سرمایه گذاری ممکن است در زمین، ساختمان ، کالا یا یکی از حوزه های بورس اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت، سهام، بانک ها و از این قبیل صورت گیرد. صندوق های سرمایه گذاری یکی از حوزه های مهم برای سرمایه گذاران به خصوص برای افرادی است که اطلاعات و دانش کافی برای کار حرفه ای در بورس اوراق بهادار ندارند.
بورس24 :صندوق سرمایه گذاری همانند شرکتی است که با جمع آوری منابع کوچک مالی از میان عموم مردم به سرمایه گذاری در سبدی از اوراق بهادار می پردازد. هر فرد با آوردن سرمایه ای هر چند اندک با خرید واحدهای ( unit ) صندوق در سود و زیان آن سهیم است و هر زمان تمایل به خروج از صندوق را داشت واحد های وی به ارزش روز دارایی ها در اختیار وی قرار می گیرد.
یکی از شیوه های تقسیم بندی صندوق ها، بر اساس نوع سرمایه گذاری ( ترکیب دارایی ها) است. در این شیوه تقسیم بندی، صندوق ها به سه نوع صندوق های سرمایه گذاری مشترک در سهام، صندوق های سرمایه گذاری مشترک با درآمد ثابت و پیش بینی سود و صندوق های سرمایه گذاری مشترک مختلط گروه بندی می شوند. هر کدام از این انواع صندوق ها به شیوه ای خاص در موارد مختلف سرمایه گذاری می کنند. صندوق سرمایه گذاری مشترک در سهام، بخش عمده ای از درآمد خود را در سهم های مختلف سرمایه گذاری می کند و صندوق سرمایه گذرای با درآمد ثابت درجه ریسک پذیری کمتری نسبت به نوع قبلی دارد و کمتر در سهام سرمایه گذاری می کند. این صندوق ها هر ماهه مجمعی برای تقسیم سود برگزار می کنند. نقدینگی موجود در صندوق ها همیشه مورد توجه معامله گران بازار بوده است و آنچه مهم به نظر می رسد افزایش یا کاهش حجم نقدینگی این صندوق ها از اواخر سال گذشته تا به اکنون می باشد. البته که میزان بازدهی آن ها نیز مورد توجه است. موضوع مورد توجه چگونگی جذب سرمایه گذاران برای حضور در این صندوق ها و ورود نقدینگی به آن است. جدول زیر میزان بازدهی سالانه و سه ماهه صندوق های سرمایه گذاری را نشان می دهد.
| نام صندوق های سرمایه گذاری | بازدهی3 ماهه(%) | بازدهی سال(%) |
| 73.5 | 67.2 | |
| 66.6 | 56.5 | |
| 77.7 | 53.6 | |
| 44.8 | 52.3 | |
| 60.4 | 46.5 | |
| 34.4 | 44.7 | |
| 41.5 | 44.6 | |
| 50.3 | 43.8 | |
| 33 | 40.3 | |
| 48.9 | 39.2 | |
| 38.2 | 38.2 | |
| 81.5 | 35.7 | |
| 34.3 | 35.5 | |
| 45.9 | 34.8 | |
| 41.7 | 34.6 | |
| 48 | 33.9 | |
| 53.3 | 33 | |
| 39.6 | 32.4 | |
| 37.5 | 30.1 | |
| 48.1 | 30.1 | |
| 34.8 | 30 | |
| 57 | 29.6 | |
| 52.6 | 29.5 | |
| 26.4 | 28.3 | |
| 57.7 | 27.5 | |
| 27.1 | 25.6 | |
| 49.5 | 24.8 | |
| 31.4 | 24.3 | |
| 26.8 | 24.3 | |
| 5.7 | 23.9 | |
| 5.8 | 23.2 | |
| 19.1 | 22.6 | |
| 5.2 | 22.4 | |
| 26.2 | 21.4 | |
| 44.6 | 21.3 | |
| 54.5 | 21.3 | |
| 27.2 | 21 | |
| 5.2 | 20.9 | |
| 67.4 | 20.7 | |
| 33.1 | 20.6 | |
| 43.4 | 19.3 | |
| 32.1 | 19.3 | |
| 28.4 | 19.2 | |
| 23.9 | 18.2 | |
| 36.2 | 17.7 | |
| 32.1 | 17.6 | |
| 13.8 | 17 | |
| 30.8 | 17 | |
| 25.1 | 16.6 | |
| 39.5 | 16.4 | |
| 26.1 | 16.4 | |
| 29.6 | 16.1 | |
