خزش زعفران ؛ وقتی همه در حال شناسایی زیان بودند!

بورس24 : بازار کالاهای کشاورزی علی‌الخصوص زعفران، طی شش ماه اخیر با تحولات مثبتی همراه بوده و بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران این حوزه به ارمغان آورده است. این موضوع، زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که نگاهی به بازارهای موازی داشته باشیم. طی مدت مشابه، بازارهای سرمایه‌گذاری موازی، به‌خصوص بازار بورس، بسیاری از سرمایه‌گذاران را ناامید کرده‌ است.

به بهانه افزایش قیمت زعفران طی مدت اخیر و معطوف شدن توجه فعالان مختلف بازار سرمایه به سمت این بازار، صحبت کوتاهی با ابوالفضل جعفری ماهوک، رئیس سرمایه‌گذاری شرکت سبدگردان نوویرا (رکن مدیر صندوق سرمایه‌گذاری طلای سرخ نوویرا) داشتیم.

باتوجه‌به صحبت‌های جنابعالی در آبان‌ماه در خصوص بازار زعفران و مطالب منتشر شده در این خصوص از سوی سایر فعالان بازار سرمایه، نظر شما در خصوص آینده این بازار چیست؟

همان‌طور که بنده در آبان اشاره کردم، به دلیل اینکه ایران تولیدکننده عمده زعفران در دنیاست، قیمت زعفران ایران نیز می‌بایست به‌عنوان یکی از مراجع قیمتی این کالا در دنیا مطرح باشد که در حال حاضر، وضعیت خلاف این موضوع است. قیمت زعفران در دنیا با قیمت‌هایی بسیار بالاتر از قیمت‌های داخلی ایران در حال معامله بوده و منافع این اختلاف قیمت به جیب واسطه‌هایی می‌رود که به دلایل مختلف از جمله تحریم و ... زعفران ایران را با قیمت‌های بسیار پایین خریداری نموده و با تغییر برند، در بازارهای جهانی به فروش می‌رسانند. رشد اخیر قیمت زعفران، یکی از گام‌های واقعی کردن قیمت زعفران ایران در بازارهای جهانی بوده و اتفاقات رخ داده طی یک ماه اخیر، در ادامه مسیر پیش بینی شده برای زعفران بوده است. وضعیت خشکسالی و کاهش تولید، کاهش ظرفیت انبارهای زعفران، افزایش صادرات و عواملی از این دست، مؤید روند صعودی قیمت زعفران ایران هستند که این موضوع مورد توجه برخی از نشریات معتبر بین‌المللی نیز قرار گرفته است.

در میان صحبت‌ها به گزارش‌های بین‌المللی اشاره کردید، دیدگاه فعالان و تحلیلگران خارج از ایران نسبت به بازار زعفران ایران چگونه است؟

اخیراً مجله اکونومیست گزارشی در خصوص بازار زعفران ایران منتشر نموده که بررسی این گزارش خالی از لطف نیست. این گزارش به بازگشایی اقتصادها در دوران پساکرونا پرداخته و تقارن آن با کاهش تولید زعفران در ایران به دلیل خشکسالی و همچنین مشکلات متعدد عرضه زعفران تولید شده به بازارهای جهانی پرداخته و این موارد را از عوامل رشد قیمت زعفران برشمرده است. در این خصوص می‌توان به مصاحبه انجام شده با یک واردکننده عمده زعفران در انگلستان اشاره نمود که بهای تمام شده هر کیلوگرم در ماه نوامبر را برابر 1400 دلار عنوان می‌کند. برای مقایسه قیمت صادراتی هر کیلو زعفران در سال گذشته در محدوده 500 دلار بوده است که رقم گزارش شده حکایت از رشد 180 درصدی قیمت دلاری در سال جاری دارد. بااین‌حال به‌واسطه وجود تحریم‌های اعمال شده از سوی ایالات متحده روند صادرات زعفران از شفافیت کافی برخوردار نیست. تجار ایرانی برای دور زدن تحریم‌ها، غالباً از طریق واسطه‌های غیرایرانی، زنجیره‌های عرضه غیرشفاف و روش‌های پرداخت پیچیده، زعفران را به دوبی یا اسپانیا صادر می‌کنند. خریداران نیز نگران‌اند که در صورت خرید از تجار ایرانی در لیست تحریم‌های ایالات متحده قرار گیرند. بانک‌ها نیز برای رسیدگی این‌گونه معاملات سخت‌گیری می‌کنند و گاهی حساب‌های بانکی تجار را مسدود می‌کنند؛ لذا طبق ادعای اکونومیست تجارت زعفران هیچ‌وقت تا این اندازه سخت نبوده است. در زمان توافق برجام بخش قابل‌توجهی از تحریم‌های بانکی برداشته شد، تجارت زعفران روند آسان‌تری داشت؛ لذا این امید وجود دارد که با انجام مذاکرات و بازگشت به توافق وضعیت تجارت زعفران نیز بهبود یابد.

