اعتماد از دست‌ رفته بورس چگونه بازمی‌گردد؟ چند پیشنهاد به دولت

بورس24 : حمید حقیقی - بورس ایران پس از جنگ اخیر با اسرائیل، روزهای سختی را پشت سر گذاشته و شاخص‌ها به شکل قابل توجهی کاهش یافته‌اند. این ریزش، نه تنها ارزش دارایی میلیون‌ها سهامدار خرد را کاهش داد، بلکه اعتماد عمومی به بازار سرمایه را نیز تحت فشار قرار داد.

در چنین فضایی، بخشی از سرمایه‌گذاران حقیقی از بازار خارج شدند و گروهی دیگر با تردید و نگرانی در حال رصد وضعیت هستند. ادامه این روند، می‌تواند سرمایه‌های مردمی را به سمت بازارهای غیرمولد هدایت کند و نقش بورس در تأمین مالی تولید را کمرنگ‌تر نماید. برای جلوگیری از این اتفاق و حفظ حضور مردم در بورس، دولت باید مجموعه‌ای از اقدامات فوری و بلندمدت را به اجرا بگذارد.

نخستین اقدام، ایجاد ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در فضای اقتصادی و سیاسی است. سرمایه‌گذاران در شرایط نااطمینانی تمایلی به ماندن در بازار ندارند. کاهش تنش‌های سیاسی، به‌ویژه در عرصه بین‌المللی، و ارائه برنامه‌های اقتصادی شفاف و قابل پیش‌بینی، می‌تواند اولین جرقه بازگشت اعتماد باشد. انتشار این برنامه‌ها به زبان ساده و از طریق رسانه‌های رسمی، برای اطمینان‌بخشی به سهامداران ضروری است.

گام دوم، حمایت فعال و به‌موقع از بازار سرمایه در روزهای بحرانی است. تجربه ریزش اخیر نشان داد که مداخله دیرهنگام ابزارهایی مانند صندوق تثبیت بازار یا بازارگردان‌ها، اثر چندانی بر کنترل هیجانات ندارد. دولت باید با تأمین منابع کافی و مدیریت هوشمند این نهادها، اطمینان دهد که در زمان‌های حساس، نقدینگی لازم برای جلوگیری از صف‌های فروش و سقوط شدید قیمت‌ها در دسترس خواهد بود.

در کنار این حمایت‌ها، افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس اهمیت دارد. کاهش تدریجی نرخ سود بانکی و همچنین کاهش نرخ بهره خرید اعتباری سهام، می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاری را تقویت کند و شرایط را برای حضور پررنگ‌تر سهامداران فراهم سازد.

ارائه معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت و توسعه ابزارهای نوین مالی مانند صندوق‌های متنوع و اوراق ساختارمند نیز در همین راستا مؤثر است. همچنین باید شرایطی فراهم شود که سهامداران خرد بتوانند به شکل غیرمستقیم، از طریق صندوق‌ها و سبدگردان‌های معتبر، سرمایه‌گذاری کنند تا ریسک کمتری متحمل شوند.

از سوی دیگر، اصلاح سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری به‌ویژه در صنعت خودرو، می‌تواند به بهبود سودآوری شرکت‌ها و جذابیت سهام این گروه کمک کند. تجربه نشان داده که قیمت‌گذاری دستوری، هم به زیان مصرف‌کننده و هم به ضرر تولیدکننده تمام می‌شود و در نهایت اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد.

نقش بانک مرکزی نیز در این میان کلیدی است. حمایت این نهاد از بازار سرمایه، به ویژه در دوره‌های پرریسک، می‌تواند به تثبیت شرایط کمک کند. در کنار این حمایت‌ها، اعمال محدودیت موقت دامنه نوسان سهام به ۱ درصد در زمان‌های بحران می‌تواند از افت شدید قیمت‌ها و ایجاد موج هیجانی فروش جلوگیری کند.

شفافیت و اطلاع‌رسانی دقیق همچنان از مهم‌ترین ابزارهای حفظ مردم در بازار است. بسیاری از تصمیمات هیجانی فروش، ناشی از کمبود اطلاعات صحیح و گسترش شایعات است. اگر دولت و سازمان بورس بتوانند به صورت روزانه و با زبان قابل فهم، وضعیت بازار و اقدامات حمایتی را برای سهامداران توضیح دهند، موجی از آرامش ایجاد خواهد شد و سرمایه‌گذاران با دید بازتری تصمیم خواهند گرفت.

در نهایت، آموزش و فرهنگ‌سازی سرمایه‌گذاری باید به یک سیاست دائمی تبدیل شود. ارائه آموزش‌های رایگان در رسانه ملی، دانشگاه‌ها، پلتفرم‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند دانش مالی مردم را افزایش دهد و آن‌ها را در برابر نوسانات مقاوم‌تر کند. سرمایه‌گذار آگاه، کمتر تحت تأثیر هیجانات مقطعی قرار می‌گیرد و ماندگاری بیشتری در بازار خواهد داشت.

اگر دولت این اقدامات را به شکل منسجم، مداوم و پایدار اجرا کند، نه تنها می‌تواند از خروج بیشتر مردم از بورس جلوگیری کند، بلکه فرصت جذب دوباره سرمایه‌های خارج‌شده را نیز خواهد داشت. این مسیر، به شرط پیگیری جدی، می‌تواند بازار سرمایه را از یک دوره رکود و بی‌اعتمادی به مرحله‌ای از رشد و پایداری برساند که نقش آن در اقتصاد ملی پررنگ‌تر از همیشه باشد.