| 28.2 | 15.9 | |
| 28.9 | 15.1 | |
| 19.5 | 14.3 | |
| 20.5 | 14.2 | |
| 6.4 | 13.8 | |
| 29.3 | 12.4 | |
| 28 | 12.4 | |
| 23 | 12.3 | |
| 20.5 | 12.2 | |
| 53.5 | 12.1 | |
| 20.1 | 11.9 | |
| 22 | 11.5 | |
| 25.8 | 10.7 | |
| 52.6 | 10.3 | |
| 21.9 | 10.1 | |
| 19.7 | 9.3 | |
| 18.5 | 9.2 | |
| 22.6 | 9 | |
| 28.6 | 8.8 | |
| 22.4 | 8.8 | |
| 40.4 | 8.7 | |
| 21 | 8.4 | |
| 35.9 | 7.7 | |
| 24 | 7.6 | |
| 25.5 | 7.5 | |
| 25.8 | 7.3 | |
| 4.9 | 7 | |
| 59.5 | 6.8 | |
| 29 | 6.6 | |
| 15.1 | 6.6 | |
| 26 | 5.5 | |
| 4.5 | 5.4 | |
| 23.3 | 4.7 | |
| 22.5 | 4.4 | |
| 19.5 | 3.9 | |
| 21.5 | 3.7 | |
| 25.2 | 3.6 | |
| 3 | 3.2 | |
| 28.9 | 2.2 | |
| 23.1 | 2.2 | |
| 17.4 | 2 | |
| 2 | 2 | |
| 20.5 | 2 | |
| 17.1 | 0.9 | |
| 30.6 | 1.1- | |
| 9.4 | 3.7- |
لازم به ذکر است که چندی پیش ضامن نقد شوندگی برای برخی صندوق ها برداشته شده است و آنچه که مهم به نظر می رسد این است که با فرض ورشکستگی صندوق ها سرمایه گذاران چگونه به پول خود می رسند. گفتگوی زیر گفتگوی بورس24 با مهرداد فرح آبادی رییس بازرسی نهادهای مالی سازمان بورس اوراق بهادار در خصوص همین موضوع و سایر موارد مربوط به صندوق های تنظیم شده است.
در مورد صندوق های در سهام و عملکرد آن ها در بازار سرمایه توضیح دهید؟
صندوق های سرمایه گذاری از جمله نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه هستند که در آستانۀ دومین دهه از فعالیت خود در بازار سرمایه بسر می برند. قانون بازار اوراق بهادار در سال 1384 و متعاقباً قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در سال 1388 محمل مناسبی را برای رشد و بالندگی صندوق های سرمایه گذاری در بازار سرمایه کشور فراهم آورده بطوریکه امروزه این صندوق ها یکی از شاخصهای توسعه یافتگی بازار سرمایۀ ما محسوب می شوند. در حال حاضر قریب به 170 صندوق سرمایه گذاری فعال در بازار سرمایه کشور وجود دارد که از این تعداد 87 صندوق سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری در سهام هستند. البته مجموعاً 8 صندوق ETF در سهام نیز تاکنون مجوز خود را از سازمان دریافت نموده اند. متوسط معاملات صندوقهای سرمایه گذاری به مجموع معاملات نرمال بورس تهران و بازار اول فرابورس ایران ماهانه بطور متوسط به بیش از 5/5 درصد بالغ می شود.
بازدهی این صندوق ها را چطور ارزیابی می کنید؟
بطور کلی صندوق های سرمایه گذاری در سال 94 عملکرد قابل قبولی را از خود به نمایش گذاشتند. شواهد نشان می‌دهد بسیاری از صندوق های سرمایه‌گذاری که عملکرد موفقی را در سنوات گذشته از خود نشان داده بودند در سال گذشته نیز عملکرد بهتری از بازدهی بازار داشتند بطوری که در شرایط خوب بازار با پشت سر گذاشتن بازدهی بازار عملکردی بهتر از بازدهی شاخص را به ثبت رسانده و در شرایط بازار منفی نیز کمتر از بازار بازدهی منفی را تجربه کردند. متوسط بازدهی صندوق های سرمایه‌گذاری در سهام در سال 94 ، 30 درصد، صندوق های سرمایه گذاری مختلط 25 درصد و صندوق های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت 23 درصد بود.
