتی از ترکیه هم بهتر است. این کشور چه از لحاظ بدهی های بلند مدت و چه از لحاظ و مسائل نظام بانکی ترکیه و چه از نظر امنیتی ، اقتدار لازم را ندارد.

وی گفت : ما در محیطی که در آینده هم نا امن خواهد بود، سعی خواهیم کرد امنیت خود را حفظ کنیم و تمام تلاش ما برای رسیدن به همین نقطه است . برای مثال حتی اگر از کربلا دفاع می کنیم برای آن است که از مشهد دفاع کرده باشیم.این موضوعی کاملا روشن است .

رییس دفتر اقتصادی مقام معظم رهبری گفت : وعده دموکراسی همواره از سوی آمریکایی ها وجود داشته ، اما متاسفانه شاهد بودیم که نه در افغانستان و نه در عراق چنین اتفاقی نیفتاد و تغییری در فرایند توسعه دموکراسی ایجاد نشد از این رو اگر گمان فردی گمان کند که با ورود آمریکا اتفاق مثبت و خوبی اتفاق می افتد ، تحلیل کاملا اشتباهی دارد و در مورد تحریم نیز همین طور است و نباید تصور کنیم که امریکا برای ما امنیت خواهد آورد. از این رو این برداشت درستی نیست که گمان کنیم با برداشته شدن تحریم ها و با ورود آمریکا منفعتی نصیب کسی می شود ، بلکه در واقع آمریکا به دنبال برداشته شدن تحریم و جایگزین کردن مهار است که در واقع هزینه مهار چهار برابر تحریم است.

دکتر آقا محمدی گفت : البته اگر از آمریکا ، صلح ، گفتگو و توافق استفاده کنیم بسیار خوب است ، ولی تکیه کردن به این حرف ها بسیار بد است. برای حفاظت از منافعمان باید سرزمینمان را حفظ کنیم. ما برای اینکه به این نتیجه برسیم در سال 84، تصمیم گرفتیم و به این نتیجه رسیدیم که ایران باید به قدرت اول منطقه تبدیل شود که البته این تنها یک تصمیم است که باید برای رسیدن به آن تلاش کنیم.

وی افزود : ما به دنبال آن هستیم که ایران را به قلب منطقه تبدیل کنیم، در صورتی که قلب منطقه ای که آمریکا و اروپا برای آن تصمیم گرفته، اسرائیل است.بنابراین کل طرح های توسعه و برنامه ریزی ها بر مبنای دو نقشه است . یکی آرزوی ایرانی ها و یک نقشه آرزوی آمریکا و اسرائیل است که اگر بخواهیم به آرزوی خود و اول شدن در منطقه برسیم، باید به رشد اقتصادی مد نظر برسیم. بر این اساس ، در 10 سال اخیر ما برای رسیدن به آرزویمان از لحاظ اقتصادی به هدفمان نرسیده ایم. اما از لحاظ نفوذ ، امنیتی و سیاسی موفق بوده ایم و در واقع تنها 40 درصد اهداف چشم انداز، محقق شده است.

وی با تاکید بر این که ما ناچاریم نرخ رشد اقتصادی را بالا ببریم گفت: تنها بازاری که پتانسیل و امکان رساندن ما به این مرحله را دارد، بازار سرمایه است. ما این موضوع را در زمان دکتر صالح آبادی در کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی کرده و مشخص شد که طراحی بازار برای رسیدن به برنامه ششم، باید برای تامین 150 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری باشد. چیزی که سال گذشته به 27 هزار میلیارد تومان از محل افزایش سرمایه رسیدید که آنچه که تمام تشریفاتش به اتمام رسیده 14 هزار میلیارد تومان است. بنابراین ما یک فاصله بزرگی با انتظاراتمان داریم که بازار سرمایه هدف بسیار بزرگ و مسئولیت سنگینی در این حوزه دارد و مطمئن هستیم که ظرفیت لازم برای آنکه این سرمایه ها را جذب کند دارد.

وی با طرح این سوال که حال سوال این است که آیا ظرفیت هایی برای اقتصاد ایران که بتواند چنین کاری را انجام دهد وجود دارد یا خیر وجود دارد گفت : در منطقه آسیای جنوب غربی ، به قیمت «PPP » ، 9 درصد اقتصاد جهانی هستیم که این مزیت ما نسبت به غرب و آمریکا است.