البته در این گزارش نگرانی‌هایی از وجود زعفران تقلبی در بازارهای جهانی مطرح شده است. طبق آماری که ارائه شده ۱۱ درصد زعفرانی که در اتحادیه اروپا به فروش می‌رسد تقلبی است و در فرانسه این رقم حتی بیشتر است. وجود دغدغه‌هایی از این دست اعتماد به تجار ایرانی را خدشه‌دار کرده است و بر مشکلات صادرات زعفران افزوده است که علت اصلی این موضوع را نیز می‌توان به رسمی نبودن صادرات زعفران نسبت داد.

روند صادرات زعفران طی این مدت به چه شکل بوده است؟

آمار منتشره از گمرک جمهوری اسلامی ایران حاکی از صادرات بیش از 44 تن زعفران طی آبان‌ماه 1400 بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود 30 درصد افت داشته است. اما باتوجه‌به کاهش بین 50 تا 70 درصدی تولید این محصول در سال جاری، نسبت صادرات به تولید امسال، سهم بیشتری نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد.

باتوجه‌به صحبت‌های جنابعالی در خصوص کاهش تولید، وضعیت انبارهای زعفران به چه صورت است؟

پیگیری و ارزیابی تحرکات انبارهای بورس کالا، همواره از ابزارهای مورداستفاده تحلیل‌گران به‌منظور پیش‌بینی روند قیمتی کالاهای مختلف بوده است. بررسی وضعیت انبارهای زعفران در بورس کالا طی روزهای گذشته نشان‌دهنده کاهش جدی ظرفیت این انبارها می‌باشد. به پایان رسیدن فصل برداشت و کاهش چشمگیر تولید در سال جاری موجب شده انبارهای بورسی از وارد شدن محصول بیشتر به انبارهایشان ناامید گردند و ظرفیت اعلامی خود را کاهش دهند. بررسی داده‌های ظرفیت انبارها نشان می‌دهد که طی یک ماه گذشته انبارهای بورسی زعفران، در مجموع حدود 4 تن کاهش ظرفیت داشته‌اند. علاوه بر این، میزان خروج زعفران از انبارهای بورسی نیز طی این مدت قابل‌توجه بوده است، به طوری که در این دوره به طور متوسط روزانه بالغ بر 200 کیلوگرم جنس پارسالی از انبارهای بورسی خارج شده ولی در مقابل ورود جنس‌های مربوط به برداشت امسال زیاد نبوده است. در دی­ماه امسال نیز زعفران پارسالی به‌صورت کامل از انبارهای بورسی خارج خواهد شد؛ لذا خروج این حجم از گواهی سپرده از بازار و تحولات اخیر انبارهای زعفران در کنار عوامل مستحکم بنیادین، حکایت از جذابیت قیمت‌های فعلی گواهی‌های سپرده زعفران امسالی برای خریداران دارد و از این رو می‌توان چشم‌انداز مثبتی برای این محصول انتظار داشت.