چه مقدار نقدینگی در صندوق های در سهام وجود دارد؟
تا پایان سال 94 خالص ارزش دارایی های صندوق های سرمایه گذاری در سهام بالغ بر 2000 میلیارد تومان بوده که بطور متوسط 85 درصد از این میزان در سهام سرمایه گذاری شده است. مابقی عمدتاً به اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی و سپرده های بلند مدت اختصاص داشته که از درجۀ نقدینگی بالایی برخوردار می‌باشد.
این صندوق ها ( صندوق های در سهام ) چطور کسب درآمد می کنند؟
صندوقهای سرمایه گذاری بر اساس قانون صرفا مجاز به سرمایه گذاری در موضوع فعالیت مندرج در اساسنامه خود بوده و قادر به سرمایه‌گذاری در حوزه های نامرتبط نمی باشند. به عنوان مثال صندوق سرمایه گذاری در سهام ملزم به سرمایه گذاری حداقل 70 درصد از دارایی های خود در سهام و حق تقدم سهام بوده و تخطی از این نصاب تخلف محسوب می‌شود. البته این سرمایه‌گذاری در سهام نیز دارای محدودیت‌هایی است. به عنوان مثال امکان سرمایه گذاری در سهام شرکتهای غیر بورسی وجود نداشته و حتی سرمایه‌گذاری در بازار فرابورس نیز تابع محدودیت‌هایی از جمله عدم امکان سرمایه گذاری در بازارهای پایه و توافقی است. از آنجایی که فرآیند ورود و خروج سرمایه در صندوق های سرمایه گذاری دائمی است لذا این موضوع به ارتقا ضریب شفافیت صندوق ها و تسریع در قیمت‌گذاری دارایی های صندوق کمک شایان توجهی می نماید چرا که دارایی های صندوق از نقدشوندگی بالایی برخورداد بوده و امکان تعیین قیمت بازار آنها به راحتی وجود دارد. منبع اصلی درآمد صندوق های در سهام بطور کلی از سه حوزۀ دریافت سود نقدی از شرکتها، سود فروش سرمایه گذاری ها و سود تحقق نیافتۀ ناشی از نگهداشت دارایی ها مالی صندوق ناشی می شود.
تخلفات موجود در این صندوق ها تا کنون چه بوده است؟ آیا کارمزدسازی در آن ها تا به اکنون مشاهده شده است؟
سازمان به دقت عملکرد ارکان و مدیران سرمایه‌گذاری صندوق های سرمایه گذاری را رصد کرده و هر تخلفی سریعاً تحت پیگرد قرار می‌گیرد. وجود نرم افزار های نظارتی پیشرفته نیز تا حد زیادی از وقوع تخلف در صندوق های سرمایه گذاری جلوگیری می‌نماید. به عنوان مثال کلیۀ محاسبات خالص ارزش دارایی های صندوق، صدور اسناد حسابداری و افشای اطلاعاتی چون ترکیب دارایی ها صندوق و سهم صنایع در سبد دارایی های صندوق، انواع بازدهی صندوق و خالص ارزش صدور، ابطال و آماری صندوق بصورت روزانه و اتوماتیک در تارنمای صندوقهای سرمایه‌گذاری افشا می‌شوند. تاکنون حد نصاب سرمایه گذاری در امیدنامه، عدم افشای صورتهای مالی در مواعد تعیین شده و تاخیر در پرداخت سود یا وجوه حاصل از ابطال واحدهای سرمایه گذاری بیشترین فراوانی را در تخلفات صندوق ها داشته است. با تصویب و ابلاغ دستورالعمل پیش گیری از معاملات غیر معمول صندوق ها در سال 1390 و پیاده سازی متعاقب آن در نرم افزار محاسباتی صندوق ها عملا امکان کارمزدسازی در صندوق ها تا حد قابل ملاحظه ای کاهش یافته است چرا که چنانچه کارمزد واقعی مدیر صندوق بیش از میزان جیرۀ تعیین شده برای وی یا همان کارمزد مورد انتظار که بر اساس حجم، بازدهی و تفاوت صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری در یک ماه تعیین می شود باشد، در این صورت مابه التفاوت به حساب طلب از مدیر صندوق منظور می شود.