وی افزود : ما در بازار سرمایه آدم های بزرگ و ریسک پذیر احتیاج داریم.ما با آدم های ریسک گریز نمی توانیم با این بازار حرکت کنیم. بنابراین بازار سرمایه نمی تو اند ریسک گریز و داخلی باشد. بازار سرمایه باید برای یک بازار سرمایه بین المللی آماده کند اگرچه ممکن است این بین المللی بودن آن ، اروپا و آمریکا نباشد ، اما می تواند عراق ، روسیه ، ترکیه و ترکمنستان باشد.

وی در مورد انتظاراتی که از بورس وجود دارد گفت : بازار سرمایه ، مدیریتی با یک تفکر فکری متحول را ، نیاز دارد و لزوما نه در سازمان بورس ، بلکه این تفکر باید در بازارگردان ها هم باشد .متاسفانه اشتباهی که در سال های اخیر شده این است که تمام وظایف بر دوش بورس گذاشته شده ، در حالی که کارگزاران بورس باید با هم گفتگو کرده و نسبت به عملیاتی کردن این اهداف مطابق با فرمول خودمان نتیجه گیری کنند، ضمن این که باید در تمامی زمان ها چه نزولی و چه صعودی آینده نگر باشند.

به عقیده وی بازار سرمایه برای این که بتواند این هدف را اجرایی کند چاره ای جز رونق دادن به معاملات ندارد و برای رونق یافتن خود نیز نباید توقع داشته باشد که از بیرون حمایت شوند ، در غیر این صورت همانند نظام بانکی، ناتوان و پر چالش می شود ؛ چرا که نظام بانکی نیز منتظر بود همه به او مراجعه کنند و بازار سرمایه نباید مانند بانک عمل کند.

وی گفت : با تمام ظرفیت ها از جمله نیروی انسانی آموزش دیده ، مهمترین مانع برای رشد اقتصادی و توسعه ایران ، فقط کمبود منابع مالی است که روش های تامین منابع مالی مهمترین است که در اینجا غایب بزرگ ، بازار سرمایه است. بنابراین اگر چنین فرصتی وجود دارد، شیوه رسیدن به این کاسبی هنری است که باید انجام دهیم البته، با توجه به شرایط محیطی که در آن قرار داریم. ما دانشمند داریم ، دانشجو داریم، اما این فرد در پژوهشگاه و آزمایشگاه مرتبط خود نیست.

به گفته وی دو تا مشخصه در جوامع دانش بنیان وجود دارد، یکی تنوع تولید و وجود دانش در تولید و دوم اینکه کالایی که مختص همان کشور باشد و در همه دنیا تولید نشود از این رو انتظار می رود یک باشگاه اقتصاد مقاومتی درست شده و بالای آن نوشته شود ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و اما حسنه آخرت را کاری نداشته باشید. نباید هر کسی ماموریت خودش را به دیگری بدهد. کار برخی فی الدنیا و برخی فی الاخرت است ، این دو مقوله ، نباید جابجا شودو این جابجایی یعنی ناکارآمدی ، درماندگی.اما در وضعیت فعلی من راجع به مذاکرات این تحلیل را دارم که این مذاکرات در نهایت به نتیجه می رسد و این را هم ما نمی خواهیم . قبل از ما، غرب می خواهد.یعنی این هم برای غرب نیاز است و این که سرو صدا می کند بخاطر این است که وسط دعوا است و خیلی نباید به آن حرفها، توجهی داشته باشید.

وی در مورد نتیجه مذاکرات گفت: قطعا مذاکرات به نتیجه می رسد. اما این مذاکره مانند قطعنامه 598 است . وقتی ایران قطعنامه را پذیرفت، صدام این احساس را داشت که شاید اوضاع ایران خوب نیست در نتیجه عملیات مرصاد را انجام داد. از این رو ممکن است ما مرصادی داشته باشیم ، اما هیچ محتوایی ندارد و فقط فرافکنی است وتوپ و تانکی در کار نیست.طبیعت دعوا این است .