شکایت هایی از این صندوق ها وجود داشته است؟ به نتیجه رسیده است؟
اختلاف در امور تجاری و بازرگانی جزئی از ذات این امور تلقی می شود پس در مورد صندوق ها نیز بروز و ظهور اختلاف بیم سرمایه گذاران و ارکان و یا ارکان با یکدیگر امری کاملا طبیعی است. خاصه اینکه ساختار حقوقی و عملیاتی صندوق های سرمایه گذاری نیز ساختاری جدید بوده که می تواند به این اختلافات دامن بزند. به عنوان مثال صندوق های سرمایه گذاری نه به عنوان شرکت تجاری و نه به عنوان مؤسسۀ حقوقی بلکه با عنوان صندوق سرمایه گذاری نزد اداره ثبت شرکتها به ثبت رسیده و شخصیت حقوقی خود را احراز می کنند. همچنین وجود رکن در این صندوق ها و فقدان مواردی چون مدیر عامل و نیروی انسانی در استخدام صندوق می تواند به این شائبه ها دامن بزند. تاکنون خوشبختانه پرونده های دعاوی حقوقی در هیات داوری بورس بسیار کم بوده و شاید از یک یادو پرونده تجاوز نکند که تا آنجا که بنده اطلاع دارم هنوز رای قطعی صادر نشده و در مرحلۀ دادرسی است.
رشد بازار چه اندازه باعث جذب مردم به این صندوق ها شد؟
صندوق های سرمایه گذاری در حال حاضر به عنوان یکی از بازیگران اصلی در بازار سرمایه نقش ایفا می‌کنند. طبیعتاً این صندوق ها نیز متأثر از شرایط حاکم بر بازار سرمایه بوده و از تغییرات این بازار اثر می‌پذیرند. در حال حاضر صندوق های سرمایه گذاری یکی از جذاب ترین گزینه های سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران غیر حرفه ای و نا آشنا با بازار سرمایه محسوب می‌شوند. شاید یکی از دلایل اقبال بی نظیر سرمایه گذاران به این صندوق ها در سال گذشته نیز همین موضوع بوده است. بطوری که شاهد رشدی قریب به 400 درصدی از نظر تعداد سرمایه گذار نسبت به ابتدای سال 94 هستیم. تعداد کل سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی در صندوق های سرمایه گذاری در ابتدای سال گذشته 168 هزار نفر بوده که این میزان در پایان سال 94 به بیش از 820 هزار نفر بالغ گردیده است.
نقش کارگزاری ها و تفاوت آن ها با این صندوق ها در مورد کسب درآمد چیست؟
شرکتهای کارگزاری را می‌توان مادر صندوق های سرمایه گذاری در ایران نامید بطوریکه صندوق های سرمایه‌گذاری از دل این مادر متولد و به بازار سرمایه معرفی شدند. حقیقتاً ریسک پذیری و پیگیری شرکتهای کارگزاری بود که باعث ایجاد و رشد صنعت صندوق های سرمایه‌گذاری در ایران گردید. در سالهای 85 و86 شرکتهای کارگزاری نقش موثری در تدوین مقررات صندوق های سرمایه گذاری و شکل گیری شخصیت این نهاد نو پا در بازار سرمایه ایران داشتند. در آن زمان در خصوص راه اندازی صندوق های سرمایه گذاری ابهامات زیادی وجود داشت. مسایلی چون معافیت مالیاتی صندق ها، شخصیت حقوقی و نحوۀ گزارشگری صندوق ها مسایلی بودند که ابهامات زیادی را در بر داشتند چرا که در آن زمان هنوز قانون توسعۀ ابزارها و نهادهای مالی جدید به تصویب نرسیده و این ابهامات به قوت خود باقی بودند. لیکن شرکتهای کارگزاری با شهامت تمام وارد عرصۀ صنعت صندوق های سرمایه گذاری شده و با تاسیس و راه اندازی اولین صندوق های سرمایه گذاری بخشی از تاریخچۀ صندوق های سرمایه گذاری در ایران را به نام خود رقم زدند. شرکتهای کارگزاری ذاتاً نقش واسطه گری در معاملات اوراق بهادار در بازار سرمایه را بر عهده دارند لیکن با مشارکت در راه اندازی این صندوق ها امکان ایفای نقش تحت عناوینی چون مدیر صندوق، ضامن، مدیر ثبت و حتی متولی را در این صندوق ها پیدا کردند. در اوایل راه اندازی این صندوق ها تمامی مدیران صندوق های سرمایه گذاری از شرکتهای کارگزاری بودند و در آن زمان با توجه به فقدان شرکتهای سبدگردانی، 2 شرکت تامین سرمایه فعال نیز خیلی رغبتی به حضور در این حوزه نداشتند. بعدها در سالهای 89 و 90 شرکتهای تامین سرمایه نیز به حوزۀ مدیریت صندوق های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت ورود پیدا کردند. در خصوص درآمدها بین منشا درآمدهای شرکتهای کارگزاری با صندوق های سرمایه گذاری تفاوت ماهوی وجود دارد. عمدۀ درآمدهای عملیاتی شرکتهای کارگزاری از محل کارمزد معاملات بوده لیکن صندوق های سرمایه گذاری همانگونه که اشاره شد درآمد خود را از محل عایدات حاصل از سرمایه گذاری در اوراق بهادار کسب می نمایند.
چه جذابیتی در این صندوق ها برای جذب سرمایه گذاران وجود دارد؟
افزایش سهم صندوق ها در سبد سرمایه گذاری خانوارها نشان از جذابیت این صندوقها دارد. قابلیت نقدشوندگی بالا، مدیریت حرفه‌ای و شفافیت سه ضلع مثلث جذابیت صندوق های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران بوده‌اند. رشد آگاهی و توسعۀ سواد مالی در بازار سرمایه در سنوات اخیر سبب گردیده که سرمایه گذاران به صندوق ها به عنوان یک الترناتیو جدی سرمایه گذاری نگاه کنند. رشد میزان حضور سرمایه گذاران در مواقع خوب بازار به صندوق های سرمایه گذاری در سهام، پر شدن سقف صندوق های سرمایه گذاری با عملکرد مثبت در مدتی کوتاه و عدم اقبال بازار به صندوق هایی که در گذشته از عملکرد ضعیفی برخوردار بوده اند حتی در شرایط خوب بازار همگی حاکی از جذابیت این صندوق ها و نگاه جدی بازار سرمایه به فرصت های سود آوری آن هاست.
چه آینده ای برای این صندوق ها می بینید؟
بنده اعتقاد دارم آیندۀ بازار سرمایه از آن صندوق های سرمایه گذاری است. انعطاف پذیری و تنوعی که در ساختار صندوق های سرمایه‌گذاری جود دارد در بین نهادهای مالی بی نظیر است. صندوق ها دارای ساختاری چابک و منعطف بوده و هزینه های ثابت عملیاتی و مالی در حداقل قرار دارد. طراحی و راه اندازی انواع صندوق های کالایی، پروژه ، جسورانه، غیر متنوع و نوآورانه در آینده ای نزدیک فصل تازه ای را در صنعت صندوق های سرمایه گذاری به عنوان یک ابزار تأمین مالی مستقیم رقم خواهد زد.