وی سپس به سهام عدالت و اهمیت آن اشاره کرد و گفت: با ورود سهام عدالت به 7 میلیون سهامدار فعلی بازار سرمایه، 45 میلیون نفر اضافه می شود علاوه بر آن شرکت های سرمایه گذاری استانی می توانستند به راحتی جذب منابع کرده و بسیاری از پروژه ها و طرح های ملی که در حال حاضر متوقف است به نتیجه می رسید.اما متاسفانه هنوز مردم مالک نیستند ، کار متوقف است، خرید و فروش در بازار راکد است و در مقابل نگران هستیم که اگر سهام عدالت را توزیع کنیم ، همه فروشنده می شوند . اما این تحلیل درستی نیست و مردم نیز از سرمایه گذاری سررشته دارند و حتی برخی کارت یارانه خود را برای خرید اقساط برخی اقلام استفاده می کنند ، یعنی نگاه بلند مدتی دارند.

وی در خصوص پیش بینی اقتصاد کشور در سال جاری گفت : من عقیده دارم مسکن رونق خواهد گرفت، اما یکسری اقدامات باید انجام شود از جمله سهام عدالت و شرکت های شبه دولتی جابجایی کرده و به بازارهای تخصصی وارد شوند. سال های آینده را من شکوفا می بینم و آرزویم این است که بازار سرمایه خوبی برای ایران ببینم.در مورد کاهش نرخ بهره نیز باید بگوییم که نرخ بهره باعث شده تا سیستم بانکی رونق بی جهتی را به این بازار بدهد و نرخ بهره 28 درصدی که دکتر نیلی اعلام کرده اند، یعنی مبارزه با هر نوع سرمایه گذاری .اگر این تبعیض ها برداشته شده و از دست بانکی ها نجات یابیم، قطعا به نتایج خوبی خواهیم رسید.

پرسش و پاسخ

در ادامه این سمینار ضمن برگزاری دوره آمورشی آشنایی با معاملات آتی سکه ، جلسه پرسش و پاسخی برگزار شد.

دکتر ادیب در خلال پاسخ به سوالات مطرح شده وضعیت شرکت های خودرویی را با توجه به صورت های مالی تلفیقی و بدهی سنگین یکی از آنان که 25 هزار میلیارد تومان است نامطلوب و فاقد توجیه توصیف کرد و گفت: با افزایش هزینه سوخت و کاهش هزینه نگهداری ، قیمت خودرو و حمل و نقل جبران می شود. اما به نظر می رسد خودروسازان قدرت سیاسی داشته و مانع از اجرای آزاد سازی قیمت انرژی در ایران می شوند.

وی راه حل را آزادسازی سوخت خودرو، تقبل بدهی بانک ها از سوی دولت از محل واردات خودرو و حقوق گمرکی خودروها در طی 3 سال دانست.

عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان در مورد شاخص بورس نیز گفت : من شاخص بورس را منعکس کننده کلی اطلاعات در بورس نمی بینم. برای اینکه ارزش بازار بورس از 420000 میلیارد تومان در 15 دی ماه 92 285000 میلیارد تومان کاهش پیدا کرده و به اصطلاح شاخص کل اصلا این میزان کاهش را نشان نمیدهد لذا من شاخص کل رو فاقد اعتبار اعلام می کنم .

وی در پاسخ به سواالی در خصوص سرانجام منابع قفل شده در بانک ها در صورت ورشکستگی سیستم بانکی گفت: در ایران هیچ بانکی سپرده ها را بیمه نکرده و علیرغم تاکید بانک مرکزی در این خصوص ، هیچ بانکی حاضر به پرداخت درصد مربوط به حق بیمه نیست.واقیعت این است که 70 درصد این سپرده ها بلوکه شده و این سود در اقتصاد تولید نشده است. در این خصوص راه حلی وجود دارد و آن این که بانک هایی که دچار بحران هستند با بالا بردن سود سپرده، از بانک های دیگر مکش ایجاد کنند که این دقیقا کاری است که در حال انجام است .

وی افزود : این روند تنها 5 تا 7 ماه دیگر ادامه خواهد داشت و بانک ها در موقعیتی نیستند که این روند را ادامه دهند. از یکی از بانک ها در چند روزگذشته 1500 میلیارد تومان مکش ایجاد شده است. چنین بضاعتی در نظام بانکی کشور وجود ندارد. دیر یا زود ناچار به اعلام این خواهیم بود که بخشی از این سپرده ها وجود ندارد.لذا باید دست به انتخاب زده و راه حلی برای آن پیدا کرد. نخست این که قیمت ارز افزایش یابد و نرخ سود سپرده با افزایش قیمت ارز باز پس ، گرفته شود.