با توجه به اینکه حجم نقدینگی صندوق های با درآمد ثابت در دی ماه 40 هزار میلیارد بوده الان چه قدر حجم نقدینگی دارند؟
در حال حاضر ارزش صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت بالغ بر 64 هزار میلیارد تومان است که البته از این میزان بیش از 51 هزار میلیارد تومان به سرمایه‌گذاری در گواهی سپردۀ بانکی و سپرده های بلند مدت بانکی اختصاص دارد
اخیرا در برخی از صندوق های با درآمد ثابت ضامن نقدشوندگی حذف شده است آیا این موضوع مناسب و مفید است؟
صندوقهای سرمایه گذاری همچون هر پدیده ای دیگر سیر تکاملی خود را در بازار سرمایه طی می‌کنند. سال 1395 دهمین سال فعایت صندوق های سرمایه گذاری در بازار سرمایه محسوب می‌شوند. طبیعتاً صندوقها نیز از مرحلۀ تولد و معرفی فاصله گرفته و به بلوغ در بازار سرمایه نزدیک می‌شوند. این ده سال تجربیات ارزشمندی را برای مدیران اجرایی،سرمایه‌گذاران و حتی مقام ناظر در بازار سرمایه به همراه داشته است. مرحلۀ بلوغ اقتضاء می‌کند که از تجربیات و توشه مراحل قبلی نهایت استفاده برده شود. ایجاد اطمینان برای سرمایه گذاران و حفظ حقوق ایشان با رکن سازی بوجود نمی‌آید بلکه این امر مستلزم تفکر و رفتار حرفه‌ای در بازار است. به عبارتی آن چیزی که برای سرمایه‌گذار اطمینان خاطر می‌آورد وجود رکن ضامن نیست بلکه مجموعه‌ای از تفکرات و رفتارها حرفه‌ای مدیران صندوق است. تجربه نشان داده متاسفانه رکن ضامن در صندوقهای سرمایه‌گذاری از کارایی لازم برخوردار نبوده و در مواقع لزوم برخی از ایشان نتوانسته اند به وظایف خود به خوبی عمل کنند. به عنوان مثال در اتفاقات اواخر سال 1392 برخی از ضامنین نکول کرده اند که هنوز پرونده های مربوطه در مراجع قضایی باز و درحال رسیدگی است. از طرفی صندوق هایی که رفتارهایی معقول و منطقی داشتند نیاز به دخالت ضامن در صندوقها را به حداقل رساندند.
در نبود ضامن نقدشوندگی در صورت ورشکستگی صندوق ها تکلیف سرمایه گذاران چیست؟ چطور حق خود را بگیرند؟
اولاً باید دقیقاً مشخص شود منظور شما از ورشکستگی چیست. ورشکستگی به معنای عام که در قانون تجارت وجود دارد در مورد صندوق ها اتفاق نمی افتد چراکه صندوق ها با توجه به محدودیت‌های مقرراتی امکان اهرمی یا به اصطلاح High Leveraged بودن را ندارند. به عبارتی نسبت بدهی به ارزش ویژه در صندوقهای سرمایه‌گذاری حداکثر 5 درصد و در شرایط خاص حداکثر 7 درصد است که این امر نقش بسزایی در کاهش ریسک مالی صندوقها دارد. چنانچه منظور از ورشکستگی فقدان نقدینگی برای ایفای تعهدات یا به عبارتی اعسار یا Insolvency باشد، این حالت نامحتمل بنظر می‌رسد چراکه مدیران حرفه‌ای اغلب درصدی از دارایی های خود را به دارایی های با نقدشوندگی بالا همچون اوراق مشارکت یا گواهی سپرده بانکی اختصاص داده که این امر پاسخگوی تقاضا های ابطال می‌باشد. در شرایط خاص و زمانی که کل سبد سهام صندوقی به سهام اختصاص داشته باشد، افت ناگهانی بازار سرمایه و عدم توانایی مدیر صندوق در نقد کردن سهام خود(با فرض نبود ضامن نقد شوندگی) می‌تواند تاثیر منفی بر ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری داشته باشد. از این رو مدیران سرمایه‌گذاری اغلب در زمان صدور واحدهای سرمایه‌گذاری این هشدارها را به سرمایه‌گذاران خود می‌دهند. همچنین این موضوع به عنوان یکی از ریسک‌های صندوقها در مقررات صندوقها احصاء شده که می‌باید مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرد. بنده مجدداً تأکید میکنم وجود یا عدم وجود ضامن نقد شوندگی تأثیری در ورشکستگی به معنای عام صندوقها ندارد. آنچیزی که صندوقها را بیمه می‌کند مجموعه‌ای از رفتارها و تفکرات حرفه‌ای مدیر سرمایه‌گذاری صندوق است که بخش زیادی از آن در رفتارهای گذشتۀ ایشان متبلور است. البته یکی از عوامل مهمی که سرمایه‌گذاران را در پیش بینی ورشکستگی صندوقهای سرمایه‌گذاری یاری می‌دهد رتبه های دریافتی ایشان از موسسات رتبه بندی است. امیدواریم با راه اندازی مؤسسات رتبه‌بندی در ایران شاهد اخذ انواع رتبه‌های اعتباری که در دنیا مرسوم است همچون، Star Rating Sustainability Rating و Capital Adequacy Rating باشیم که این خود می‌تواند عاملی مهم در پیش بینی عملکرد صندوق ها باشد.
حجم صندوق های در سهام چه تفاوتی با صندوق ها با درآمد ثابت دارند؟ هر صندوق چه نوع مشتریانی دارد؟
بطور کلی صندوق های با درآمد ثابت و سهام هر یک برای ذائقۀ سرمایه گذاران خاصی طراحی شده که در مراحل مختلف اقتصادی کارکردهای خاص خود را دارند. به عنوان مثال در شرایطی که اقتصاد در حالت رکود بوده و چشم انداز مثبتی از رشد اقتصادی متصور نیست گرایش به سمت صندوق های با درآمد ثابت بیشتر بوده و این صندوق ها در این شرایط فربه تر می شوند. اما شرایط خاص بازار سهام در دوسال گذشته و فقدان هماهنگی در نرخ سودهای سپردۀ بانکی عاملی بود که سبب شد سرنوشت این صندوق ها طور دیگری رقم بخورد. تا پایان سال 94 خالص ارزش دارایی های صندوق های سرمایه گذاری در سهام به 2 هزار میلیارد تومان بالغ می گردیدکه این میزان کمتر از 4 درصد ارزش صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار بادرآمد ثابت بوده است. البته چشم اندازهای مثبت بازار سهام و نیز کاهش نرخ سود سپردۀ بانکی می تواند در آینده کفه ترازو را به نفع صندوق های سرمایه گذاری در سهام سنگین نماید. از نظر مشتری، سرمایه‌گذاران در صندوق های سرمایه گذاری با درآمدثابت شباهت های فراوانی با سپرده گذاران در سیستم بانکی دارند چرا اولا از طریق شبکل بانکی به صندوق های سرمایه گذاری جذب شده اند ثانیا رفتار مدیران صندوق ها در هموار سازی سود توزیعی در این صندوق ها همچون سود پرداختی به سپرده های بانکی که بعضا حتی ماهانه نیز به حساب ایشان واریز می شود سبب گردیده که سرمایه گذاران این صندوق ها انتظاراتی که از سپرده های بانکی دارند از صندوق های سرمایه گذاری نیز داشته باشند. این موضوع در بلند مدت می تواند نگران کننده باشد چرا که صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت ملزم به سرمایه گذاری بخش اعظمی از دارایی های خود در اوراق بهادار منتشره در بازار سرمایه هستند که این اوراق ریسک های مترتب خود را داشته و لزوما ممکن است تضمینی در کار نباشد کما اینکه در حال حاضر تنها 7 صندوق از 38 صندوق با درآمد ثابت با تضمین بوده و بقیه صندوق ها سود پیش بینی شده دارند. از طرفی از آنجاییکه کفایت سرمایه ضامن نیز متاثر از شرایط بازار بوده و ممکن است در شرایط زمانی مختلف متفاوت باشد لذا در شرایط نکول حتی وجود ضامن نیز ممکن است تضمینی صد در صد برای پرداخت سود به سرمایه گذاران نباشد.
پتانسیل این صندوق ها برای پیشرفت چیست؟ چه راهکارهایی برای پیشرفت و بهبود این صندوق ها وجود دارد؟
پتانسیل واقعی صندوقها برای پیشرفت ساختار انعطاف پذیر آنها در طراحی می‌باشد بطوریکه بدون هیچ محدودیتی و متناسب با موضوع مورد سرمایه گذاری امکان تغییر در ساختار صندوق ها وجود دارد. شاید به همین دلیل هم بوده که حتی در شورای عالی اصل 44 و نیز شورای عالی بورس و اوراق بهادار ساختار صندوق های قابل معامله به عنوان ساختار بهینه برای مدل آزاد سازی سهام عدالت به تصویب رسیدند.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.