وی گفت : شخصا راه حل هایی که پیشنهاد می دهم این است که این وجوه یا از طریق چاپ اسکناس ،پرداخت نشدن پول به موسسات مالی اعتباری بدون مجوز و در نهایت افزایش نرخ ارز جبران شود . در واقع می توان از طریق این راه حل های سه گانه ،چالش پیش رو را مدیریت کرده و از این طریق کمترین فشار را بر اقتصاد کشور تحمیل کرد.

وی زمان زمان بازگشت رونق به بازار مسکن را ایجاد تغییر در درآمدهای نفتی و تحریک تقاضا از این طریق و نه توسط بانک مرکزی دانست.

وی در مورد کارخانه های فولادی ، سیمانی و لیزینگ نیز گفت: به جز یکی از کارخانه ها، دیگر تولیدکنندگان فولادی تا زمانی که یارانه انرژی شرکت های فولادی به آنان تعلق می گیرد ، شرایط و سود دهی این بخش از صنعت ،مثبت ارزیابی می شود. شرکت های سیمانی نیز تا زمانی که این یارانه به آن ها تعلق پیدا می کند ، سود آور خواهند بود. صنایع لیزینگ نیز به سمت بحران پیش می روند.

وی در مورد د مثبت بودن نتایج مذاکرات و ورود سرمایه های خارجی نیز گفت : غربی ها زمانی به خرید دارایی های یک کشور وارد می شوند که ارزش آن در پایین ترین حد باشد و به یک دهم کاهش یافته باشد و اگر کسی گمانی به جز این دارد و انتظار ورود سرمایه غربی ها با این قیمت ها را دارد، قطعا در اشتباه است.

وی در مورد دارایی های بلوکه شده نیز گفت: با توجه به این که سقوط ارزش یورو معادل از بین رفتن 25 درصد منابع ارزی کشور است در کنار نگه داری ذخایر ارزی به میزان یک سال واردات ، آنچه که در خارج از کشور به عنوان منابع ارزی وجود دارد اعداد چندان چشمگیری نیست که انتظار داشته باشیم آزادسازی آن تاثیر خاصی بر اقتصاد کشور داشته باشد.

تحریم بانک ها ادامه می یابد ، این بار به دلیل قوانین مبارزه با پولشویی

 دکتر ادیب در پاسخ به سوالی در خصوص تحریم بانک ها گفت : به نظر اینچجانب سه ماه بعد در صورت برداشته شدن تحریم ها بانک های ایرانی به دلیل عدم رعایت قانون پولشویی، مجددا تحریم خواهند شد . پس از آن که سوئیفت را بر روی تاجران ایرانی بستند ، قوانین پولشویی در سطح بسیار گستره طی دو سال اخیر اجرا شده است و در حال حاضر نیز یک هفته در میان، تذکرات جدی سوئیفت به بانک مرکزی ایران در خصوص عدم رعایت قوانین پولشویی ابلاغ می شود که بانک مرکزی هم جدیت بسیاری بر اجرای این موارد دارد.

وی گفت : باید قانون پولشویی را در ایران برای ورود به بازارهای جهانی به دقت اجرا کنیم و باید توجه داشته باشیم که خریدو فروش طلا در ایران به این شکلی که در حال حاضر انجام می شود مصداق بارز و مشخصی از پولشویی است.

در زمان تصویب قانون پولشویی در ایران تنها فردی که با آن مخالف بود شخص من بودم.علت مخالفت آن زمان اینجانب با تصویب قانون پولشویی این بود که می دانستم چه هزینه سنگینی دارد و حال که این قانون را پذیرفته ایم ، ناچار به تغییر و تحول اساسی در مناسبات پولی و توجه به تذکرات سوئیفت هستیم. به بیان ساده تر باید گفت که این نحوه مبادله پولی در ایران از دید قانون پولشویی منجر به تحریم مجدد نظام بانکی ایران خواهد شد و باید حتما آن را اصلاح کنیم.